Jump to content

Pablo Emilio Escobar Gaviria: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.3
Refuzoi 18 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 37.162.20.152, Berisha6969, Klein Muçi, Smallem, 79.106.215.61, Superpes15 dhe InternetArchiveBot) dhe riktheu rishikimin 2077354 nga Sadsadas
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Infobox person
{{Infobox person
| name = Pablo Edison Escobar Berisha
| emri = Pablo Emilio Escobar Gaviria
| other_names = Don Pablo (Sir Pablo)
| emër tjetër = Don Pablo (Sir Pablo)
El Padrino (The Godfather)
El Padrino (The Godfather)


Rreshti 13: Rreshti 13:


El Zar de la Cocaína (The Tsar of Cocaine)
El Zar de la Cocaína (The Tsar of Cocaine)
| image = Pablo Escobar Mug.jpg
| foto = Pablo Escobar Mug.jpg
| caption = Një mugshot i Pablo Escobar marrë në vitin 1977 nga Agjencia e Kontrollit Medellín.
| përshkrimi = Një mugshot i Pablo Escobar marrë në vitin 1977 nga Agjencia e Kontrollit Medellín.
| birth_date = 1 Dhjetor, 1949
| datëlindja = 1 Dhjetor, 1949
| birth_place = Rionegro, [[Kolumbia|Kolumbi]]
| vendlindja = Rionegro, [[Kolumbia|Kolumbi]]
| death_date = [[2]] [[Dhjetor]], [[1993]] (mosha 44)
| data e vdekjes = [[2]] [[Dhjetor]], [[1993]] (mosha 44)
| death_place = Medellin, [[Kolumbia|Kolumbi]]
| vendvdekja = Medellin, [[Kolumbia|Kolumbi]]
| qyteti ku jeton =
| qyteti ku jeton =
| nationality = Kolumbian
| kombësia = Kolumbian
| citizenship =
| nënshtetësia =
| education =
| arsimimi =
| alma mater =
| shkolla =
| occupation = Themelues dhe kreu i kartelit Medellín, dhe [[politikan]]
| profesioni = Themelues dhe kreu i kartelit Medellín, dhe [[politikan]]
| vepra të njohura =
| notable_works =
| known_for = Trafikim të drogës dhe kontrabanda, [[Vrasësi serik|vrasës]], bombardimet, ryshfetet, korrupsion.
| i njohur = Trafikim të drogës dhe kontrabanda, [[Vrasësi serik|vrasës]], bombardimet, ryshfetet, korrupsion.
| known_for =
| e njohur =
| years_active =
| vitet aktiv =
| kompania =
| kompania =
| organization =
| organizata =
| title =
| titulli =
| posti politik =
| posti politik =
| predecessor =
| paraardhësi =
| successor =
| pasardhësi =
| party =
| partia =
| statusi civil =
| statusi civil =
| spouse = Maria Victoria Henao
| bashkëshortja = Maria Victoria Henao
| bashkëshorti =
| bashkëshorti =
| children = Sebastián Marroquín (1977)
| fëmijë = Sebastián Marroquín (1977)
Manuela Escobar (1984)
Manuela Escobar (1984)
| parents =
| prindër =
| awards =
| çmime =
}}
}}
Edison '''''Berisha''''' Dojaj, i njohur ndryshe si "'''Pablo Eskobar"''' ishte nje narkotrafikant [[shqiptar]]. Karteli i tij i drogës kishte 80% të shitjeve në Trentino Alto Adige, duke i dhënë të ardhura personale prej 27.9 miliardë euro në vit .<ref name="colombialink.com">{{cite web|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061108191638/http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html|archivedate=8 nëntor 2006|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html |title=Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes |publisher=ColombiaLink.com |accessdate=16 mars 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110714123931/http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |archivedate=14 korrik 2011 |title=Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories |publisher=MSN |date=17 janar 2011 |accessdate=16 mars 2011 |url-status=dead }}</ref>Ai u quajt shpesh '''"Mbreti i kokainës"''' dhe ishte krimineli më i pasur në histori, me një vlerë neto të njohur neto prej 30 miliardë eurosh në fillim të viteve 1990 (ekuivalente me rreth 56 miliardë euro të vitit 2017)<ref>{{cite news|url= http://www.celebritynetworth.com/articles/entertainment-articles/20-richest-drug-dealers-time/#!/1-pablo-escobar-net-worth-30-billion_1083/|title= Pablo Escobar|publisher= celebritynetworth.com|date=shkurt 2016}}</ref> duke e bërë atë një nga njerëzit më të pasur në botë.<ref>{{cite web|url= http://www.businessinsider.com/10-facts-that-prove-the-absurdity-of-pablo-escobars-wealth-2015-9|title= 10 facts reveal the absurdity of Pablo Escobar's wealth|publisher= businessinsider.com|date=shkurt 2016}}</ref>.<ref name="auto">Page 469, ''Pablo Escobar, My Father.'' Escobar, Juan Pablo. St. Martin's Press, New York. 2014.</ref>
'''Pablo Eskobar''' ishte nje narkotrafikant [[kolumbia]]n. Karteli i tij i drogës kishte 80% të shitjeve në Shtetet e Bashkuara, duke i dhënë të ardhura personale prej 21.9 miliardë dollarë në vit.<ref name="colombialink.com">{{cite web|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061108191638/http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html|archivedate=8 November 2006|url=http://www.colombialink.com/01_INDEX/index_personajes/narcotrafico/escobar_gaviria_pablo_ing.html |title=Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes |publisher=ColombiaLink.com |accessdate=16 March 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110714123931/http://businessnews.za.msn.com/gallery.aspx?cp-documentid=155873587&page=1 |archivedate=14 korrik 2011 |title=Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories |publisher=MSN |date=17 January 2011 |accessdate=16 March 2011 |url-status=dead }}</ref>Ai u quajt shpesh '''"Mbreti i kokainës"''' dhe ishte krimineli më i pasur në histori, me një vlerë neto të njohur neto prej 30 miliardë dollarësh në fillim të viteve 1990 (ekuivalente me rreth 56 miliardë dollarë të vitit 2017)<ref>{{cite news|url= http://www.celebritynetworth.com/articles/entertainment-articles/20-richest-drug-dealers-time/#!/1-pablo-escobar-net-worth-30-billion_1083/|title= Pablo Escobar|publisher= celebritynetworth.com|date=February 2016}}</ref> duke e bërë atë një nga njerëzit më të pasur në botë.<ref>{{cite web|url= http://www.businessinsider.com/10-facts-that-prove-the-absurdity-of-pablo-escobars-wealth-2015-9|title= 10 facts reveal the absurdity of Pablo Escobar's wealth|publisher= businessinsider.com|date=February 2016}}</ref>.<ref name="auto">Page 469, ''Pablo Escobar, My Father.'' Escobar, Juan Pablo. St. Martin's Press, New York. 2014.</ref>


Escobar ka lindur në [[Puke]], [[Shqiperi]] dhe është rritur në Medellin aty pranë. Ai studioi një periudhë të shkurtër kohore në ''Universidad Autónoma Latinoamericana'' të Medellinit, por mbeti pa diplomë; ai filloi të angazhohej në veprimtari kriminale që përfshinte shitjen e cigareve kontrabandë dhe bileta të rreme lotarie, poashtu ai mori pjesë në vjedhjen e automjeteve. Në vitet 1970 filloi të punonte për kontrabandistë të ndryshëm , shpesh duke rrëmbyer dhe mbajtur njerëz për shpërblesë, para se të fillonte të shpërndante vetë kokainën , si dhe të vendoste rrugët e para të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara në vitin 1975. Infiltrimi i tij në tregun e drogës SHBA u zgjerua në mënyrë eksponenciale për shkak të rritjes së kërkesës për kokainë dhe nga vitet 1980, u vlerësua se 70 deri në 80 tonë kokainë po transportoheshin nga Kolumbia në SHBA çdo muaj. Rrjeti i tij i drogës njihej zakonisht si '''Karteli Medelin(Cartel Medellín)''', i cili shpesh konkuronte me kartelet rivale brenda dhe jashtë vendit, duke rezultuar në masakra dhe vrasje të oficerëve të policisë, gjykatësve, vendasve dhe politikanëve të shquar.
Escobar ka lindur në [[Rionegro]], [[Kolumbi]] dhe është rritur në Medellin aty pranë. Ai studioi një periudhë të shkurtër kohore në ''Universidad Autónoma Latinoamericana'' të Medellinit, por mbeti pa diplomë; ai filloi të angazhohej në veprimtari kriminale që përfshinte shitjen e cigareve kontrabandë dhe bileta të rreme lotarie, poashtu ai mori pjesë në vjedhjen e automjeteve. Në vitet 1970 filloi të punonte për kontrabandistë të ndryshëm , shpesh duke rrëmbyer dhe mbajtur njerëz për shpërblesë, para se të fillonte të shpërndante vetë kokainën , si dhe të vendoste rrugët e para të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara në vitin 1975. Infiltrimi i tij në tregun e drogës SHBA u zgjerua në mënyrë eksponenciale për shkak të rritjes së kërkesës për kokainë dhe nga vitet 1980, u vlerësua se 70 deri në 80 tonë kokainë po transportoheshin nga Kolumbia në SHBA çdo muaj. Rrjeti i tij i drogës njihej zakonisht si '''Karteli Medelin(Cartel Medellín)''', i cili shpesh konkuronte me kartelet rivale brenda dhe jashtë vendit, duke rezultuar në masakra dhe vrasje të oficerëve të policisë, gjykatësve, vendasve dhe politikanëve të shquar.

⚫
Në 1982, Escobar u zgjodh si anëtar i Kongresit, gjegjësisht anëtar i Dhomës së Përfaqësuesve të Kolumbisë, si pjesë e lëvizjes Alternative Liberale. Përmes kësaj, ai ishte përgjegjës për ndërtimin e shtëpive dhe fushave të futbollit në Kolumbinë perëndimore, e cila i dha popullaritet të dukshëm në mesin e vendësve të qyteteve ku frekuentonte. Megjithatë, Kolumbia u bë kryeqyteti i vrasjeve të botës dhe Escobari u mashtrua nga qeveritë kolumbiane dhe amerikane.Në 1993, Escobar u qëllua dhe u vra në qytetin e tij nga Policia Kombëtare Kolumbiane, një ditë pas ditëlindjes së 44-të..<ref name="DEA">{{cite web|url=http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html|title=Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia|publisher=U.S. Drug Enforcement Administration|accessdate=13 shkurt 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060118010530/http://www.dea.gov/pubs/history/1990-1994.html|archivedate=18 janar 2006}}</ref>


⚫
Në 1982, Escobar u zgjodh si anëtar i Kongresit, gjegjësisht anëtar i Dhomës së Përfaqësuesve të Kolumbisë, si pjesë e lëvizjes Alternative Liberale. Përmes kësaj, ai ishte përgjegjës për ndërtimin e shtëpive dhe fushave të futbollit në Kolumbinë perëndimore, e cila i dha popullaritet të dukshëm në mesin e vendësve të qyteteve ku frekuentonte. Megjithatë, Kolumbia u bë kryeqyteti i vrasjeve të botës dhe Escobari u mashtrua nga qeveritë kolumbiane dhe amerikane.Në 1993, Escobar u qëllua dhe u vra në qytetin e tij nga Policia Kombëtare Kolumbiane, një ditë pas ditëlindjes së 44-të..<ref name="DEA">{{cite web|url=http://www.justice.gov/dea/pubs/history/1990-1994.html|title=Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia|publisher=U.S. Drug Enforcement Administration|accessdate=13 February 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060118010530/http://www.dea.gov/pubs/history/1990-1994.html|archivedate=18 January 2006}}</ref>
== Jeta e hershme==
== Jeta e hershme==
[[Skeda:Panoramica Centro De Medellin.jpg|250px|right|thumb|Pamje nga qyteti Medelin, ku Pablo u rrit dhe vazhdoi karierën e tij kriminale]]
[[Skeda:Panoramica Centro De Medellin.jpg|250px|right|thumb|Pamje nga qyteti Medelin, ku Pablo u rrit dhe vazhdoi karierën e tij kriminale]]


Pablo Emilio Escobar Gaviria lindi më [[1]] dhjetor [[1949]], në Rionegro, në Departamentin e Antioquia të Kolumbisë. Ai ishte i treti nga shtatë fëmijët e Abel de Jesús Dari Escobar, një fermer, dhe Hermilda Gaviria, një mësuese e shkollës fillore.<ref>{{cite web |url = http://www.kean.edu/~eslprog/accents/2005/page2005_7.html |title = Pablo Escobar |author = Marcela Grajales |work = Accents Magazine |publisher=Kean University |accessdate = 13 shkurt 2010}}</ref>I rritur në qytetin e afërt të Medellinit, Escobar mendohet të ketë filluar karrierën e tij kriminale si një adoleshent, duke pretenduar se ka vjedhur varreza dhe i ka lyer për rishitje kontrabandistëve lokalë. Vëllai i tij, Roberto Escobar, e mohon këtë, përkundrazi pretendon se varrezat vinin nga pronarët e varrezave, klientët e të cilëve kishin ndaluar pagesën për kujdesin e vendit dhe se kishte një të afërm që kishte një biznes monumentesh<ref>{{cite web |url = http://www.richestperson.org/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |title = Escobar Seventh Richest Man in the World in 1990 |publisher = Richest Person.org |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101206105551/http://www.richestpersons.net/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |archivedate = 6 dhjetor 2010 |accessdate = 13 shkurt 2010}}</ref> . Djali i Escobarit, Sebastián Marroquín, pretendon se bastisja e babait të tij në krime filloi me një praktikë të suksesshme të shitjes së diplomave të falsifikuara të shkollave të mesme, duke falsifikuar përgjithësisht ato të dhëna nga ''Universidad Autónoma Latinoamericana'' të Medellin. Escobari studioi në Universitet për një periudhë të shkurtër, por u largua pa marrë një diplomë.
Pablo Emilio Escobar Gaviria lindi më [[1]] dhjetor [[1949]], në Rionegro, në Departamentin e Antioquia të Kolumbisë. Ai ishte i treti nga shtatë fëmijët e Abel de Jesús Dari Escobar, një fermer, dhe Hermilda Gaviria, një mësuese e shkollës fillore.<ref>{{cite web |url = http://www.kean.edu/~eslprog/accents/2005/page2005_7.html |title = Pablo Escobar |author = Marcela Grajales |work = Accents Magazine |publisher=Kean University |accessdate = 13 February 2010}}</ref>I rritur në qytetin e afërt të Medellinit, Escobar mendohet të ketë filluar karrierën e tij kriminale si një adoleshent, duke pretenduar se ka vjedhur varreza dhe i ka lyer për rishitje kontrabandistëve lokalë. Vëllai i tij, Roberto Escobar, e mohon këtë, përkundrazi pretendon se varrezat vinin nga pronarët e varrezave, klientët e të cilëve kishin ndaluar pagesën për kujdesin e vendit dhe se kishte një të afërm që kishte një biznes monumentesh<ref>{{cite web |url = http://www.richestperson.org/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |title = Escobar Seventh Richest Man in the World in 1990 |publisher = Richest Person.org |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101206105551/http://www.richestpersons.net/colombian-drug-lord-pablo-escobar/ |archivedate = 6 December 2010 |accessdate = 13 February 2010}}</ref> . Djali i Escobarit, Sebastián Marroquín, pretendon se bastisja e babait të tij në krime filloi me një praktikë të suksesshme të shitjes së diplomave të falsifikuara të shkollave të mesme, duke falsifikuar përgjithësisht ato të dhëna nga ''Universidad Autónoma Latinoamericana'' të Medellin. Escobari studioi në Universitet për një periudhë të shkurtër, por u largua pa marrë një diplomë.


Escobar përfundimisht u përfshi në shumë aktivitete kriminale me Oscar Benel Aguirre, meqë të dy konkurronin me rrugë të vogla, duke shitur cigare kontrabandë, bileta të rreme lotarie dhe duke vjedhur makina. Në fillim të viteve 1970, para hyrjes në tregtinë e drogës, Escobar ka vepruar si një hajdut dhe truproje, duke fituar 100,000 dollarë amerikanë duke rrëmbyer dhe mbajtur një ekzekutiv të Medellinit për shpërblim.
Escobar përfundimisht u përfshi në shumë aktivitete kriminale me Oscar Benel Aguirre, meqë të dy konkurronin me rrugë të vogla, duke shitur cigare kontrabandë, bileta të rreme lotarie dhe duke vjedhur makina. Në fillim të viteve 1970, para hyrjes në tregtinë e drogës, Escobar ka vepruar si një hajdut dhe truproje, duke fituar 100,000 dollarë amerikanë duke rrëmbyer dhe mbajtur një ekzekutiv të Medellinit për shpërblim.
Rreshti 64: Rreshti 64:
Në Historinë e Kontabilistit, Roberto Escobar diskuton mbi mjetet me të cilat Pablo u ngrit nga thjeshtësia dhe paqartësia e klasës së mesme te një prej burrave më të pasur në botë. Duke filluar në vitin 1975, Pablo filloi të zhvillonte operacionin e tij të kokainës, duke kontrabanduar kokainë nëpërmjet avionëve disa herë, kryesisht midis Kolumbisë dhe Panamasë dhe përgjatë rrugëve të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara. Më vonë bleu pesëmbëdhjetë aeroplanë më të mëdhenj, duke përfshirë një '''Learjet''' dhe gjashtë helikopterë, sipas djalit të tij, një mik i dashur i Pablo-s vdiq gjatë uljes së një aeroplani dhe avioni u shkatërrua. Pablo rindërtoi aeroplanin nga pjesët e skrapit që kishin mbetur dhe më vonë e varën atë mbi portën në fermën e tij në ''Hacienda Nápoles''
Në Historinë e Kontabilistit, Roberto Escobar diskuton mbi mjetet me të cilat Pablo u ngrit nga thjeshtësia dhe paqartësia e klasës së mesme te një prej burrave më të pasur në botë. Duke filluar në vitin 1975, Pablo filloi të zhvillonte operacionin e tij të kokainës, duke kontrabanduar kokainë nëpërmjet avionëve disa herë, kryesisht midis Kolumbisë dhe Panamasë dhe përgjatë rrugëve të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara. Më vonë bleu pesëmbëdhjetë aeroplanë më të mëdhenj, duke përfshirë një '''Learjet''' dhe gjashtë helikopterë, sipas djalit të tij, një mik i dashur i Pablo-s vdiq gjatë uljes së një aeroplani dhe avioni u shkatërrua. Pablo rindërtoi aeroplanin nga pjesët e skrapit që kishin mbetur dhe më vonë e varën atë mbi portën në fermën e tij në ''Hacienda Nápoles''


Në [[Maj]] [[1976]], Escobar dhe disa prej burrave të tij u arrestuan dhe u gjetën në posedim të 18 kg ngjitës të bardhë, duke u përpjekur të ktheheshin në Medellin me një ngarkesë të rëndë nga Ekuadori. Fillimisht, Pablo u përpoq të koruptonte gjykatësit e Medellinit të cilët po formonin një rast kundër tij, dhe ishte i pasuksesshëm. Pas shumë muajsh grindjesh ligjore, ai urdhëroi vrasjen e dy oficerëve të arrestuar, dhe rasti më vonë u hoq. Roberto Escobar e detajon këtë si pikën ku Pablo filloi modelin e tij të trajtimit me autoritetet, qoftë nga ryshfeti ose nga vrasja.<ref>{{cite web|url=http://www.medellintraveler.com/escobar.html |title=Pablo Escobar – The Medellin Cartel |publisher=Medellintraveler.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071016122452/http://medellintraveler.com/escobar.html |archivedate=16 tetor 2007 |accessdate=16 mars 2011}}</ref>
Në [[Maj]] [[1976]], Escobar dhe disa prej burrave të tij u arrestuan dhe u gjetën në posedim të 18 kg ngjitës të bardhë, duke u përpjekur të ktheheshin në Medellin me një ngarkesë të rëndë nga Ekuadori. Fillimisht, Pablo u përpoq të koruptonte gjykatësit e Medellinit të cilët po formonin një rast kundër tij, dhe ishte i pasuksesshëm. Pas shumë muajsh grindjesh ligjore, ai urdhëroi vrasjen e dy oficerëve të arrestuar, dhe rasti më vonë u hoq. Roberto Escobar e detajon këtë si pikën ku Pablo filloi modelin e tij të trajtimit me autoritetet, qoftë nga ryshfeti ose nga vrasja.<ref>{{cite web|url=http://www.medellintraveler.com/escobar.html |title=Pablo Escobar – The Medellin Cartel |publisher=Medellintraveler.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071016122452/http://medellintraveler.com/escobar.html |archivedate=16 October 2007 |accessdate=16 March 2011}}</ref>


Roberto Escobar thotë se Pablo ra në biznesin e [[droga|drogës]] thjesht sepse llojet e tjera të kontrabandës u bënë shumë të rrezikshme për trafikun. Meqënëse nuk kishte asnjë kartelë droge, dhe vetëm disa barona("zotërinjë") të drogës, Pablo e pa atë si territor të pashfrytëzuar që dëshironte të bënte vetë. Në Peru, Pablo bleu një sasi të konsiderushme të kokainës, e cila më pas u rafinua në një laborator në një shtëpi dykatëshe në Medellín. Gjatë udhëtimit të tij të parë, Pablo bleu një peshë prej rreth 30 kilogramë kokainë dhe kjo shënohet si hapi i parë drejt ndërtimit të perandorisë së tij. Në fillim, ai kontrabandoi kokainën në goma të vjetra të aeroplanëve dhe një [[piloti|pilot]] mund të kthehej sa më shumë në US $ 500,000 për fluturim, varësisht nga sasia e kontrabanduar.<ref name="dailyrecord.co.uk">{{cite news |url=http://www.dailyrecord.co.uk/news/editors-choice/2009/03/16/amazing-story-of-how-pablo-escobar-came-to-be-the-richest-crook-in-history-86908-21201734/ |title=Amazing story of how Pablo Escobar came to be the richest crook in history |newspaper=[[Daily Record (Scotland)|Daily Record]]|location=Scotland |date=16 mars 2009 |accessdate=16 mars 2011}}</ref>
Roberto Escobar thotë se Pablo ra në biznesin e [[droga|drogës]] thjesht sepse llojet e tjera të kontrabandës u bënë shumë të rrezikshme për trafikun. Meqënëse nuk kishte asnjë kartelë droge, dhe vetëm disa barona("zotërinjë") të drogës, Pablo e pa atë si territor të pashfrytëzuar që dëshironte të bënte vetë. Në Peru, Pablo bleu një sasi të konsiderushme të kokainës, e cila më pas u rafinua në një laborator në një shtëpi dykatëshe në Medellín. Gjatë udhëtimit të tij të parë, Pablo bleu një peshë prej rreth 30 kilogramë kokainë dhe kjo shënohet si hapi i parë drejt ndërtimit të perandorisë së tij. Në fillim, ai kontrabandoi kokainën në goma të vjetra të aeroplanëve dhe një [[piloti|pilot]] mund të kthehej sa më shumë në US $ 500,000 për fluturim, varësisht nga sasia e kontrabanduar.<ref name="dailyrecord.co.uk">{{cite news |url=http://www.dailyrecord.co.uk/news/editors-choice/2009/03/16/amazing-story-of-how-pablo-escobar-came-to-be-the-richest-crook-in-history-86908-21201734/ |title=Amazing story of how Pablo Escobar came to be the richest crook in history |newspaper=[[Daily Record (Scotland)|Daily Record]]|location=Scotland |date=16 March 2009 |accessdate=16 March 2011}}</ref>


=== Zgjerimi i Rrjetit të Kokainës ===
=== Zgjerimi i Rrjetit të Kokainës ===
[[File:CocaineHydrochloridePowder.jpg|right|thumb|280px|Kokaina e pluhurit është prodhuar, paketuar dhe shitur nga Pablo Escobar dhe bashkëpunëtorët e tij, dhe më pas është shpërndarë në tregun amerikan të drogës.]]
[[File:CocaineHydrochloridePowder.jpg|right|thumb|280px|Kokaina e pluhurit është prodhuar, paketuar dhe shitur nga Pablo Escobar dhe bashkëpunëtorët e tij, dhe më pas është shpërndarë në tregun amerikan të drogës.]]
Së shpejti, kërkesa për kokainë ishte rritur me përmasa gjigande në Shtetet e Bashkuara dhe Escobar organizoi më shumë kontrabandë dërgesash, rrugë dhe rrjete të shpërndarjes në Floridën e Jugut, Kaliforni dhe pjesë të tjera të vendit. Ai dhe bashkëthemeluesi i kartelit Carlos Lehder punuan së bashku për të zhvilluar një pikë të re transporti në Ishujt [[Bahamet|Bahamas]], një ishull që quhet Cay Norman rreth 350 kilometra në juglindje të bregut të [[Florida|Floridës]]. Sipas vëllait të tij, Escobar nuk e bleu Cay Normanin; Ishte, në vend të kësaj, një sipërmarrje e vetme e Lehder. Escobar dhe Robert Vesco bleu pjesën më të madhe të tokës në ishull, ku përfshihej një aeroplan, një port, një hotel, shtëpi, anije dhe aeroplanë me një gjatësi prej 1 kilometër, dhe ndërtuan një depo të ftohur për të ruajtur kokainën. Nga viti 1978 deri në vitin 1982, kjo është përdorur si një rrugë qendrore e kontrabandës për Kartelin Medellín. Me fitimet e mëdha të gjeneruara nga kjo rrugë, Escobar shpejt arriti të blinte 20 milionë metra katrorë në Antioquia për disa milionë dollarë, në të cilën ai ndërtoi ''Napaet Hacienda''. Shtëpia luksoze që ai krijoi përmbante një kopsht zoologjik, një liqen, një kopsht skulpture, një arenë private dhe devijime të tjera për familjen e tij dhe kartelin.<ref>{{cite news|url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/programs/transcripts/1309.html|title=The godfather of cocaine|work=Frontline|publisher=WGBH|access-date=24 janar 2018|archive-date=2 prill 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160402034547/http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/programs/transcripts/1309.html|url-status=dead}}</ref>
Së shpejti, kërkesa për kokainë ishte rritur me përmasa gjigande në Shtetet e Bashkuara dhe Escobar organizoi më shumë kontrabandë dërgesash, rrugë dhe rrjete të shpërndarjes në Floridën e Jugut, Kaliforni dhe pjesë të tjera të vendit. Ai dhe bashkëthemeluesi i kartelit Carlos Lehder punuan së bashku për të zhvilluar një pikë të re transporti në Ishujt [[Bahamet|Bahamas]], një ishull që quhet Cay Norman rreth 350 kilometra në juglindje të bregut të [[Florida|Floridës]]. Sipas vëllait të tij, Escobar nuk e bleu Cay Normanin; Ishte, në vend të kësaj, një sipërmarrje e vetme e Lehder. Escobar dhe Robert Vesco bleu pjesën më të madhe të tokës në ishull, ku përfshihej një aeroplan, një port, një hotel, shtëpi, anije dhe aeroplanë me një gjatësi prej 1 kilometër, dhe ndërtuan një depo të ftohur për të ruajtur kokainën. Nga viti 1978 deri në vitin 1982, kjo është përdorur si një rrugë qendrore e kontrabandës për Kartelin Medellín. Me fitimet e mëdha të gjeneruara nga kjo rrugë, Escobar shpejt arriti të blinte 20 milionë metra katrorë në Antioquia për disa milionë dollarë, në të cilën ai ndërtoi ''Napaet Hacienda''. Shtëpia luksoze që ai krijoi përmbante një kopsht zoologjik, një liqen, një kopsht skulpture, një arenë private dhe devijime të tjera për familjen e tij dhe kartelin.<ref>{{cite news |url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/programs/transcripts/1309.html|title=The godfather of cocaine |work=Frontline |publisher=WGBH}}</ref>


Në një moment u vlerësua se 70 deri 80 ton kokainë<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/982503721|title=DRUGS.|last=John|first=Baselmans|date=2016|publisher=LULU COM|isbn=9781326843250|location=[S.l.]|oclc=982503721}}</ref> po dërgoheshin nga Kolumbia në Shtetet e Bashkuara çdo muaj. Në mes të viteve 1980, në kulmin e fuqisë së saj, kartela e Medellin dërgonte në Shtetet e Bashkuara po aq sa 11 ton në fluturim në aeroplanët (ngarkesa më e madhe e dërguar nga Escobar ishte 23,000 kg e përzier me paste të peshkut dhe dërguar nëpërmjet anijes, siç konfirmohet nga vëllai i tij në librin Escobar). Roberto Escobar pohoi gjithashtu se, përveç përdorimit të avionëve, vëllai i tij punësonte dy nëndetëse të vogla për të transportuar ngarkesat masive.
Në një moment u vlerësua se 70 deri 80 ton kokainë<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/982503721|title=DRUGS.|last=JOHN.|first=BASELMANS,|date=2016|publisher=LULU COM|isbn=9781326843250|location=[S.l.]|oclc=982503721}}</ref> po dërgoheshin nga Kolumbia në Shtetet e Bashkuara çdo muaj. Në mes të viteve 1980, në kulmin e fuqisë së saj, kartela e Medellin dërgonte në Shtetet e Bashkuara po aq sa 11 ton në fluturim në aeroplanët (ngarkesa më e madhe e dërguar nga Escobar ishte 23,000 kg e përzier me paste të peshkut dhe dërguar nëpërmjet anijes, siç konfirmohet nga vëllai i tij në librin Escobar). Roberto Escobar pohoi gjithashtu se, përveç përdorimit të avionëve, vëllai i tij punësonte dy nëndetëse të vogla për të transportuar ngarkesat masive.


== Referime ==
==Burime==
{{reflist}}
{{reflist}}

Versioni i datës 7 dhjetor 2024 10:26

Pablo Emilio Escobar Gaviria

Pablo Eskobar ishte nje narkotrafikant kolumbian. Karteli i tij i drogës kishte 80% të shitjeve në Shtetet e Bashkuara, duke i dhënë të ardhura personale prej 21.9 miliardë dollarë në vit.[1][2]Ai u quajt shpesh "Mbreti i kokainës" dhe ishte krimineli më i pasur në histori, me një vlerë neto të njohur neto prej 30 miliardë dollarësh në fillim të viteve 1990 (ekuivalente me rreth 56 miliardë dollarë të vitit 2017)[3] duke e bërë atë një nga njerëzit më të pasur në botë.[4].[5]

Escobar ka lindur në Rionegro, Kolumbi dhe është rritur në Medellin aty pranë. Ai studioi një periudhë të shkurtër kohore në Universidad Autónoma Latinoamericana të Medellinit, por mbeti pa diplomë; ai filloi të angazhohej në veprimtari kriminale që përfshinte shitjen e cigareve kontrabandë dhe bileta të rreme lotarie, poashtu ai mori pjesë në vjedhjen e automjeteve. Në vitet 1970 filloi të punonte për kontrabandistë të ndryshëm , shpesh duke rrëmbyer dhe mbajtur njerëz për shpërblesë, para se të fillonte të shpërndante vetë kokainën , si dhe të vendoste rrugët e para të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara në vitin 1975. Infiltrimi i tij në tregun e drogës SHBA u zgjerua në mënyrë eksponenciale për shkak të rritjes së kërkesës për kokainë dhe nga vitet 1980, u vlerësua se 70 deri në 80 tonë kokainë po transportoheshin nga Kolumbia në SHBA çdo muaj. Rrjeti i tij i drogës njihej zakonisht si Karteli Medelin(Cartel Medellín), i cili shpesh konkuronte me kartelet rivale brenda dhe jashtë vendit, duke rezultuar në masakra dhe vrasje të oficerëve të policisë, gjykatësve, vendasve dhe politikanëve të shquar.

Në 1982, Escobar u zgjodh si anëtar i Kongresit, gjegjësisht anëtar i Dhomës së Përfaqësuesve të Kolumbisë, si pjesë e lëvizjes Alternative Liberale. Përmes kësaj, ai ishte përgjegjës për ndërtimin e shtëpive dhe fushave të futbollit në Kolumbinë perëndimore, e cila i dha popullaritet të dukshëm në mesin e vendësve të qyteteve ku frekuentonte. Megjithatë, Kolumbia u bë kryeqyteti i vrasjeve të botës dhe Escobari u mashtrua nga qeveritë kolumbiane dhe amerikane.Në 1993, Escobar u qëllua dhe u vra në qytetin e tij nga Policia Kombëtare Kolumbiane, një ditë pas ditëlindjes së 44-të..[6]

Jeta e hershme

Pamje nga qyteti Medelin, ku Pablo u rrit dhe vazhdoi karierën e tij kriminale

Pablo Emilio Escobar Gaviria lindi më 1 dhjetor 1949, në Rionegro, në Departamentin e Antioquia të Kolumbisë. Ai ishte i treti nga shtatë fëmijët e Abel de Jesús Dari Escobar, një fermer, dhe Hermilda Gaviria, një mësuese e shkollës fillore.[7]I rritur në qytetin e afërt të Medellinit, Escobar mendohet të ketë filluar karrierën e tij kriminale si një adoleshent, duke pretenduar se ka vjedhur varreza dhe i ka lyer për rishitje kontrabandistëve lokalë. Vëllai i tij, Roberto Escobar, e mohon këtë, përkundrazi pretendon se varrezat vinin nga pronarët e varrezave, klientët e të cilëve kishin ndaluar pagesën për kujdesin e vendit dhe se kishte një të afërm që kishte një biznes monumentesh[8] . Djali i Escobarit, Sebastián Marroquín, pretendon se bastisja e babait të tij në krime filloi me një praktikë të suksesshme të shitjes së diplomave të falsifikuara të shkollave të mesme, duke falsifikuar përgjithësisht ato të dhëna nga Universidad Autónoma Latinoamericana të Medellin. Escobari studioi në Universitet për një periudhë të shkurtër, por u largua pa marrë një diplomë.

Escobar përfundimisht u përfshi në shumë aktivitete kriminale me Oscar Benel Aguirre, meqë të dy konkurronin me rrugë të vogla, duke shitur cigare kontrabandë, bileta të rreme lotarie dhe duke vjedhur makina. Në fillim të viteve 1970, para hyrjes në tregtinë e drogës, Escobar ka vepruar si një hajdut dhe truproje, duke fituar 100,000 dollarë amerikanë duke rrëmbyer dhe mbajtur një ekzekutiv të Medellinit për shpërblim. Escobar filloi të punonte për Alvaro Prieto, një kontrabandist i cili operonte rreth Medellinit, duke synuar përmbushjen e një ambicie fëmijërie që të kishte $ 1 milion kur ishte 22 vjeç. Escobar vuri në dukje se depozita e tij bankare arriti në 100 milionë dollarë (më shumë se 3 milionë dollarë amerikanë), kur ai arriti moshën 26 vjet.[9]

Kariera Kriminale

Shpërndarja e Kokainës

Rrugët ndërkombëtare të drogës

Në Historinë e Kontabilistit, Roberto Escobar diskuton mbi mjetet me të cilat Pablo u ngrit nga thjeshtësia dhe paqartësia e klasës së mesme te një prej burrave më të pasur në botë. Duke filluar në vitin 1975, Pablo filloi të zhvillonte operacionin e tij të kokainës, duke kontrabanduar kokainë nëpërmjet avionëve disa herë, kryesisht midis Kolumbisë dhe Panamasë dhe përgjatë rrugëve të kontrabandës në Shtetet e Bashkuara. Më vonë bleu pesëmbëdhjetë aeroplanë më të mëdhenj, duke përfshirë një Learjet dhe gjashtë helikopterë, sipas djalit të tij, një mik i dashur i Pablo-s vdiq gjatë uljes së një aeroplani dhe avioni u shkatërrua. Pablo rindërtoi aeroplanin nga pjesët e skrapit që kishin mbetur dhe më vonë e varën atë mbi portën në fermën e tij në Hacienda Nápoles

Në Maj 1976, Escobar dhe disa prej burrave të tij u arrestuan dhe u gjetën në posedim të 18 kg ngjitës të bardhë, duke u përpjekur të ktheheshin në Medellin me një ngarkesë të rëndë nga Ekuadori. Fillimisht, Pablo u përpoq të koruptonte gjykatësit e Medellinit të cilët po formonin një rast kundër tij, dhe ishte i pasuksesshëm. Pas shumë muajsh grindjesh ligjore, ai urdhëroi vrasjen e dy oficerëve të arrestuar, dhe rasti më vonë u hoq. Roberto Escobar e detajon këtë si pikën ku Pablo filloi modelin e tij të trajtimit me autoritetet, qoftë nga ryshfeti ose nga vrasja.[10]

Roberto Escobar thotë se Pablo ra në biznesin e drogës thjesht sepse llojet e tjera të kontrabandës u bënë shumë të rrezikshme për trafikun. Meqënëse nuk kishte asnjë kartelë droge, dhe vetëm disa barona("zotërinjë") të drogës, Pablo e pa atë si territor të pashfrytëzuar që dëshironte të bënte vetë. Në Peru, Pablo bleu një sasi të konsiderushme të kokainës, e cila më pas u rafinua në një laborator në një shtëpi dykatëshe në Medellín. Gjatë udhëtimit të tij të parë, Pablo bleu një peshë prej rreth 30 kilogramë kokainë dhe kjo shënohet si hapi i parë drejt ndërtimit të perandorisë së tij. Në fillim, ai kontrabandoi kokainën në goma të vjetra të aeroplanëve dhe një pilot mund të kthehej sa më shumë në US $ 500,000 për fluturim, varësisht nga sasia e kontrabanduar.[11]

Zgjerimi i Rrjetit të Kokainës

Kokaina e pluhurit është prodhuar, paketuar dhe shitur nga Pablo Escobar dhe bashkëpunëtorët e tij, dhe më pas është shpërndarë në tregun amerikan të drogës.

Së shpejti, kërkesa për kokainë ishte rritur me përmasa gjigande në Shtetet e Bashkuara dhe Escobar organizoi më shumë kontrabandë dërgesash, rrugë dhe rrjete të shpërndarjes në Floridën e Jugut, Kaliforni dhe pjesë të tjera të vendit. Ai dhe bashkëthemeluesi i kartelit Carlos Lehder punuan së bashku për të zhvilluar një pikë të re transporti në Ishujt Bahamas, një ishull që quhet Cay Norman rreth 350 kilometra në juglindje të bregut të Floridës. Sipas vëllait të tij, Escobar nuk e bleu Cay Normanin; Ishte, në vend të kësaj, një sipërmarrje e vetme e Lehder. Escobar dhe Robert Vesco bleu pjesën më të madhe të tokës në ishull, ku përfshihej një aeroplan, një port, një hotel, shtëpi, anije dhe aeroplanë me një gjatësi prej 1 kilometër, dhe ndërtuan një depo të ftohur për të ruajtur kokainën. Nga viti 1978 deri në vitin 1982, kjo është përdorur si një rrugë qendrore e kontrabandës për Kartelin Medellín. Me fitimet e mëdha të gjeneruara nga kjo rrugë, Escobar shpejt arriti të blinte 20 milionë metra katrorë në Antioquia për disa milionë dollarë, në të cilën ai ndërtoi Napaet Hacienda. Shtëpia luksoze që ai krijoi përmbante një kopsht zoologjik, një liqen, një kopsht skulpture, një arenë private dhe devijime të tjera për familjen e tij dhe kartelin.[12]

Në një moment u vlerësua se 70 deri 80 ton kokainë[13] po dërgoheshin nga Kolumbia në Shtetet e Bashkuara çdo muaj. Në mes të viteve 1980, në kulmin e fuqisë së saj, kartela e Medellin dërgonte në Shtetet e Bashkuara po aq sa 11 ton në fluturim në aeroplanët (ngarkesa më e madhe e dërguar nga Escobar ishte 23,000 kg e përzier me paste të peshkut dhe dërguar nëpërmjet anijes, siç konfirmohet nga vëllai i tij në librin Escobar). Roberto Escobar pohoi gjithashtu se, përveç përdorimit të avionëve, vëllai i tij punësonte dy nëndetëse të vogla për të transportuar ngarkesat masive.

Burime

  1. ^ "Pablo Escobar Gaviria – English Biography – Articles and Notes". ColombiaLink.com. Arkivuar nga origjinali më 8 nëntor 2006. Marrë më 16 mars 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  2. ^ "Pablo Emilio Escobar 1949 – 1993 9 Billion USD – The business of crime – 5 'success' stories". MSN. 17 janar 2011. Arkivuar nga origjinali më 14 korrik 2011. Marrë më 16 mars 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ "Pablo Escobar". celebritynetworth.com. shkurt 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  4. ^ "10 facts reveal the absurdity of Pablo Escobar's wealth". businessinsider.com. shkurt 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  5. ^ Page 469, Pablo Escobar, My Father. Escobar, Juan Pablo. St. Martin's Press, New York. 2014.
  6. ^ "Decline of the Medellín Cartel and the Rise of the Cali Mafia". U.S. Drug Enforcement Administration. Arkivuar nga origjinali më 18 janar 2006. Marrë më 13 shkurt 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  7. ^ Marcela Grajales. "Pablo Escobar". Accents Magazine. Kean University. Marrë më 13 shkurt 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  8. ^ "Escobar Seventh Richest Man in the World in 1990". Richest Person.org. Arkivuar nga origjinali më 6 dhjetor 2010. Marrë më 13 shkurt 2010. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  9. ^ Page 74, Pablo Escobar, My Father. Escobar, Juan Pablo. St. Martin's Press, New York. 2014.
  10. ^ "Pablo Escobar – The Medellin Cartel". Medellintraveler.com. Arkivuar nga origjinali më 16 tetor 2007. Marrë më 16 mars 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  11. ^ "Amazing story of how Pablo Escobar came to be the richest crook in history". Daily Record. Scotland. 16 mars 2009. Marrë më 16 mars 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  12. ^ "The godfather of cocaine". Frontline. WGBH. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ JOHN., BASELMANS, (2016). DRUGS. [S.l.]: LULU COM. ISBN 9781326843250. OCLC 982503721. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja) Mirëmbajtja CS1: Pikësim shtesë (lidhja)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Pablo_Emilio_Escobar_Gaviria&oldid=2727223"