Pylli
Pylli është një zonë e madhe e mbizotëruar nga pemët. [1] Qindra përkufizime më të sakta të pyjeve përdoren në të gjithë botën, duke përfshirë faktorë të tillë si dendësia dhe lartësia e pemëve, përdorimi i tokës, gjendja ligjore dhe funksioni ekologjik. [2] [3] [4] Sipas përcaktimit të përdorur gjerësisht nga [5] [6] Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë, pyjet mbulojn (15 milion milje katror) ose afërsisht 30 përqind e sipërfaqes së tokës në botë në vitin 2006.
Pyjet janë ekosistemi mbizotërues tokësor i planetit tonë, dhe shpërndahen në të gjithë globin. [7] Pyjet përbëjnë 75% të prodhimit parësor bruto të biosferës së Tokës dhe përmbajnë 80% të biomasës bimore të Tokës. Prodhimi parësor neto vlerësohet në 21.9 gigatonnes karbon në vit për pyjet tropikale, 8.1 për pyjet e buta dhe 2.6 për pyjet boreale.
Pyjet në gjerësi dhe lartësi të ndryshme formojnë ekozona të ndryshme: pyje boreale rreth poleve, pyje tropikale rreth Ekuatorit, dhe pyje të buta në gjerësi të mesme gjeografike. Zonat me lartësi mbidetare më të larta kanë tendencë të mbështesin pyje të ngjashme me ato në gjerësi më të madhe, dhe sasia e reshjeve gjithashtu ndikon në përbërjen pyjore.
Shoqëria njerëzore dhe pyjet ndikojnë në njëra tjetrën në mënyra pozitive dhe negative. [8] Pyjet ofrojnë shërbime ekosistemi për njerëzit dhe shërbejnë si atraksione turistike. Pyjet gjithashtu mund të ndikojnë në shëndetin e njerëzve. Aktivitetet njerëzore, përfshirë prerjen e burimeve pyjore, mund të ndikojnë negativisht në ekosistemet pyjore.
Përkufizimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Megjithëse fjala pyll përdoret zakonisht, nuk ka ndonjë përcaktim të saktë të njohur botërisht, me më shumë se 800 përkufizime të pyjeve të përdorura në të gjithë botën. [4] Megjithëse një pyll zakonisht përcaktohet nga prania e pemëve, nën shumë përkufizime edhe një zonë plotësisht pa pemë ende mund të konsiderohet një pyll nëse aty rriteshin pemë në të kaluarën, do të rrisë pemë në të ardhmen, [9] ose është caktuar ligjërisht si pyll pavarësisht nga lloji i bimësisë. [10] [11]
Sipas përkufizimeve të përdorimit të tokës, ekziston një ndryshim i konsiderueshëm se ku pikat e ndërprerjes ndodhen midis një pylli, mali dhe savane. Sipas disa përkufizimeve, pyjet kërkojnë nivele shumë të larta të mbulesës së lëndës drnore (të pemëve), nga 60% në 100%, [12] duke përjashtuar savanat dhe tokat pyjore në të cilat pemët kanë një mbulesë të ulët. Përkufizime të tjera i konsiderojnë edhe savanat si një lloj pylli, dhe përfshijnë të gjitha zonat me masë drunore (pemë) mbi 10%. [9]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Forest". Dictionary.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 19 tetor 2014. Marrë më 2014-11-16.
- ^ Schuck, Andreas (2002). "Compilation of Forestry Terms and Definitions" (PDF) (në anglisht). Joensuu, Finland: European Forest Institute. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 5 qershor 2015. Marrë më 2014-11-16.
- ^ "Definitions: Indicative definitions taken from the Report of the ad hoc technical expert group on forest biological diversity" (në anglisht). Convention on Biological Diversity. Arkivuar nga origjinali më 19 dhjetor 2014. Marrë më 2014-11-16.
- ^ a b "Forest definition and extent" (PDF) (në anglisht). United Nations Environment Programme. 2010-01-27. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2010-07-26. Marrë më 2014-11-16.
- ^ "Comparative framework and Options for harmonization of definitions". Second Expert Meeting on Harmonizing Forest-Related Definitions (në anglisht). FAO. Arkivuar nga origjinali më 29 nëntor 2014. Marrë më 2014-11-26.
- ^ Johnson, F.X.; Pacini, H.; Smeets, E (2013). Transformations in EU biofuels markets under the Renewable Energy Directive and the implications for land use, trade and forests (në anglisht). CIFOR. fq. 32. ISBN 978-602-8693-81-3.
- ^ Pan, Yude; Birdsey, Richard A.; Phillips, Oliver L.; Jackson, Robert B. (2013). "The Structure, Distribution, and Biomass of the World's Forests" (PDF). Annu. Rev. Ecol. Evol. Syst. (në anglisht). 44: 593–62. doi:10.1146/annurev-ecolsys-110512-135914. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 7 gusht 2016.
- ^ Vogt, Kristina A, red. (2007). "Global Societies and Forest Legacies Creating Today's Forest Landscapes". Forests and Society: Sustainability and Life Cycles of Forests in Human Landscapes (në anglisht). CABI. fq. 30–59. ISBN 978-1-84593-098-1.
- ^ a b MacDicken, Kenneth (2013-03-15). "Forest Resources Assessment Working Paper 180" (PDF) (në anglisht). Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations Forestry Department. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 24 shtator 2015. Marrë më 2014-11-16.
- ^ "Land Use, Land-Use Change and Forestry" (në anglisht). Intergovernmental Panel on Climate Change. 2000. Arkivuar nga origjinali më 29 nëntor 2014. Marrë më 2014-11-16.
- ^ Menzies, Nicholas (2007-10-22). "Facts on Forests and Forestry" (në anglisht). ForestFacts.org, a subsidiary of GreenFacts.org. Arkivuar nga origjinali më 8 maj 2015. Marrë më 2014-11-16.
- ^ "Introduction: Definition of a Forest" (në anglisht). MuseumLink Illinois. Arkivuar nga origjinali më 29 tetor 2014. Marrë më 2014-11-16.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Forests in danger
- Intact Forests with maps and reports
- Global Forest Resources Assessment 2005 by the Food and Agriculture Organization
- CoolForests.org – Conservation Cools the Planet
- Forest area is land under natural or planted stands of trees of at least 5 meters in situ, whether productive or not, and excludes tree stands in agricultural production systems
- Forest area (sq. km) data from the World Bank's World Development Indicators, made available by Google
- Luck Baker, Andrew (18 nëntor 2008). "The first forests – Discovery 2008". BBC Online (në anglisht).
- "The World's 10 Most Threatened Forest Hotspots" (në anglisht). Conservation International. 2 shkurt 2011.
- Wilhelm Schlich and Gifford Pinchot (1911). "Forests and Forestry" . Encyclopædia Britannica (11th ed.).