Shurdhi
Shurdhi është perëndia e motit dhe e stuhisë në mitologjinë dhe folklorin shqiptar, që shkakton stuhi breshëri dhe hedh bubullima dhe vetëtima. Shurdhi është adhuruar në veri të Shqipërisë deri në kohët e fundit, mendohet se ka qenë një perëndi e lashtë ilire . [1] [2] Në mitologjinë shqiptare Shurdhi është homologu i një perëndie tjetër moti, Verbti . [3] Ata të dy mund të lidhen me Zojzin dhe Perëndinë, dhe disa nga atributet e tyre gjenden në figurën mitologjike të Drangoit. [2]
Etimologjia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Emri Shurdhi duket se lidhet me termin shqip i shurdhët që do të thotë "i shurdhëti", [3] megjithatë kjo lidhje duket të jetë vetëm një rastësi, pasi emri Shurdh duhet të jetë një përbërje e *seuro, "ujë" kf. Shurrë shqipe "urinë"), dhe *dos "dhënës/dhurues" (krh. shqip dhashë/dha, "i dhashë/ai dha"); emri i tij pra do të thotë "dhurues uji". [2] Studiues të tjerë besojnë se Shurd duket se ka lidhje me teonimin Zibelsurdus që gjendet në monumentet epigrafike të lashta trake . [2] [3] [4]
Përshkrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas besimeve popullore, Shurdhi udhëton duke përdorur retë e stuhive të cilat lajmërojnë stuhi breshëri kur ai arrin. Ai mund të përshëndetet dhe të largohet me zhurmë dhe të shtëna armësh. Albanologu Baron Nopcsa e identifikoi Shurdhin me hyjninë e lashtë trake të bubullimës Zibelsurdus, i cili gjithashtu përshëndetej me armë. [3] [4] Sipas Karl Treimer, forma bazë perejont-, "goditësi", e emrit hyjnor shqiptar Perëndi mund të jetë një epitet i perëndisë së stuhive Shurdh, i cili mund të ketë qenë një perëndi i preferuar që kur freskonte kullotat dhe fusha dhe ndoshta ka qenë edhe i natyrës luftarake sipas epitetit të tij. Emri 'Shurdhi' mund të lidhet me emrin e ishullit Shurdhah, afër Shkodrës . [2]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Elsie, Robert (janar 2001). A Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 978-1-85065-570-1.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - Jordan, Michael (gusht 2004). Dictionary of gods and goddesses. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-5923-2.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - Lurker, Manfred (2004). The Routledge dictionary of gods and goddesses, devils and demons. Psychology Press. ISBN 978-0-415-34018-2.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - Treimer, Karl (1971). "Zur Rückerschliessung der illyrischen Götterwelt und ihre Bedeutung für die südslawische Philologie". përmbledhur nga Henrik Barić (red.). Arhiv za Arbanasku starinu, jezik i etnologiju. Vëll. I. R. Trofenik. fq. 27–33.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Jordan 2004.
- ^ a b c d e Treimer 1971.
- ^ a b c d Elsie 2001.
- ^ a b Lurker 2004.