Njerëzit me të vjetër

Kjo është një listë e tabelave të njerëzve më të vjetër në botë të vërtetuar.

Për shkak se mitet për mosha ekstreme kanë ekzistuar në të gjitha kohët, është bërë gjithnjë e më evidente nevoja për të vërtetuar me dokumente origjinale pretendimet për mosha shumë të mëdha. Historikisht ka pasur shumë raste pretendimesh për mosha ekstreme të cilat thjesht nuk mund të vërtetohen dot për shkak të mungesës së dokumentacionit të besueshëm (ose mungesës totale të tij) apo për shkak se ato (pretendimet) janë pak të besueshme dhe vijnë nga kultura ku personat shumë të moshuar vlerësohen si bartës dijesh dhe urtësie, pra ku të qenit shumë i moshuar të përcjell një status të privilegjuar. Për këto dhe të tjera arsye është bërë shumë i nevojshëm përdorimi i kritereve strikte për të vërtetuar pretendimet për mosha ekstreme. Autoritetin kryesor në këtë fushë e ka Gerontology Research Group, e cila është një organizatë e themeluar në 1990 dhe e bazuar në Los Anxheles, Kaliforni të Shteteve të Bashkuara kërkimet dhe vërtetimet e së cilës përbëjnë standardin më bashkëkohor në vërtetimin e moshave ekstreme dhe përdoren për klasifikimet e njerëzve më të vjetër edhe nga Guinness World Records. Dokumentet e nevojshme që kërkohen nga Gerontology Research Group për të vërtetuar moshën ekstreme janë tre. Është e nevojshme një certifikatë origjinale lindjeje dhe martese si dhe të dhëna të censuseve më të hershme në të cilat pretenduesi i moshës ekstreme kishte lindur. Nëse gjendet vetëm një pjesë e dokumentacionit të nevojshëm atëherë ai nuk mund të vërtetohet.

Centenarë quhen personat të cilët mbushin moshën 100 vjeç. Duke qenë se pritshmëria e jetës sot në botë është 67,8 vjeç sipas të dhënave të OKB për periudhën 2005-2010, të arriturit e moshës 100 vjeç mbetet diçka e rrallë dhe pashmangshmërisht e lidhur me jetëgjatësinë. Akoma më të rrallë janë supercentenarët, këta janë persona të cilët janë vërtetuar sipas standardeve të Gerontology Research Group të kenë arritur moshën 110 vjeç. Mesatarisht vetëm 1 në 1000 centenarë arrin të jetojë deri në moshën 110 vjeç. Ky fakt e bën aq të rrallë arritjen e kësaj moshe sa që deri më sot janë vërtetuar vetëm rreth 1400-1600 supercentenarë gjatë gjithë historisë së njerëzimit dhe të gjithë këta kanë jetuar në tri shekujt e fundit, duke pasur parasysh që në total që nga shfaqja e Homo Sapiens, pra njerëzve të sotëm para 500 000 vjetësh, kanë jetuar në total rreth 106 miliardë njerëz.(100-115 miliardë sipas disa të dhënave të tjera)

Supercentenari i parë i vërtetuar sipas standardeve moderne të gjerontologjisë (shkencës së jetëgjatësisë) është Geert Adriaans Boomgaard (21/09/1788 - 03/02/1899, 110 vjeç, 135 ditë) nga Holanda. Supercentenarja e parë femër e vërtetuar është Margaret Ann Neve (18/05/1792 - 04/04/1903, 110 vjeç, 321 ditë) nga ishulli Guernsey. Statistikisht vetëm 1 në 10 supercentenarë janë meshkuj, pra që do të thotë se 90 % e supercentenarëve janë femra. Kjo vihet re edhe në grupmoshat e tjera ku femrat kanë një pritshmëri jete më të gjatë se meshkujt.

Mundësitë që një supercentenar të arrijë një moshë më të madhe vijnë gjithnjë e duke u zvogëluar për çdo vit që ai/ajo jeton më shumë, aq sa deri më sot vetëm 97 persona në të gjithë historinë janë vërtetuar dhe dokumentuar që të kenë arritur moshën 114 vjeç, prej tyre më pak se gjysma, pra vetëm 30 kanë mundur të jetojnë edhe në moshën 115 vjeç. Nga këta 30 persona, janë vetëm 9 ata që kanë arritur të festojnë ditëlindjen e tyre të 116-të. Vetëm 4 kanë arritur moshën 117 vjeç, dhe më tej vetëm dy kanë arritur si moshën 118 vjeç ashtu edhe moshën 119 vjeç. Vetëm një person deri më sot është dokumentuar që të ketë arritur moshën 120 vjeç dhe ta ketë kaluar atë, ajo është Jeanne Calment. Diferencat gjinore janë mjaft të dukshme në jetëgjatësi. Nga 97 personat që kanë arritur moshën 114 vjeç vetëm 7 janë meshkuj dhe nga ata të moshës 115 vjeç, meshkuj janë vetëm tre. Jiroemon Kimura eshte i vetmi mashkull i cili eshte vertetuar zyrtarisht qe te kete arritur moshen 116 vjeç.

Personi më jetëgjatë

Personi më jetëgjatë që ka jetuar ndonjëherë, jetëgjatësia e së cilës, nuk vihet në dyshim pasi është studiuar dhe vërtetuar e dokumentuar vazhdimisht është Jeanne Calment. Jeanne Louise Calment lindi në Arles (Arl) të Francës më 21/02/1875. Ajo jetoi gjithë jetën e saj në qytezën e vogël mesdhetare franceze. U martua në vitin 1896 me kushëririn e saj të dytë, pronar i një dyqani, Fernand Calment. Me të pati një vajzë Yvonne Marie Nicolle Calment (1898 - 1934) e cila vdiq në moshën 35 vjeçare nga pneumonia. Ajo pati edhe një nip (i biri i vajzës) Frédéric Billiot (1926 - 1963) të cilin e rriti vetë pas vdekjes së të bijës. Ai u bë mjek por vdiq në një aksident automobilistik në moshën 36 vjeçare. Calment u bë e njohur për publikun në moshën 113 vjeçare kur u bë pjesë e një dokumentari mbi jetën e piktorit të njohur holandez Vincent van Gogh si personi i fundit i mbetur gjallë që e kishte takuar piktorin kur ai kishte ardhur njëherë të blente në dyqanin e xhaxhait të saj në Arles. Ajo e kujton në dokumentar piktorin si një burrë të shëmtuar, pijanec dhe shumë të pasjellshëm. Calment theu një e nga një rekordet e jetëgjatësisë. Më 21 shkurt 1995 ajo u bë personi i parë (dhe i vetëm deri më sot) që mbushi moshën 120 vjeç. Ajo vdiq më 04/08/1997 në moshën 122 vjeç, 164 ditë. Kjo moshë është pikërisht mosha më e madhe e vërtetuar që të jetë arritur ndonjëherë nga një qenie njerëzore dhe përfaqëson deri më sot ekstremin e jetëgjatësisë tek qeniet humane. Calment jetoi më gjatë se të gjithë familajrët e saj duke e tejkaluar të bijën me 63 vjet, të shoqin me 55 vjet dhe nipin me 34 vjet.

Calment ka pasur një jetë relativisht të shëndetshme. Në moshën 85 vjeçare ajo filloi të merret me skermë, dhe vazhdoi t'i jepte biçikletës deri në moshën 100 vjeçare. Jetonte e vetme deri pak para se të mbushte 110 vjeç, kur më pas u vendos që ajo të jetonte në një azil pas një incidenti që pati në kuzhinë.

Megjithatë Calment nuk qe asnjëherë fanatike për shëndetin e saj dhe as abuzuese. Ajo ka pirë cigare nga mosha 21 vjeç deri në moshën 117 vjeç (jo më shumë se dy cigare në ditë)

Vetë Calment mendonte se jetëgjatësia e saj dhe pamja relativisht e re për moshën që kishte, vinte si pasojë e konsumimit të vajit të ullirit, të cilin ajo e përdorte në çdo gatim, madje lyente edhe lëkurën e saj me të. Ajo gjithashtu pinte verë porti dhe konsumonte rreth 1 kg çokollatë në javë.

10 njerëzit më të vjetër që kanë jetuar

Renditja	Emri	Gjinia	Datëlindja	Data e vdekjes	Mosha	Vendi
1	Jeanne Calment	F	21 shkurt 1875	4 gusht 1997	122 vjeç, 164 ditë	Franca
2	Kane Tanaka	F	2 janar 1903	19 prill 2022	119 vjeç, 107 ditë	Japonia
3	Sarah Knauss	F	24 shtator 1880	30 dhjetor 1999	119 vjeç, 97 ditë	SHBA
4	Lucile Randon	F	11 shkurt 1904	Ajo është gjallë	118 vjet, 9 muaj dhe 29 ditë	Franca
5	Nabi Tajima	F	4 gusht 1900	21 prill 2018	117 vjeç, 260 ditë	Japonia
6	Marie-Louise Meilleur	F	29 gusht 1880	16 prill 1998	117 vjeç, 230 ditë	Kanadaja
7	Violet Brown	F	10 Mars 1900	15 shtator 2017	117 vjeç, 189 ditë	Xhamajka
8	Emma Morano-Martinuzzi	F	29 Nëntor 1899	15 prill 2017	117 vjeç, 137 ditë	Italia
9	Chiyo Miyako	F	2 maj 1901	22 korrik 2018	117 vjeç, 81 ditë	Japonia
10	Misao Okawa	F	5 Mars 1898	1 prill 2015	117 vjeç, 27 ditë	Japonia

10 meshkujt më të vjetër që kanë jetuar

Jiroemon Kimura është mashkulli më i moshuar që ka jetuar ndonjëherë. Ai e kaloi rekordin e danezo-amerikanit Christian Mortensen (16/08/1882 - 25/04/1998, 115 vjeç, 252 ditë) më 28 dhjetor të viti 2012.

Renditja	Emri	Datëlindja	Data e vdekjes	Mosha	Vendi i lindjes ose i rezidencës
1	Jiroemon Kimura	19 prill 1897	12 qershor 2013	116 vjeç, 54 ditë	Japoni
2	Christian Mortensen	16 gusht 1882	25 prill 1998	115 vjeç, 252 ditë	Shtetet e Bashkuara
3	Emiliano Mercado del Toro	21 gusht 1891	24 janar 2007	115 vjeç, 156 ditë	Puerto Rico
4	Mathew Beard	9 korrik 1870	16 shkurt 1985	114 vjeç, 222 ditë	Shtetet e Bashkuara
5	Walter Breuning	21 shtator 1896	14 prill 2011	114 vjeç, 205 ditë	Shtetet e Bashkuara
6	Yukichi Chuganji	23 Mars 1889	28 shtator 2003	114 vjeç, 189 ditë	Japoni
7	Joan Riudavets	15 dhjetor 1889	5 Mars 2004	114 vjeç, 81 ditë	Spanjë
8	Fred Hale	1 dhjetor 1890	19 nëntor 2004	113 vjeç, 354 ditë	Shtetet e Bashkuara
9	Johnson Parks	15 tetor 1884	17 korrik 1998	113 vjeç, 275 ditë	Shtetet e Bashkuara
10	Tomoji Tanabe	18 shtator 1895	19 qershor 2009	113 vjeç, 274 ditë	Japoni

a^ Mortensen lindi në Danimarkë.