Jump to content

Protestat në Bjellorusi 2020-2021

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Protestat në Bjellorusi 2020
Pjesë e Lëvizjes për demokracinë bjelloruse dhe
pasojave të zgjedhjeve presidenciale (2020)
Minsk, 30 korrik 2020[1]
Data24 maj 2020[2] – në vazhdim
Vendndodhja
Bjellorusia
Shkaktuar nga
Qëllimet
Metodat
  • Demonstrata
  • Marshime protestash
  • Aktivizëm online
  • Bllokime rrugësh
  • Mosbindje civile
StatusiNë vazhdim
Partitë në konflikt

Bjellorusia Opozita[5]:

  • Kristiandemokratët
  • Partia e Gjelbër
  • Partia e Grave Shpresa
  • Partia e Lirisë dhe e Progresit
  • Asambleja Socialdemokrate
  • Fronti i Ri
  • Partia Socialdemokrate
  • Partia e Bashkuar Qytetare
  • Një Botë e Drejtë

Mbështetur nga:

Bjellorusia Qeveria:

  • AMAP[8] (be)
  • KGB
  • Ministria e Punëve të Brendshme
    • Trupat e brendshëm
    • Almaz (ru)
    • Militsiya
  • Shërbimi i Sigurisë Presidenciale
Kryesuesit

Viktimat dhe humbjet
Të paktën 200 të lënduar[13]
Të paktën 5 të vdekur[14][15][16]
Të paktën 6,000 të arrestuar[17]
39 të lënduar[18]
Një gazetar i plagosur[19]

Protestat e Bjellorusisë të vitit 2020, me pseudonimin Revolucioni i Rrëshqitjes[23][24] dhe Revolucioni Anti-Kacabu,[25] janë një seri demonstratash politike në vazhdim kundër qeverisë bjelloruse dhe presidentit të saj Alexander Lukashenko.[26] Demonstratat, pjesë e lëvizjes së demokracisë bjelloruse, filluan të ndodhin në përparimin dhe gjatë zgjedhjeve presidenciale të Bjellorusisë 2020, në të cilat Lukashenko kërkoi një mandat të gjashtë në detyrë.

Sfondi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në fillim të protestave, Aleksandër Lukashenko ishte kryetari i shtetit të Bjellorusisë që nga viti 1994, një mandat 26-vjeçar që është më i gjati në ish-Bashkimin Sovjetik.[27][28] Ai është quajtur "diktatori i fundit" i Evropës, pasi nuk kishte pasur një sfidues serioz në pesë zgjedhjet e kaluara. Nën sundimin e tij autoritar, qeveria e ka shtypur shpesh opozitën.

Lukashenko ishte përballur me një kundërshtim më të madh publik në mes të trajtimit të tij të pandemisë koronavirus, të cilën Lukashenko e ka mohuar se është një kërcënim serioz.[29] Nga pesë zgjedhjet e fituara nga Lukashenko, vetëm i pari u vlerësua me besueshmëri të lirë dhe të drejtë nga monitoruesit ndërkombëtarë.[30]

Gjatë fushatës presidenciale, kandidatja për presidente Sviatlana Tsikhanouskaya është shprehur se populli i Bjellorusisë duhet të gjejë një mënyrë për ta mbrojtur votën e tyre. Prandaj, të gjitha protestat kundër Lukashenkos ishin "pa lider".[31]

Fushata presidenciale

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 29 korrik, i mbështetur nga lajmet e qeverisë bjelloruse, 33 mercenarë të dyshuar nga grupi Wagner, një kompani private ushtarake ruse, u arrestua në një sanatorium afër Minskut.[32]

Dita e zgjedhjeve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 9 gusht, shumica e rrugëve dhe hyrjet në Minsk u bllokuan nga policia dhe ushtria herët në mëngjes.[33][34]

Në mes të ditës, Interneti në Bjellorusi ishte bllokuar pjesërisht. Sipas zyrtarëve të qeverisë, arsyeja ishte sulmi i rëndë DDoS. Specialistët e pavarur të TI pohuan se monopoli shtetëror në Bjellorusi në internet Beltelecom dhe agjensitë shtetërore të lidhura me qëllim përdorën teknologjinë e inspektimit të paketave të thella (DPI) ose formësimin e trafikut,[35] Telegrami ishte IM i vetëm që funksiononte.[36][37]

Pas ditës së zgjedhjeve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 10 gusht herët në mëngjes në Minsk, njerëzit filluan të sillnin lule në një vend ku dikush kishte vdekur natën e kaluar. Autoritetet lokale nuk e konfirmuan vdekjen. KQZ (Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Bjellorusisë) njoftoi rezultatet e zgjedhjeve.

Ndërsa protesta përfshiu Bjellorusinë pas rezultateve të falsifikuara, kandidatja kryesore e opozitës Sviatlana Tsikhanouskaya publikoi një video ku thuhej se ajo u largua nga Bjellorusia për në Lituani. Ajo ishte e detyruar të largohej ndërsa po ashtu paraqiste një ankesë në KQZ,[38] ku u mbajt në arrest për shtatë orë.

Në mbrëmje, protestat vazhdojnë në të gjitha qytetet kryesore të Bjellorusisë, përfshirë Brest, Homiel, Hrodna, Mahiliou, Viciebsk, Baranavichy, Maladzyechna, Navahrudak, Novopolotsk, Zhodzina.[39] Në Minsk, protestuesit ndryshuan taktikat e tyre, duke zhvendosur pozicionet nga një pjesë e qytetit në një tjetër, të ngjashme me taktikën "Bëhu Ujë" të përdorur nga protestuesit 2019-2020 në Hong Kong.[40] Protestuesit barrikaduan zonën përreth Tregut Riga në qendër të Minskut. Forcat qeveritare u përgjigjën duke lëshuar gaz lotsjellës te protestuesit dhe duke përdorur raketa.[41] Autoritetet po hidhnin granata tek protestuesit dhe një protestues vdiq pas një shpërthimi granate pranë stacionit të metrosë Pushkinskaya. Ministria e Brendshme pretendon se një pajisje e panjohur shpërtheu në duar.[42] Vendi i supozuar i origjinës së flashbangs është në Republikën Çeke. Shteti vendosi një embargo në shitjen e pajisjeve të tilla në Bjellorusi pas shtypjes së zgjedhjeve të vitit 2010.[43]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "70 тысяч чалавек выйшлі на мітынг у падтрымку Ціханоўскай у Мінску". Наша Ніва (në bjellorusisht).
  2. ^ "More Than 1,000 Belarusians Protest Lukashenka's Bid For Sixth Term". Radio Free Europe/Radio Liberty (në anglisht). 24 maj 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  3. ^ "Паслухайце, як віцебскі чыноўнік прымушае выбарчую камісію замяніць лічбы ў пратаколах АЎДЫЯ". Наша Ніва (në bjellorusisht).
  4. ^ "Belarus: Anti-government protesters rally ahead of presidential vote". Deutsche Welle (në anglisht). 19 korrik 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  5. ^ "БСДП (Грамада) заклікала галасаваць за Ціханоўскую і адстойваць права на свабодныя выбары." Radio Svaboda. 23 July 2020.
  6. ^ "Doing nothing to help Belarus 'is not an option,' Lithuanian FM tells Euronews". Euronews (në anglisht). 13 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  7. ^ "Białoruś. Premier Mateusz Morawiecki rozmawiał z unijnymi przywódcami". Wirtualna Polska (në polonisht). 11 gusht 2020.
  8. ^ "Białoruś: "armia nie dopuści do upadku państwa"". Defence24.pl (në polonisht). 18 korrik 2020.
  9. ^ "Belarus opposition leader flees abroad with two sons ahead of election". Reuters (në anglisht). 24 korrik 2020. Marrë më 24 korrik 2020.
  10. ^ Bennetts, Marc (20 korrik 2020). Shkruar në Moscow. "Wife of jailed blogger steps up to fight Lukashenko of Belarus". The Times (në anglisht). London. Marrë më 6 gusht 2020.
  11. ^ Robyn Dixon (9 gusht 2020). "Belarusan election officials say exit polls favor Lukashenko". Washington Post (në anglisht).
  12. ^ "Yermoshina: Polls in Telegram channels are a hoax". BelTA (në anglisht). Minsk. 9 gusht 2020. Arkivuar nga origjinali më 19 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  13. ^ "Police use live fire on Belarus protesters". BBC News (në anglisht). 12 gusht 2020. Marrë më 12 gusht 2020.
  14. ^ Shotter, James (2020-12-02). "Violent crackdown fails to silence Belarus protesters" (në anglisht). Financial Times. Arkivuar nga origjinali më 2 dhjetor 2020. Marrë më 2020-12-05.
  15. ^ У Менску загінуў удзельнік акцыі пратэсту. Радыё Свабода (në bjellorusisht). 10 gusht 2020.
  16. ^ Жительница Гомеля рассказала о смерти сына в больнице после задержания. Настоящее Время (në rusisht). 12 gusht 2020.
  17. ^ https://www.aljazeera.com/news/2020/08/belarus-protests-human-rights-chief-condemns-crackdown-200812193921140.html
  18. ^ "МВД Белоруссии сообщило о 39 пострадавших в столкновениях силовиках" (në rusisht). RBC. 10 gusht 2020. Marrë më 11 gusht 2020.
  19. ^ BBC (10 August 2020) Belarus election: Opposition disputes Lukashenko landslide win. Retrieved on 12 August 2020.
  20. ^ Grekowicz, Nikita (18 korrik 2020). "Białoruś się burzy. Łukaszenka zamyka demonstrantów i wyklucza rywali do wyborów prezydenckich". OKO.press (në polonisht).
  21. ^ "Multiple arrests in Belarus rallies following Babariko detention". euronews (në anglisht). 19 qershor 2020.
  22. ^ Pawlicki, Jacek (14 korrik 2020). "Na Białorusi wrze. „Społeczeństwo zrozumiało, że kraj jest w rozsypce, że łukaszenkowska stabilizacja to jedna wielka bańka"". Newsweek Poland (në polonisht).
  23. ^ "Belarus: Could slippers topple a president who has been in power for 26 years?". Sky News (në anglisht). 2 qershor 2020.
  24. ^ Dettmer, Jamie (22 qershor 2020). "'Slipper Revolution' Shakes Belarus" (në anglisht). Voice of America.
  25. ^ Shkliarov, Vitali (4 qershor 2020). "Belarus Is Having an Anti-'Cockroach' Revolution". Foreign Policy (në anglisht).
  26. ^ Hrydzin, Uladz (25 maj 2020). "Belarusians Protest Against Lukashenka's Run For Sixth Term As President" (në anglisht). Radio Free Europe/Radio Liberty.
  27. ^ Nechepurenko, Ivan (7 August 2020). Europe's 'Last Dictator,' Facing Re-Election, Is Increasingly in Peril, New York Times.
  28. ^ Dorokhov, Vladimir and Goncharenko, Roman (6 August 2020) Belarus elections: Lukashenko's authoritarian grip faces test, Deutsche Welle.
  29. ^ "Belarus' Lukashenko outlaws protests, arrests opponents" (në anglisht). Deutsche Welle. 1 qershor 2020.
  30. ^ Wesolowsky, Tony (6 August 2020) Five Factors That Ensure Lukashenka Wins Every Election In Belarus, Radio Free Europe/Radio Liberty.
  31. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "The resistance has now become 'leaderless,' Belarusian journalist tells DW". DW.COM (në anglishte britanike). Marrë më 12 gusht 2020.
  32. ^ "Belarus: The three women on a 'mission' to take on Europe's last dictator" (në anglisht). Sky News. 8 gusht 2020.
  33. ^ Moscow, Yan Auseyushkin Andrew Roth in (10 gusht 2020). "Belarus election: Lukashenko's claim of landslide victory sparks widespread protests". The Guardian (në anglishte britanike). ISSN 0261-3077. Marrë më 13 gusht 2020.
  34. ^ "Belarus election: Protests break out after disputed presidential vote". euronews (në anglisht). 9 gusht 2020. Marrë më 13 gusht 2020.
  35. ^ Kolos, Tamara (10 August 2020) Что происходит с интернетом в Беларуси — мнение технических специалистов Arkivuar 11 gusht 2020 tek Wayback Machine. 42.tut.by. Retrieved on 12 August 2020.
  36. ^ Davlashyan, Naira (12 gusht 2020). "What is Nexta — the Telegram channel reporting on Belarus' protests?". euronews (në anglisht). Marrë më 13 gusht 2020.
  37. ^ "How Telegram Users Found A Way Through Belarus's Internet Lockdown". RadioFreeEurope/RadioLiberty (në anglisht). Marrë më 13 gusht 2020.
  38. ^ "Challenger fled Belarus 'for sake of her children'". BBC News (në anglishte britanike). 12 gusht 2020. Marrë më 12 gusht 2020.
  39. ^ Второй день протестов в Беларуси. Первый погибший и баррикады Arkivuar 13 gusht 2020 tek Wayback Machine. News.tut.by (11 August 2020). Retrieved on 12 August 2020.
  40. ^ Beswick, Emma (11 gusht 2020). "Belarus: More arrests and unrest in third night of election protests". euronews (në anglisht).
  41. ^ "Менск: да «Рыгі» дабраліся сілавікі, пачалася зачыстка, чуваць шумавыя гранаты, будуюцца барыкады". Радыё Свабода (në bjellorusisht).
  42. ^ Kennedy, Rachael (10 gusht 2020). "Belarus election: protests register their first fatality". Euronews (në anglisht).
  43. ^ В МИД Чехии заявили о соблюдении эмбарго на поставки светошумовых гранат в Беларусь Arkivuar 19 gusht 2020 tek Wayback Machine. 42.tut.by/TASS.ru (10 August 2020). Retrieved on 12 August 2020.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Wikimedia Commons ka materiale multimediale në lidhje me: Protestat në Bjellorusi 2020-2021

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Protestat_në_Bjellorusi_2020-2021&oldid=2700897"