Verbti

Verbti është një perëndia iliro shqiptare e motit dhe stuhive në mitologjinë dhe folklorin shqiptar, që shkakton stuhi breshëri dhe kontrollon zjarrin, ujin dhe erën veriore që ndez flakët e zjarrit. I njohur edhe si Shën Verbti ose Rmoria, ai është adhuruar në veri të Shqipërisë deri në kohët e fundit. Në mitologjinë shqiptare, Verbti është homologu i një perëndie tjetër të motit, Shurdhit . Si perëndi të motit, ata të dy mund të lidheshin me Zojzin dhe Perëndinë, ndërsa si perëndi zjarri, Verbti mund të lidhej me Enjin. Disa nga atributet e tij janë të ngjashme me ato të figurave mitologjike të Drangoit, Stihit dhe Lubit .

Etimologjia

Emri Verbti duket se lidhet me termin shqip i verbër por kjo lidhje duket të jetë vetëm një rastësi, pasi sipas besimeve popullore ai mund të shohë në fakt shumë mirë. Emri Verbti duhet të lidhet me vorbull dhe varianti vorbëtinë, "vorbull, -erë, vorbull", ndoshta rrjedh nga protoshqipja *uērb-, nga proto -indoevropianishtja *uer-b ^(h) -, "të rrotullohesh, përdredhesh, kthesh (poshtë)".

Përshkrimi

Sipas besimeve popullore, Verbti banon në re, shkakton stuhi breshëri dhe kontrollon zjarrin, ujin dhe erën veriore, e cila ndez flakët e zjarrit. Ai mund të përshëndetet dhe të largohet me zhurmë dhe të shtëna armësh. Verbti përshkruhet si një hyjni që urren papastërtinë dhe mënyrat e këqija të të folurit dhe ai do të ndëshkojë këdo që flet keq për të. Me ardhjen e krishterimit në Shqipëri, Verbti u demonizua dhe u përhap se kushdo që e thërriste do të verbohej.

Shih edhe

• Zojzi
• Shurdhi
• Mitologjia ilire
• Mitologjia shqiptare

Literatura

• Demiraj, Bardhyl (1997). Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz. Leiden Studies in Indo-European (në gjermanisht). Vëll. 7. Amsterdam, Atlanta: Brill. ISBN 978-90-420-0161-9.
• Elsie, Robert (2001). A dictionary of Albanian religion, mythology and folk culture. NYU Press. fq. 259. ISBN 978-1-85065-570-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Rose, Carol (1996). Spirits, fairies, gnomes, and goblins: an encyclopedia of the little people. ABC-CLIO. fq. 327. ISBN 978-0-87436-811-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Lurker, Manfred (2004). The Routledge dictionary of gods and goddesses, devils and demons. Routledge. ISBN 978-0-415-34018-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Treimer, Karl (1971). "Zur Rückerschliessung der illyrischen Götterwelt und ihre Bedeutung für die südslawische Philologie". përmbledhur nga Henrik Barić (red.). Arhiv za Arbanasku starinu, jezik i etnologiju. Vëll. I. R. Trofenik. fq. 27–33. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)