Periplusi i Pseudo-Skylaksit

Periplusi i Pseudo-Skylaksit, faksimile 1855 e shekullit të XIII kopje e mbijetuar e tekstit origjinal grek

Periplusi i Pseudo-Skylaksit titulli i plotë i së cilës është "Periplus tes thallases tes eikumenes Europes kai Azias kai Libyes" (Lundrimi buzë brigjeve të Evropës, të Azisë dhe të Afrikës) është një periplus i lashtë grek (περίπλους períplous, 'rreth lundrimit') që përshkruan rrugën detare rreth Mesdheut dhe Detit të Zi . Ndoshta daton nga mesi i shekullit IV para Krishtit, konkretisht në vitet 330, i mbështetur në njoftime të marra nga logografët e shek. VI. Hekateu i Miletit dhe autorë të tjerë të shek. V para e. sonë. Vepra ndoshta është shkruar në ose afër Athinës. Autori i saj shpesh përfshihet në radhët e gjeografëve grekë 'të vegjël'. Ekziston vetëm një dorëshkrim i disponueshëm, i cili e daton veprën origjinale me një vjetërsi mbi 1500 vjet.

Emri i autorit është shkruar Pseudo-Scylax ose Pseudo-Skylax, shpesh i shkurtuar si Ps.-Scylax ose Ps.-Skylax.

Në këtë vepër jepet edhe një përshkrim gjeografik me shumë interes i krahinave bregdetare të Ilirisë.

Autori

Duke qenë se i vetmi dorëshkrim mesjetar ekzistues e emërton autorin si "Scylax" (ose "Skylax"), por studiuesit kanë vërtetuar se ky atribut duhet trajtuar si një i ashtuquajtur "Apel pseudepigrafik ndaj autoritetit": Herodoti përmend një Skilaks të Karyandës, një lundërtar grek i cili në fund të shekullit VI para Krishtit eksploroi brigjet e Oqeanit Indian në emër të Persianëve. Megjithatë, shumë detaje në vepër pasqyrojnë njohuritë e botës të shekullit IV para Krishtit; meqenëse, si rrjedhim, nuk mund të jetë nga Skilaksi i shekullit VI, autori i tij zakonisht quhet Pseudo-Skylaks.

Teksti

Periplusi i Pseudo Skilaksit mbetet një dorëshkrim kryesor, Parisinus suppl. gr. (Suppément grec) 443 (i njohur gjithashtu si Pithou MS sipas pronarit të tij të shekullit XVI, Pierre Pithou ); ajo daton në shekullin XIII pas Krishtit dhe është origjinali i atyre mbi të cilët u bazua botimi i parë i shtypur i vitit 1600. Dy kopje të mëvonshme të këtij dorëshkrimi, i cili është shumë i korruptuar, nuk shtojnë asgjë thelbësore. Dorëshkrimi kryesor ishte i paarritshëm për studiuesit për më shumë se dy shekuj deri në vitet 1830, kur u ble nga Bibliothèque Nationale e Francës.

Rrëfimi që i atribuohet këtij "Pseudo-Skylaks" simulon një rrotullim në drejtim të akrepave të orës të Mesdheut dhe Detit të Zi, duke filluar në Gadishulli Iberik dhe duke përfunduar në Afrikën Perëndimore, përtej Shtyllave të Herkulit, që shënojnë Ngushticat e Gjibraltarit .

Historiku i botimeve

Periplusi i Scylax, së bashku me gjeografë të tjerë të vegjël të lashtë grekë, u botua për herë të parë në Augsburg në vitin 1600 nga David Hoeschel. Në Amsterdam, Periplusi u botua nga Gerardus Vossius në vitin 1639 dhe më pas nga John Hudson në veprën e tij me titull Geographi Graeci Minores. Në Paris, Periplusi u botua në vitin 1826 nga Jean François Gail dhe në Berlin u botua në vitin 1831 nga Rudolf Heinrich Klausen .

Tekstet greke të Karl Müller (1855) dhe B. Fabricius (pseudonimi i Heinrich Theodor Dittrich, botimi i 2-të 1878) janë zëvendësuar nga P. Counillon Pseudo-Skylax: le périple du Pont-Euxin: texte, traduction, p. . (Bordeaux, 2004) dhe G. Shipley, Pseudo-Scylax's Periplus: Text, Translation, and Commentary (Exeter, 2011).

Shih edhe

• Iliria
• Ilirologjia
• Greqia e lashtë
• Pseudo Skylaksi

Lidhje të jashtme

• Wikisource - Teksti origjinal grek, bazuar në Müller, Paris 1855-61 - Περίπλους τῆς θαλάσσης τῆς οἰκουμένης Εὐρώπης καὶ Ἀσίας καὶ Λιβύης
• Përkthim në anglisht nga Brady Kiesling nga botimi grek i vitit 1878 i B. Fabricius.
• Geographica antiqua, Johann Friedrich Gronovius (ed. ), Lugduni Batavorum, apud Jordanum Luchtmans, 1697, fq 1-132 .
• Geographi graeci minores, Karl Müller, Paris, editoribus Firmin-Didot et sociis, 1882, vëll. 1 fq 15-96 .
• Hecataei Milesii fragmenta. Scylacis caryandensis periplus , Rudolf Heinrich Klausen (ed. ), Berolini, impensis G. Reimeri, 1831, fq 1-132 .
• Fragmente des poemes geographiques de Scymnus de Chio et du faux Dicéarque, M. Letronne (ed. ), Paris, Librairie de Gide, 1840.
• Anonymi vulgo Scylacis Caryandensis periplum maris interni, B. Fabricius (pseudonimi i HT Dittrich ), Lipsiae, typis et sumtibus BG Teubneri, 1878.
• Patrick Counillon, Pseudo-Skylax, Le Périple du Pont-Euxin (Bordeaux, 2004).
• Graham Shipley, Pseudo-Skylax's Periplous: Rrethi i botës së banuar. Tekst, Përkthim dhe koment (Exeter: Bristol Phoenix Press/The Exeter Press), 2011.  me xhama të fortë, 978-1-904675-83-9 me kapak. Për detaje, shihni http://www.liverpooluniversitypress.co.uk/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=11&AS1=shipley Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine
• D. Graham J. Shipley, 'Pseudo-Skylax and the natural philosophers', Journal of Hellenic Studies, vëll. 132 (2012). Botuar paraprakisht në FirstView nga Cambridge University Press më 6 shtator 2012. doi:10.1017/S0075426912000092