Samiriu
Samiri (arabisht: الْسَّامِريّ) është një shprehje e përdorur nga Kurani për t'iu referuar një ndjekësi rebel të Musait, i cili krijoi viçin e artë dhe u përpoq t'i çonte hebrenjtë në idhujtari. Sipas sures Ta Ha, Samiri krijoi viçin ndërsa Musai ishte larguar për 40 ditë në malin Sinai, duke marrë Dhjetë Urdhëresat.[1] Ndryshe nga tregimi i dhënë në Biblën Hebraike, Kurani nuk e fajëson Aaronin (Haruni) për krijimin e viçit.
Në Kuran[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Ta-Ha, suren e njëzetë të Kuranit, Musai informohet se Samiri e ka humbur popullin e tij në mungesë të tij. Ai kthehet te njerëzit e tij për t'i qortuar dhe informohet për atë që ka bërë Samiri.
Ata thanë: "Ne nuk e thyem besën tënde me dëshirën tonë, por ne ishim ngarkuar me barrë të rënda nga stolitë e popullit e i hodhëm ato (në zjarr), e ashtu i hodhi edhe Samirija". E ai (Samirija) ua mbaroi atyre një viç me trup që pëlliste, e ata thanë: "Ky është zoti juaj dhe Zoti i Musait, po ai (Musai) e ka harruar". A nuk e kuptonin ata se ai (viç) as nuk u përgjigjej atyre, e as nuk kishte mundësi t'ju sillte ndonjë dobi a dëm. E Haruni atyre u pat thënë më parë: "O populli im, ju vetëm u sprovuat me të, pse Zoti juaj është i Gjithëmëshirshmi, andaj ejani pas meje dhe më dëgjoni për këtë që po ua thëm". Ata i thanë: "Ne nuk do t'i ndahemi këtij (adhurimit të viçit) deri që të kthehet te ne Musai!" Ai (Musai u kthye e) tha: "O Harun ç'të pengoi ty kur i pe se morën rrugën e gabuar," E ti të mos u vazhdosh rrugën time? A mos e kundërshtove edhe ti porosinë time? Ai (Haruni) tha: "O bir i nënës sime, mos më kap as për mjekre as për flokë, se unë u frikësova se do të thuash: I përçave beni israilët dhe nuk e ke respektuar porosinë time?" Ai (Musai) tha: "E çka ishte puna jote, o Samirij?" Tha (Samirija): "Unë pashë atë që ata nuk e panë, e mora një grusht nga gjurma e të dërguarit (nga fërkemi i kalit të Xhibrilit) dhe ia hodha atij (viçit) dhe kështu më mashtroi vetvetja". Ai (Musai) tha: "Prandaj largohu, sepse sa të jeshë gjallë ke për të thënë: (këdo që e sheh) "Mos m'u afro!" E ty të pret edhe një moment (dënim) i pathyeshëm. E ti tash shikoje zotin tënd që e adhurove bindshëm, e tani atë do ta djegim e do ta bëjmë shkrumb dhe hirin e tij do ta shpërndajmë nëpër det".
— Kuran 20:85-97
Në traditën islame[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas Kuranit, viçi i Samirit bëri një tingull "ulës" ka rezultuar në shumë spekulime. Një numër i traditave islame thonë se viçi ishte bërë me pluhur të shkelur nga kali i engjëllit Xhibril, i cili kishte veti mistike. Disa tradita thonë se edhe viçi mund të lëvizte, një pronë që ia jepte pluhuri i “kalit të jetës”.[2] Tradita të tjera sugjerojnë se Samiri e bëri vetë tingullin, ose se ishte vetëm era.[3] Të tjerë thonë se viçi u formua nga vetë Zoti, si një provë për popullin hebre.[4]
Traditat e mëvonshme zgjerohen mbi fatin e atyre që adhuronin viçin. Veprat e et-Taberiut përfshijnë një histori në të cilën Musai urdhëron popullin e tij të pijë nga uji në të cilin ishte hedhur viçi; fajtorët e adhurimit të tij u zbuluan kur u kthyen në një nuancë të artë.[5]
Ndëshkimi i Samirit është interpretuar si izolim total shoqëror nga shumica e studiuesve.ref>Albayrak, I. (2002). Isra’iliyyat and Classical Exegetes’ Comments on the Calf with a Hollow Sound Q.20: 83-98/ 7: 147-155 with Special Reference to Ibn ’Atiyya. Journal of Semitic Studies, 47(1), 39–65. doi:10.1093/jss/47.1.39</ref>
Identiteti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Studiuesit e Islamit e kanë lidhur Samirin me individë të ndryshëm të përmendur në Bibël. Samiri zakonisht përkthehet si "Samaritan", me episodin që shihet si një shpjegim për ndarjen midis samaritanëve dhe jo-samaritanëve. Historia është paralele me tregimin biblik të viçave të artë të ndërtuara nga Jeroboami i Samarisë.[6] Samiri ka qenë i lidhur me udhëheqësin rebel hebre Zimri në bazë të emrave të tyre të ngjashëm dhe një temë të përbashkët të rebelimit kundër autoritetit të Moisiut.[6] Të tjerë e lidhin atë me qytetin Mesopotamian të Samarrës dhe sugjerojnë se ai vinte nga një popull adhurues i lopëve, duke i dhënë emrin e tij si Musa bin Zafar.[7] Abraham Geiger propozoi idenë se Samiri është një korruptim i Samaelit, emri i një engjëlli me funksione të ngjashme me Satanin në dijen hebraike.[8] Nuk ka konsensus midis dijetarëve islamë se cili, nëse ndonjë, nga këto identifikime është i saktë.
Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kuran 20:85
- ^ al-Tabari, Abu Jafar (1991). The History of al-Tabari, Volume III: The Children of Israel (në anglisht). Përkthyer nga Brinner, William M. fq. 72.
- ^ Rubin, Uri. "Tradition in Transformation: the Ark of the Covenant and the Golden Calf in Biblical and Islamic Historiography," Oriens (Volume 36, 2001): 202.
- ^ Albayrak, I. (2002). Isra’iliyyat and Classical Exegetes’ Comments on the Calf with a Hollow Sound Q.20: 83-98/ 7: 147-155 with Special Reference to Ibn ’Atiyya. Journal of Semitic Studies, 47(1), 39–65. doi:10.1093/jss/47.1.39
- ^ al-Tabari, Abu Jafar (1991). The History of al-Tabari, Volume III: The Children of Israel (në anglisht). Përkthyer nga Brinner, William M. fq. 74.
- ^ a b Rubin, Uri. "Tradition in Transformation: the Ark of the Covenant and the Golden Calf in Biblical and Islamic Historiography," Oriens (Volume 36, 2001): 202-203.
- ^ Ibn Kethiri (2000). Quran Tafsir Ibn Kathir (në anglisht). Dar-us-Salam Publications.
- ^ TY - BOOK T1 - Dictionary of Islam A1 - Hughes, P. A1 - Hughes, T.P. SN - 9788120606722 UR - https://books.google.de/books?id=O84eYLVHvB0C Y1 - 1995 PB - Asian Educational Services ER -