Mësimi i Wilhelm Meisterit
Wilhelm Meister's Apprenticeship ( gjermanisht: Wilhelm Meisters Lehrjahre) përkthyer Mësimi i Vilhelm Meisterit është romani i dytë i Johann Wolfgang von Goethe, botuar në vitet 1795–1796.
Romanet edukative
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]“… të edukoja veten ashtu siç jam, kjo ishte dëshira dhe qëllimi im që në rini”, pranon Wilhelm në një letër drejtuar kunatit të tij Werner. Qëllimi i Wilhelm është të arrijë rendin nga çrregullimi përmes përpjekjeve të ndryshme dhe "fuqisë krijuese" - në sektorët intelektualë dhe socialë.
Duke ndjekur gjurmët e filozofëve iluministë Diderot dhe Volter, Gëte shpalli të drejtën e qytetarëve të lirë për arsim të gjithanshëm. Me ironinë e narratorit autorial, ai bashkon një mozaik shumëngjyrësh të jetës, pjesët letrare të të cilit gjithashtu përbëhen nga spërkatje lirike dhe një rrëfim gjithëpërfshirës i jetës ( Rrëfimet e një shpirti të bukur, Libri 6).
Ngjarja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Romani është në tetë libra. Heroi me të njëjtin emër i nënshtrohet një udhëtimi të vetë-realizimit. Historia përqendrohet në përpjekjen e Vilhelmit për t'i shpëtuar asaj që ai e sheh si jetën boshe të një biznesmeni borgjez . Pas një romance të dështuar me teatrin, Wilhelm angazhohet në shoqërinë misterioze të Kullave.
Libri i parë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit](1) Kujdestarja e shtëpisë Barbara po pret që zonja e saj, aktorja Mariane, të kthehet nga shfaqja e saj në teatër. Kur ajo arrin, Mariane injoron dhuratat e kërkuesit të saj, Norberg, i cili do të mbërrijë pas 14 ditësh. Vilhelmi, të cilin ajo e do pavarësisht nga perspektivat e tij të këqija, vjen dhe ata përqafohen. (2) Të nesërmen në mëngjes Vilhelmi debaton me nënën e tij për fiksimin e tij me teatrin. Ata kujtojnë shfaqjen e kukullave që nëna e tij zhvilloi dymbëdhjetë vjet më parë në Krishtlindje. Për shkak të shfaqjes (David & Goliath) Wilhelm u mahnit nga teatri. Ai pyet nënën e tij se ku janë kukullat e tij të vjetra, duke dashur t'ia tregojë ato një shoku.
(3) Një natë Wilhelm sjell kutinë e tij me kukulla për t'i treguar Mariane dhe Barbara. Ata e kalojnë mbrëmjen duke dëgjuar Wilhelm-in të tregojë histori rreth shfaqjes së lartpërmendur të kukullave.
"Është e këndshme dhe e kënaqshme të kujtosh pengesat që me mjerim menduam se ishin të pakapërcyeshme dhe më pas të krahasosh në atë që ne, si persona të pjekur, jemi zhvilluar tani, me atë që ishim atëherë, në papjekurinë tonë. Nuk mund t'ju them sa i lumtur jam. tani që mund të flas me ju për të kaluarën - tani që shikoj nga peizazhi i gëzueshëm që do të udhëtojmë dorë për dore." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(4) Ushtari i ri që kishte ndërtuar teatrin dhe kishte vënë në lojë, e bind babanë e Wilhelm për një shfaqje të përsëritur. Pas kësaj shfaqje Vilhelm bëhet kurioz dhe shikon nën perde.
“...këto mistere më shqetësonin aq shumë sa doja të isha edhe mes të magjepsurve edhe mes magjepsësve, disi fshehurazi të kisha një dorë në të dhe në të njëjtën kohë, si spektator, të shijoja kënaqësinë e iluzion." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(5) Një të dielë në mëngjes, Wilhelm hyn fshehurazi në qilar dhe gjen kutinë me kukulla. Ai vjedh librin e lojërave të Davidit dhe Goliathit. Ai e lexon vazhdimisht, duke mësuar përmendësh të gjitha pjesët, duke e kryer për prindërit e tij derisa të ketë një mundësi për të ndihmuar togerin me një shfaqje tjetër në shtëpi. (6) Gjatë performancës Wilhelm lëshon kukullën e tij Jonathan, por përndryshe i interpreton mirë pjesët e tij. Në pranverën e ardhshme, Wilhelm praktikon me vëllezërit e motrat, miqtë dhe vetëm. Ai gjen "Skenën gjermane" të Gotsched-it, të cilin ai fillon ta praktikojë - duke preferuar gjithmonë aktet e pesta. Mariane është duke u përgjumur, por Wilhelm nuk është i lumtur në dijeni. Ai pyet për fëmijërinë e saj, por Barbara i sugjeron që të vazhdojë historinë e tij (të teatrit). (7) Wilhelm fillon të aktrojë me miqtë dhe dëshiron të bëjë një interpretim të Jerusalem Delivered të Tasso-s. Miqtë luftojnë për të pajisur lojën e tyre me materialet e nevojshme dhe natën e shfaqjes kuptojnë se askush nuk ka asnjë rresht të planifikuar. Pas një përpjekjeje të ndërprerë, ata vendosin të luajnë Davidin dhe Goliathin (nga shfaqjet e mëparshme të kukullave).
(8) Deri në këtë pikë Mariane e ka zënë gjumi, por Wilhelm vazhdon historinë e tij, këtë herë për mënyrën sesi ai dhe miqtë e tij u përpoqën të kthenin të gjitha llojet e romaneve, tregimeve dhe historive në shfaqje. Në kohën kur ai ishte katërmbëdhjetë vjeç, ai po përgatitej për një punë në tregti, të cilën zemra e tij adoleshente nuk mund ta duronte. Ai kompozoi një poemë ku Muza e Tragjedisë konkurronte me një figurë të Tregtisë. Vilhelmi është aq i frymëzuar në fjalimin e tij saqë e zgjon Marianën.
(9) Wilhelm lejon imagjinatën e tij të egërsohet në ditët në vijim
"Fati, vendosi ai, po i zgjatte dorën e tij të ndihmës, nëpërmjet Mariane, për ta nxjerrë atë nga ajo ekzistencë mbytëse, e zvarritur e klasës së mesme, nga e cila kishte dashur të shpëtonte prej shumë kohësh." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(10) Duke u përgatitur për t'u nisur për një udhëtim pune, Wilhelm shikon librat dhe letrat në dhomën e tij. Miku i tij, Werner, hyn dhe i jep Wilhelmit një fjalim për fuqinë dhe tërheqjen e kontabilitetit të dyfishtë ( doppelte Buchführung ) dhe tregtisë botërore.
(11) Ishin baballarët e Wilhelm dhe Werner, të përshkruar këtu, të cilët e kishin organizuar këtë udhëtim tregtar për të. Wilhelm është i emocionuar me mundësinë për të përdorur këtë udhëtim si arratisjen e tij. Ai viziton Mariane brenda natës dhe e lajmëron atë për planin. (12) Në mëngjes Mariane është e mjerë dhe flet me Barbarën për opsionet e saj. Ajo e do Vilhelmin, por po pret ardhjen e afërt të kërkuesit të saj të pasur, Norberg.
(13) Ndërkohë, Wilhelm ka mbërritur në shtëpinë e bashkëpunëtorit të biznesit të babait të tij - vetëm për të dëgjuar se vajza e burrit ka ikur me një aktor. Një Vilhelm i pakëndshëm qëndron natën dhe, pasi niset të nesërmen në mëngjes, sheh një vagon që sjell çiftin e të dashuruarve në qytet. Vilhelmi shkon në gjykatë dhe dëgjon rrëfimet e tyre të dashurisë, gjë që e frymëzon atë të veprojë si ndërmjetësi i tyre. (14) Vilhelmi flet vetëm me Melinën (dashnorin e ri mashkull) dhe mërzitet kur dëgjon se dëshiron të largohet nga teatri. Megjithatë, ai ofron të përpiqet dhe të bindë prindërit e vajzës që t'i gjejnë një punë në fshat. Vilhelmi nuk arrin t'i sigurojë atij një pozicion dhe çifti i të dashuruarve duhet të largohet brenda pak ditësh.
(15) Rrugës për në shtëpi, Wilhelm kujton romancën e tij fillestare me Mariane. Kur ai mbërrin, Werner përpiqet ta largojë atë nga marrëdhënia. I sëmurë, Vilhelmi nxiton për të parë Mariane atë mbrëmje dhe shpirtrat e tij ringjallen ndërsa kujtojnë kohët e kaluara së bashku. (16) Wilhelm i shkruan Mariane, duke i detajuar planet e tij për të filluar jetën e tyre të re së bashku.
(17) Wilhelm e gjen Marianen në një humor të çuditshëm dhe vendos të mbajë letrën; ajo i thotë të mos kthehet atë natë. Ai endet rrugëve dhe takon një të huaj i cili zbulon njohuritë e tij për koleksionin e artit të gjyshit të Wilhelm, i cili u shit në fëmijërinë e Wilhelm. Vilhelmi kthehet te Mariane dhe teksa pret jashtë sheh një figurë të errët të dalë nga dera e saj. Në shtëpi nxjerr shallin e Marianes; një shënim i fshehur, i shkruar nga kërkuesi tjetër i Marianës, bie jashtë.
Libri i dytë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit](1-2) Gjatë dy viteve të ardhshme, Wilhelm merret me punët e biznesit dhe shqetësohet për atë që ndodhi me Mariane. Werner ngjall zemërimin e tij ndaj Marianës, por në një rast përpiqet të ndalojë Vilhelmin që të djegë të gjitha kujtimet e tij të vjetra dhe dorëshkrimet e teatrit.
(3) Ndërsa ishte në një udhëtim tjetër pune, Wilhelm dëgjon se do të bëhet një shfaqje nga punëtorët e fabrikës në fshatin e vogël Hochdorf; ai vendos të marrë pjesë. Pas udhëtimeve më të vështira, ai më në fund pushon në një qytet ku nuk ka punë për të kryer. (4) Në qytet ka një grup akrobatësh udhëtues dhe mbetjet e një trupe teatrore. I pari përfshin fëmijën androgjen Mignon, të cilin Wilhelm e blen nga menaxheri mizor i trupës në fund të kapitullit; kjo e fundit përfshin Filinën dhe Laertin, me të cilët Vilhelmi miqësohet dhe ha darkë me të gjatë ditëve të ardhshme. Ai merr kohë për të parë shfaqjet e akrobatëve.
(5-6). Pasi u zhduk, Mignon kthehet dhe vepron si shërbëtor i Wilhelmit. Ai qëndron në qytet, duke ushtruar gardhin dhe kërcimin, derisa shfaqen Melina dhe zonja Melina, duke kërkuar punë. Edhe pse nuk shkojnë mirë me Philine dhe Laertes, Melina planifikon të fillojë një kompani të re teatrore, me Wilhelm që do të paguajë faturën për pamjet dhe kostumet. Wilhelm fillon të pendohet që qëndroi kaq gjatë në qytet. (7) Katër të ardhur mbërrijnë në qytet; njëri prej të cilëve është një "plak", të cilin Wilhelm e njohu nga shfaqjet me Mariane. Vilhelm zbulon prej tij se tre vjet më parë Mariane mbeti shtatzënë dhe ishte pushuar nga kompania e saj teatrore. (8) Ende i tronditur nga lajmet, Wilhelm kthehet në dhomën e tij, ku Mignon performon kërcimin e saj me vezë për të. Ai është aq i prekur nga kjo saqë e kupton dëshirën e tij për ta marrë atë si fëmijën e tij.
(9) Të nesërmen e gjithë trupa merr një varkë poshtë lumit për në një vend të ri drekë. Ndërsa ekzaminojnë një shfaqje, atyre u bashkohet një "klerik", i cili më vonë flet privatisht me Vilhelmin për fatin, arsimin dhe aktrimin.
""Por," tha Wilhelm, "a nuk duhet të jetë talenti natyror gjithçka që i duhet një aktori...për t'i mundësuar atij të arrijë qëllimin e lartë që i ka vënë vetes?" "Kjo duhet të jetë, dhe do të vazhdojë të jetë, alfa dhe omega, fillimi dhe mbarimi; por në mes ai do të jetë i mangët nëse nuk kultivon disi atë që ka dhe atë që do të jetë, dhe atë shumë herët. Mund të ndodhë që ata që konsiderohen gjeni janë më keq se ata me aftësi të zakonshme, sepse një gjeni mund të shtrembërohet dhe të humbasë më lehtë sesa njerëzit e zakonshëm.'" (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(10) Kleriku zhduket dhe kur miqtë kthehen në bujtinë ata dehën me grusht teksa performojnë një shfaqje të improvizuar të vendosur në mesjetën gjermane. (11) I dëshpëruar nga dëmi i shkaktuar prej tyre, Wilhelm mbulon shpenzimet mëngjesin tjetër. Në darkë shfaqet një harper, i cili këndon balada dhe ua ngre humorin të gjithëve. Pamja e tij e kthen bisedën e tyre edhe një herë në blerjen e rekuizitave dhe kostumeve të teatrit. (12) I mërzitur nga biseda, Vilhelmi shkon të ulet vetëm. Filine i bashkohet dhe e turpëron me përkëdheljet publike para se të largohet. Vilhelmi shkon pas saj dhe ndeshet me Melinën, me të cilën ai rregullohet. Wilhelm ofron të blejë pajisjet e teatrit. Ish-djali në shërbim të Filine, Friedrich, i cili sapo është kthyer, rreh Wilhelm në dhomën e Philine. Vilhelmi, duke u kthyer në shtëpi dhe duke injoruar Mignon, dëgjon një kalorës të thotë se së shpejti një kont dhe një princ do të mbërrijnë në pronën fqinje. (13) Në këtë pikë Vilhelmi është aq i shqetësuar saqë kërkon harperin, i cili e ngushëllon me serenata deri në orët e vona të natës.
(14) Wilhelm mendon se i duhet një qëllim i caktuar. Ai miraton blerjen e Melinës për pajisjet e teatrit me një noter. Atë mbrëmje Friedrich ka një shpërthim në lidhje me takimin e Filines me komandantin e stallës, e cila zgjidhet miqësisht. Vilhelmi kthehet në dhomën e tij; në mes të pavendosmërisë së tij hyn Mignon. Kur Wilhelm flet për largimin, ajo fillon të ketë konvulsione dhe dhimbje në zemër. Të dy i përkushtohen njëri-tjetrit – si baba dhe fëmijë.
Libri i tretë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit](1) Të nesërmen në mëngjes Mignon hyn në dhomën e Wilhelm-it, duke kënduar një këngë për zither (“Kennst du das Land?”), e cila zbulon të dhëna për prejardhjen e saj. Ndërkohë mbërrijnë konti dhe kontesha. Ata takojnë të gjithë trupën dhe pranojnë t'i punësojnë në kështjellën e tyre. (2) Disa ditë më vonë konti dërgon një baron për të zgjidhur kontratat e tyre. Vetë një njohës i teatrit gjerman, baroni lexon kompozimin e tij me pesë akte dhe trupa pranon ta interpretojë atë. (3) Karrocat mbërrijnë për ta çuar trupën në kështjellë. Ata nuk janë në gjendje të ndalojnë në një han rrugës për mungesë hapësirë. Me rrëmujën rreth kështjellës dhe shiun e dendur, ata dërgohen në pjesën e vjetër, të pamobiluar, ku askush nuk pret t'i mirëpresë - baroni kishte lënduar veten gjatë udhëtimit. Të zhytur plotësisht dhe të uritur, ata nuk marrin ushqim dhe orendi të duhura deri në mesnatën e kaluar. (4) Numërimi arrin herët në mëngjes, duke kërkuar falje të madhe për trajtimin e tyre. Vilhelm hedh sytë kureshtarë te Jarno, një oficer misterioz që njihet si i preferuari i princit. Melina përpiqet të mbajë trupën të sillet në akomodimet e tyre të reja, por provat fillojnë së shpejti.
(5) Wilhelm ka mundësinë të performojë për konteshën një mëngjes. Baronesha dhe Philine janë gjithashtu të pranishëm, dhe ngarkesa e ditës e mban atë nga recitimi i tij. Edhe pse i zhgënjyer, Vilhelmi merr disa shenja nga kontesha. (6) Melina i thotë Vilhelmit se ata duhet të përgatisin një prolog për të interpretuar për princin në mbërritjen e tij, të cilin Wilhelm e shkruan të nesërmen. Megjithatë, pjesa e tij bie ndesh me vizionin e kontit dhe atë mbrëmje ai takohet fshehurazi me konteshën dhe baroneshën për të kërkuar ndihmën e tyre. (7) Wilhelm takon numërimin për mëngjes dhe ata mendojnë përdorimin e një Minerva alegorike për prologun. Gjatë provës, të gjithë fisnikët dhe Jarno punojnë për ta mbajtur kontin të kënaqur dhe të hutuar. (8) Princi mbërrin dhe prologu shkon mirë. Ndërsa trupa vazhdon të performojë çdo ditë, ata që Wilhelm respekton fillojnë të mungojnë gjithnjë e më shumë. Një ditë Wilhelm përpiqet të angazhojë princin në një bisedë për dramën franceze, por ai shpërfillet plotësisht. Jarno, i cili ngadalë ka inkurajuar Vilhelmin që të shkëputet nga pjesa tjetër e trupës, rekomandon që ai të lexojë Shekspirin.
"Dhe në një kohë shumë të shkurtër, ai u kap, siç mund të pritej, nga përrua e një gjeniu të madh që përfshiu drejt një oqeani të pakufishëm, në të cilin ai humbi plotësisht dhe harroi veten e tij." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(9) Trupa fillon të zbërthehet ndërsa qarkullon një poezi përçmuese për baronin. Pedantit, i cili nga disa mendohet se është autori anonim, i zënë pritë dhe e rrahin një natë. Gjatë kësaj kohe Wilhelm e mban veten mbi përleshjen dhe e pushton veten me Shekspirin, duke ndërhyrë vetëm kur Friedrich arrin në kështjellë dhe mendohet se është një ndërhyrës.
(10) Kur një ditë konti niset për të gjuajtur, baronesha dhe Filina vijnë me një skemë për të bashkuar Vilhelmin dhe konteshën. Në mbrëmje Wilhelm maskohet si kont dhe zonjat e përgatisin atë për një takim të papritur. Konti kthehet papritur herët, megjithatë, dhe sheh një Vilhelm të maskuar të ulur në karrigen e tij. Ajo që numërimi kupton se ka ndodhur mbetet e paqartë, por ai bëhet i qetë dhe i zhytur në mendime. Më vonë ai i kërkon Vilhelmit t'i lexojë. (11) Wilhelm kërkon Jarno për të folur për dashurinë e tij me Shekspirin. Jarno përpiqet të bindë Wilhelm të heqë dorë nga aktrimi për "jetën aktive". Megjithatë, biseda bëhet e thartë, kur Jarno përçmon harperin dhe Mignon. Vilhelm i ripërkushtohet kësaj të fundit dhe i vjen keq që ka dëgjuar ndonjëherë Jarno. (12) Konti vazhdon të veprojë në mënyrën e tij të re të çuditshme, ndërsa baronesha dhe Jarno punojnë për ta përforcuar atë. Ushtria, princi dhe numërimi synojnë të ecin përpara. Para largimit të tyre, Vilhelmi merr një unazë nga kontesha dhe vëren inicialet e tij në byzylykun e saj - të cilat ajo mohon se janë të tijat. Ata ndajnë një puthje dhe përqafohen para se kontesha të bërtasë dhe ata ndahen.
Libri i katërt
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit](1) Mignon i kujton Vilhelmit detyrimin e tij ndaj familjes së tij. Ai u shkruan atyre pasi kishte pranuar pa dëshirë një çantë me para nga konti nëpërmjet baronit. Trupa përgatitet për të udhëtuar dhe Vilhelm duhet të bindë harperin, i cili beson se ai po ndiqet nga një fat i paepur, të qëndrojë me ta. (2) Në udhëtimet e tyre, Wilhelm frymëzohet nga Princi Hal i Shekspirit dhe rregullon mënyrën dhe kostumin e tij. Kur trupa fillon të tallet me klientët e tyre të mëparshëm, Wilhelm i qorton ata dhe mban një fjalim për klasat e larta dhe të ulëta. Frymëzuar nga fjalimi, Philine sugjeron që ata të luajnë një shfaqje të tërë pikërisht aty për aty. Të gjithë janë të kënaqur dhe pasi Wilhelm komenton lidhjen e muzikës orkestrale dhe teatrit, trupa merr një formë të re republikane të qeverisjes - duke zgjedhur Wilhelm si drejtor të parë. (3) Vilhelmi shfrytëzon rastin për të dhënë një interpretim mbi personazhin, Hamletin. Ai mbron një qasje studimore të të gjithë tekstit për të pajtuar kontradiktat dhe për të depërtuar në mendjen e autorit.
(4) Përpara se të nisen, Philine i shpjegon Vilhelmit pse Laertes është kaq i hidhur me gratë. Banorët e qytetit paralajmërojnë trupën e tyre të partizanëve të armatosur të dalluar përgjatë rrugës që do të marrin. Pjesa tjetër dëshiron të ndryshojë rrugën, por Wilhelm i bind ata të kundërtën, dhe ata u nisën. Duke gjetur një majë kodre të pyllëzuar, ata shkëputen nga udhëtimi i tyre. (5) Trupa ha dhe pi; Wilhelm dhe Laertes bëjnë prova të një lufte me shpatë. Papritur një bandë e armatosur sulmon. Pasi bëri pak rezistencë, Wilhelm bie pa ndjenja pasi u qëllua. Ai zgjohet në prehrin e Filines me Mignon-in që ruan. Të gjithë të tjerët janë të sigurt dhe në qytet; harperi ka shkuar të marrë një kirurg. (6) Nata po afron kur të tre dëgjojnë kuajt. Një "Amazon" me një shoqëri të tërë shoqëruesish është duke hipur. Me ta është edhe një kirurg, i cili nxjerr plumbat, ndërsa Amazona i jep Vilhelmit pallton. Përshtypja e bukurisë së saj ka një efekt ekstrem tek Wilhelm ndërsa ai rrëshqet përsëri në pavetëdije.
(7) Në kohën kur vjen në mendje Wilhelm, harperja ka mbërritur me ndihmë. Të tjerët janë të strehuar në një han dhe përpiqen të ndalojnë hyrjen në Wilhelm dhe Philine. Pasi humbën pasuritë e tyre - të gjitha përveç Filines - ata e shfryjnë zemërimin e tyre ndaj Wilhelmit. (8) Vilhelmi i qorton të gjithë dhe, ndërsa vjen lajmi se foshnja e Zonjës Melina ka lindur e vdekur, ai premton se nuk do t'i braktisë derisa të gjejë një mënyrë për t'i shlyer. (9) Një nga burrat e Amazonës rregulloi që Wilhelm dhe Philine, «çifti i martuar», të qëndronin te një pastor fshati. Filina i përshëndet nikoqirët ndërsa kujdeset për Vilhelmin. Gjatë rikuperimit të tij, Wilhelm përsërit takimin me Amazonën në kokën e tij pa pushim. (10) Përfundimisht të gjithë aktorët vijnë për të vizituar. Laertes kërkon një letër rekomandimi për t'u bashkuar me trupën e Serlos. Wilhelm dhe Philine kanë disa grindje për paratë që ai po shpenzon për të tjerët, dhe ajo largohet natën. (11-12) Përpara se të shkojë të shohë vetë Serlon, Wilhelm dërgon harperin të pyesë për Amazonën. Asnjë informacion nuk është zbuluar, por Wilhelm vëren një ngjashmëri midis Amazonës së tij dhe konteshës. Ai qorton vazhdimisht veten se si e la trupën të zhgënjejë dhe niset për t'u bashkuar me ta.
(13) Vilhelmi mbërrin dhe dëgjon nga Serlo se aktorët janë zhgënjyer. Wilhelm i jep një interpretim të karakterit të Hamletit Serlo dhe motrës së tij, Aurelie:
"Në këto fjalë ['koha është jashtë nyjes; o inat i mallkuar! Se kam lindur ndonjëherë për ta rregulluar!'], kështu që besoj, qëndron çelësi i gjithë sjelljes së Hamletit; dhe mua më është e qartë se çfarë Shekspiri u nis për të portretizuar: një vepër e rëndë e vendosur mbi një shpirt që nuk është e mjaftueshme për ta përballuar atë." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(14) Aurelie e merr Vilhelmin në dhomën ngjitur dhe i kërkon mendimet e tij për Ofelinë. Në mes të rrugës, ajo shpërthen në lot. Serlo hyn me Philine, dhe kur vëllai dhe motra mungojnë vetë, Philine ndan sugjerime për dashurinë e pashpërblyer të Aurelie dhe djalin e saj 3-vjeçar. (15) Vilhelmi i kalon mbrëmjet e ardhshme duke parë shfaqjen e trupës mbresëlënëse të Serlos dhe Filine përpiqet ta kënaqë atë në aktrim. Aurelie e merr mënjanë Vilhelmin një ditë dhe fillon të zbulojë të kaluarën e saj. Serlo hyn dhe Wilhelm përpiqet të justifikojë planin e përgjithshëm të Hamletit . (16) Wilhelm dhe Aurelie rifillojnë diskutimin e tyre për pjesën e Ofelisë kur Serlo rrëmben një kamë nga tryeza e Aurelie-të cilën ajo lufton larg tij. Aurelie komplimenton Vilhelmin për mprehtësinë e tij poetike, megjithatë kritikon mungesën e gjykimit të tij për njerëzit. Ajo merr historinë e saj të jetës, e cila përfshin një bashkëshort të vdekur, i cili ishte partneri i Serlo-s në teatër, dhe një dashnor më të fundit, Lothario, i cili ringjalli shpresën e saj për publikun dhe kombin gjerman. (17) Wilhelm më në fund vendos të marrë letrat nga babai i tij dhe Werner. Vilhelmi lehtësohet me tonin e tyre të butë dhe shkruan, duke premtuar një udhëtim të detajuar, për të cilin kërkon ndihmën e Laertes. (18) Mësojmë për prejardhjen e Serlos: një fëmijëri të ashpër dhe talent të hershëm për mimikën, si dhe role teatrale në një manastir, në një komunitet të quajtur "Fëmijët e Gëzimit" dhe solo. (19) Serlo ofron t'i marrë përgjithmonë aktorët nëse vetë Wilhelm pranon të aktrojë. Ai nuk është në gjendje të marrë një vendim midis bashkimit me veshjen e Serlo ose rifillimit të aktiviteteve të tij të biznesit.
"Një zë i brendshëm të shtyn të ndjekësh njëri-tjetrin, dhe ka arsye të vlefshme të jashtme për të zgjedhur njërën. Por nuk mund të vendosësh... E megjithatë, nëse je i sinqertë, duhet të pranosh se nxitja drejt një jete biznesi rrjedh tërësisht nga faktorë të jashtëm, ndërsa dëshirat tuaja të brendshme janë të drejtpërdrejta drejt zhvillimit dhe përsosjes së predispozicionit tuaj, si trupor ashtu edhe mendor, drejt asaj që është e mirë dhe e bukur." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(20) Ende i pavendosur, ai i bën një vizitë Aurelie-s, e cila është krejtësisht e pavetëdijshme për shkak të dashurisë që ajo ndjen për "Lothario"-n e saj. Vilhelm bën një betim se nuk do t'i rrëfejë më dashurinë asnjë gruaje të cilës nuk do t'i kushtojë tërë jetën. Aurelie nxjerr një kamë dhe i preu dorën.
Libri i pestë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit](1) Shqetësimi i Aurelie prek të tjerët, si Felix, i cili ka marrë një sërë zakonesh të këqija (p.sh. pirja nga shishja dhe jo një gotë); Mignon fillon të kujdeset për të gjithnjë e më shumë. Vilhelmi, i kënaqur me vendimin e Serlos për të krijuar një grup muzikor të përbërë nga harperi, Mignon dhe Laertes, thyhet kur merr lajmin për vdekjen e babait të tij. Ai nuk është në gjendje të vendosë hapin e tij të ardhshëm dhe ndjen presion nga të gjitha anët, kur merr një letër nga Werner, përmbajtja e së cilës është: (2) Werner po martohet me motrën e tij dhe ata, së bashku me nënën e Wilhelm, do të transferohen në Shtëpia e familjes së Werner. Nga shitja e pasurive të shtëpisë së vjetër të Meister-it ata do të investojnë në përmirësime bujqësore, të cilat Wilhelm do t'i mbikëqyrë pas gjashtë muajsh. Wilhelm është shumë i pakënaqur me planin dhe i shkruan përsëri. (3) Ai rrëfen se udhëtimi mbresëlënës ishte fiktiv, digresionon në dallimin midis fisnikërisë dhe borgjezisë dhe ndan vendimin e tij për të ndjekur jetën në teatër. Duke marrë një emër tjetër, ai nënshkruan një kontratë me Serlo.
(4) Për të interpretuar Hamletin, Serlo kërkon që Wilhelm të modifikojë shfaqjen. Edhe pse ngurrues, Vilhelmit i duhet pak kohë dhe vendos të thjeshtojë "rrethanat e jashtme" të komplotit. (5) Wilhelm ndan ndryshimet e tij me grupin; janë të kënaqur dhe ndajnë rolet. (6) Disa role ende duhet të plotësohen. Prompter është për të marrë pasazhin e Pirros. Wilhelm vendos të lërë të hapur rolin e Fantazmës pasi mori një shënim misterioz një mbrëmje:
"Ne e dimë mirë, o rini e mrekullueshme, se je në një gjendje të vështirë. Vështirë se mund të gjesh mjaft njerëz të gjallë për Hamletin tënd, e lëre më fantazma...Nuk mund të bëjmë mrekulli, por...nëse ke besim në ne, Fryma do të shfaqet në orën e caktuar. Merrni guxim dhe mos kini frikë. Një përgjigje nuk është e nevojshme, ne do të informohemi për vendimin tuaj." (Trans. Blackall & Lange, 1989)
(7) Një mbrëmje kompania diskuton ndryshimet midis romaneve dhe dramave. (8) Në provën e parë të plotë mbërrijnë dy besimtarë të teatrit. Ata vëzhgojnë dhe i japin Vilhelmit dhe të tjerëve shumë këshilla të dobishme. (9) Serlo dhe Wilhelm zgjidhin disa çështje—p.sh. dy portretet dhe vdekja e Hamletit. (10) Në mbrëmjen para shfaqjes nuk ka ende fantazmë, por Wilhelm ka besim në pamjen e tij. Aurelie e merr mënjanë Vilhelmin dhe përçmon Filinën. Duke mos u dorëzuar, Vilhelmi tërhiqet në dhomën e tij, ku gjen pantoflat e Filines, por jo Philine. Ai e ka të vështirë të flejë. (11) Dita tjetër kalon me shpejtësi dhe gjatë uverturës dikush njofton se Fantazma ka ardhur - të cilën Wilhelm e kishte harruar plotësisht. Wilhelm performon shkëlqyeshëm për shkak të nervozizmit të tij të vërtetë në pamjen e Fantazmës. (12) Performanca është një sukses. Kompania mblidhet për darkë, në të cilën të gjithë marrin pjesën e tyre të lavdërimit. Pas shpërbërjes, menaxheri i skenës sjell velin e Fantazmës së Vilhelmit, i cili ishte kapur në derë. Në atë moment Mignons kafshon Vilhelmin dhe më pas zhduket. Më vonë në dhomën e tij një figurë misterioze del nga pas sobës dhe e mbyt atë me puthje.
(13) Vilhelmi zgjohet i turbullt, i pavetëdijshëm për identitetin e vizitorit të tij të mesnatës. Në vello vëren një mesazh të qëndisur: “Për herë të parë dhe të fundit, o djalë, ik!”. Mignon hyn me mëngjes, duke u dukur disi ndryshe. Në përgatitjet e përditshme kompania ka humbur interesin për Hamletin . Atë mbrëmje ka një zjarr. Gjatë trazirave, Mignon shpëton Feliksin nga veprimet e çuditshme, kërcënuese të harperit. Askush nuk është lënduar dhe Wilhelm e kalon natën jashtë. Ata e interpretojnë sërish shfaqjen të nesërmen.
(14) Vilhelmi dhe fëmijët vendosën shtëpinë në pavijon dhe një natë Vilhelmi e mban me forcë harperin të arratisej. (15) Harperi është vënë nën kujdesin e një pastori fshati. Wilhelm bëhet më i frustruar me përgjigjet e pakulturuara të audiencës ndaj Hamletit . Një mbrëmje ai spiunon një mysafir të panjohur, të veshur si oficer, në dhomën e Filines. Ai beson se është Mariane, por Laertes mendon se është Friedrich. Të dy arratisen gjatë natës dhe Wilhelm i ka ndjekur. (16) Kompania përballet me sfida dhe fërkime në rritje. Mbërrin aktorë të rinj, Serlo dhe të tjerët nuk mund të bien dakord për repertorin e tyre. Vilhelm viziton pastorin dhe harperin e vendit dhe e sheh këtë të fundit shumë të përmirësuar. Serlo dhe Melina bëhen partnerë të ngushtë dhe fillojnë të largojnë Vilhelmin. Gjatë përgatitjeve për Emilia Galotti të Lessing, gjendja e Aurelie përkeqësohet. Wilhelm kujdeset për të dhe lexon një dorëshkrim, "Rrëfimet e një shpirti të bukur", të cilin ia sjell i njëjti mjek nga fillimi i historisë. Pasi ajo vdes, Wilhelm largohet nga trupa, duke i dërguar një letër të dashurit të saj jobesimtar.
Libri i gjashtë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shpirti i bukur (shih gjithashtu më lart nën "Përmbledhje"), një teze e Lotharios, përshkruan jetën e saj fetare, veçanërisht përkushtimin e saj ndaj popullit moravian . Marrëdhëniet familjare gjithashtu bëhen të njohura: Baroni Lothario ka një motër, baroneshën Natalie .
Libri i shtatë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]1 Vilhelmi, rrugës për në Lothar me letrën e të ndjerit Aurelie, takon abenë . Ai tashmë e ka takuar klerikun një herë - në udhëtimin në ujë si një sprovues (loja spontane me Laertes, Philine, Melina dhe Madame Melina). Abbeja pyet për trupën e teatrit. Wilhelm pranon se atij "nuk i ka mbetur asgjë prej tij". Pasi u akomodua në Kështjellën e Lotharit - tani e tutje e njohur si Lothario - Wilhelm ka "imazhe të çuditshme ëndrrash". Marian e takon. "Ajo Amazon" është e ngjashme me një foto në murin e dhomës.
2 Lothario ka marrë letrën e Aurelies, por shqetësime të tjera e mundojnë atë. Ai del në dyluftim për një lidhje dashurie dhe plagoset.
3 Vilhelmi merr porosinë e tij të parë nga kompania e kullave nëpërmjet mikut të tij të vjetër Jarno. Ai supozohet të largojë Lydia ndërhyrëse nga shtrati i Lotharios. Jarno, i mirëinformuar, tallet me "të preferuarin e vjetër" të Wilhelm, aktrimin. Wilhelm dëshiron të "gjurmojë" Amazonën e bukur.
4 Përpara se Vilhelmi të kryejë detyrën e tij, ai takohet me mjekun të cilit ia ka borxh "dorëshkrimin interesant" dhe që kujdeset për harperin. Vilhelmi mëson për iluzionet e të sëmurit: harperi mendon se po përballet me "vdekjen nga duart e një djali të pafajshëm". Sipas Jarno, detyra e parë e Wilhelm është ta çojë atë te Miss Therese, një "Amazon i vërtetë". Vilhelmi me sy të mprehtë shpreson të "gjetë përsëri Amazonën e tij, këtë figurë të të gjitha formave".
6 Kur ai mbërrin në Therese, ai e kupton se ajo nuk është Amazona e tij. Ai mëson nga zonja e re inteligjente se ajo "bëri një aleancë me motrën e shkëlqyer të Lotharios". Therese do të thotë Natalie. Vilhelmi e keqkupton: ai mendon se Tereza po flet për konteshën, të cilën ai dikur e puthi. Lydie pyet për kullën e madhe misterioze: “Pse këto dhoma të mbyllura? këto korridore të çuditshme?” Wilhelm gjithashtu vëren kullën.
7 Lothario dhe Therese, të cilët “e donin fort njëri-tjetrin”, donin të martoheshin, por ka pengesa. Wilhelm dëshiron të fajësojë Lothario për largimin e Aurelie. Përpjekja dështon. Wilhelm mëson nga Lothario se "Aurelie nuk kishte djalë, më së paku" prej tij. Jarno, i pranishëm, i rekomandon Vilhelmit: “Në përgjithësi, do të mendoja se thjesht do të hiqje dorë nga teatri, për të cilin nuk ke talent.” Nëpërmjet Jarno, Vilhelm merr urdhrin tjetër nga kulla: ai duhet të marrë fëmijët. .
8 Vilhelmi nuk i gjen Mignon dhe Felix nën kujdesin e zonjës Melina, por takohet me Barbarën plakë. Wilhelm duhet të zbulojë të vërtetën nga Barbara: Kur ai besoi se Mariane ishte jobesnike ndaj tij, ajo në fakt e kishte hedhur Norberg. Felix është djali i Mariana dhe Wilhelm. Mariane vdiq pas lindjes së tij. Më parë, Werner kishte "refuzuar" të gjitha letrat e Marianës drejtuar Wilhelmit. Intriga e Barbarës: Ajo e kishte shtyrë Aurelien të besonte se Feliksi ishte djali i të dashurit të saj Lothario. Aurelie më pas e mori Feliksin nën mbrojtjen e saj nga dashuria për Lotharion. Mignon dëshiron të jetë një harperist. Vilhelm e nxjerr atë jashtë saj. Vilhelmi shikon veten dhe Feliksin para pasqyrës, duke kërkuar "ngjashmëri midis tij dhe fëmijës". I merr dy fëmijët me vete në kullë.
9 Vilhelmi merr letrën e tij të praktikës nga Abbeja dhe lejohet të bëjë një pyetje. Wilhelm pyet nëse Felix është me të vërtetë djali i tij. Kërkesës i përgjigjet pozitivisht Abbé i gjithëdijshmi. Prifti shton: "Çrara juaj ka mbaruar".
Libri i tetë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]1 Werner, i cili është bërë një " hipokondri punëtor", vjen në kullë për çështje biznesi. Njerëzit shkëmbejnë ide. Wilhelm ka shqetësime të tjera. Ai ka nevojë për një nënë për Feliksin dhe kërkon me shkrim dorën e zonjushës së mirë Tereza.
2 Mignon nuk po shkon mirë. Ajo është me Natalie për kujdes. Lothario i kërkon Vilhelmit, së bashku me Feliksin, të vizitojnë motrën e tij dhe Mignon dhe t'i tregojnë motrës së tij se Marchese Cipriani, një mik i familjes, do të vijë së shpejti. Lothario i jep Vilhelmit një "biletë" nga Natalie. Vilhelmi mendon se e njeh shkrimin e dorës dhe e pret me padurim takimin me frikë: “Për hir të Zotit! …kjo nuk është dora e konteshës, është dora e Amazonës!” Në fakt, Wilhelm takon Amazonën e tij, Baroneshën Natalie. Ajo ka vëzhguar nga afër gjendjen e zemrës së Mignon-it, e cila “po e konsumon” pak nga pak vajzën dhe riprodhon një nga këngët e Mignon:
- Kështu që më lër të shkëlqej derisa të bëhem,
- Mos ma hiq fustanin e bardhë!
- Unë nxitoj nga toka e bukur
- Poshtë në atë shtëpi të fortë...
3 Natalie do të thotë për Vilhelmin se ai “nuk mund të informohej më mirë për familjen e saj sesa përmes esesë” së tezes së saj, shpirtit të bukur. Kontesha, vazhdon Natalie Wilhelm, është motra e saj dhe "Fridrihu qesharak, joserioz" është vëllai i saj. Mjeku i Mignon vjen dhe i thotë Vilhelmit se sëmundja e Mignon vjen nga malli i saj për Italinë dhe malli i saj për Vilhelmin. Mignon u “rrëmbye nga prindërit e saj në një moshë shumë të hershme nga një shoqëri litarësh”. Doktori e bashkoi këtë nga këngët e Mignon. Më pas ai përmend fiaskonë e Mignon-it pas performancës së Hamletit, kur ajo donte të futej fshehurazi në shtrat me Wilhelm dhe një rival e mundi atë për të.
4 Tereza i përgjigjet reklamës së Vilhelmit: "Unë jam i yti". Sapo del kjo, del “surpriza kundër befasisë”. Pengesa për martesën mes Lotharios dhe Therese është zhdukur sepse "Therese nuk është vajza e nënës së saj". Lothario përgatitet për martesë me "vajzën fisnike". Natalie, me "madhështinë e saj të qetë, të butë, të papërshkrueshme", i rrëfen Vilhelmit me një buzëqeshje që nuk e ka dashur kurrë më parë.
5 Therese mbërrin në shtëpinë e Natalie dhe Wilhelm - pa dijeni për përgatitjet e dasmës së Lotharios. Zemra e Mignon rreh "dhunshëm" në pamjen e nuses së lumtur. Kur nusja dhe dhëndri përqafohen "me puthjet më të gjalla", Mignon "bie i vdekur në këmbët e Natalie me një britmë".
6 Vilhelmi ishte gjithmonë nën mbikëqyrje nga kulla: Friedrich i thotë Wilhelmit të habitur se Philine po lind një fëmijë prej tij, Friedrich. Në fillim Friedrich ishte i pasigurt, sepse ishte Philine që flinte me Wilhelm pas shfaqjes së Hamletit, por koha ishte e duhur.
7 Jarno dëshiron të martohet me Lydian.
8 Mignon është varrosur.
9 Marchese Cipriani vjen nga Italia. Ai është vëllai i harperit dhe xhaxhai i Mignon. Harperi, quhet Augustin, e donte vajzën Sperata kur ishte i ri. Kur Sperata priste një fëmijë prej tij, doli: Sperata dhe Harper janë vëllezër e motra natyrale, kështu që ishte një rast inçesti . Çifti u nda dhe djali i Speratës - Mignon - u mor me vete. Mignon jetoi me "njerëz të mirë" në liqenin Maggiore deri në rrëmbimin e saj. Harperi, i mbajtur në një manastir, "pohoi se kur u zgjua një djalë i bukur po qëndronte në fund të shtratit të tij dhe e kërcënonte me një thikë të zhveshur". Ai mundi të arratisej në Gjermani. "Shpirti i Speratës gradualisht u shkëput nga lidhjet e trupit" dhe ajo vdiq. Pas vdekjes së saj, ajo u nderua si një shenjtore nga njerëzit.
10 Therese shpesh udhëton vetëm me Lothario. Harperi Augustin shfaqet përsëri, por fatkeqësisht ai tregon frikën e tij të vjetër ndaj Feliksit. Në fund, harperi befason kompaninë duke bërtitur: "Felix është helmuar!" Për fat, Felix – siç e kishte zakon – piu nga shishja dhe e la helmin në gotë. Harper tenton të vetëvritet, shpëtohet, por vret veten në tentativën e dytë. Ndërsa kontesha thotë lamtumirë, ajo vendos duart e Wilhelm në duart e Natalie. Në të njëjtën frymë, Lothario i flet Vilhelmit në favor të një martese të dyfishtë. Paratë nga Werner mbërrijnë për Wilhelm. Friedrich është gjithashtu i mendimit (me kullën) që Wilhelm duhet të martohej me Natalie dhe më pas të ndiqte ftesën e Marchese Cipriani në Itali me Feliksin. Wilhelm nuk ka asnjë kundërshtim për këtë.
Motivi i Shekspirit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mësimi i Wilhelm Meister përshkruan pritjen gjermane të shekullit të tetëmbëdhjetë të dramave të William Shakespeare : protagonisti njihet me këto nga personazhi Jarno dhe diskutimi i gjerë i veprës së Shekspirit ndodh brenda dialogëve të romanit. Wilhelm dhe grupi i tij teatror japin një produksion të Hamletit, në të cilin Wilhelm luan rolin kryesor. Vepra e Shekspirit kishte filluar të përkthehej në gjermanisht në vitet 1740 dhe kishte arritur një popullaritet dhe ndikim të jashtëzakonshëm në Gjermani nga fundi i shekullit. Një Gëte i ri kishte kryesuar dhe kishte mbajtur një fjalim në festimin e gjeniut të Shekspirit më 14 tetor 1771, në Frankfurt. Një festë e dytë e njëkohshme u mbajt në Strasburg. [1] Gëte ka bërë që Shekspiri të luajë një rol të spikatur në rritjen e Wilhelm me grupin teatror pasi ai "u gëzua më shumë që quhej Wilhelm" dhe e pranon Shekspirin si një adash, mik dhe kumbar. [2]
Personazhet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Wilhelm
- Mariane - aktore e re; nëna e Feliksit; Wilhelm e lë Marianen shtatzënë sepse nuk e dinte që ajo e ndërpreu marrëdhënien me Norberg.
- Barbara - shërbyesja e Marianës
- Norberg - biznesmen dhe kërkues i Mariane
- Werner - biznesmen dhe kunati i ardhshëm i Wilhelm
- Melina - aktore që drejton trupën për një kohë
- Madame Melina - gruaja e Melinës dhe aktore
- Mignon - vajza e Speratës dhe Augustinit
- Harper (Augustin) - babai i Mignon, si dhe vëllai i Speratës
- Laertes - anëtar i trupës së teatrit dhe mik i Vilhelmit
- Philine - aktore në trupën e Wilhelm
- Abbé - anëtar i Shoqërisë së Kullave
- Princi - dashnor i Teatrit Francez
- Baroni - Konti e vendos në krye të trupës së teatrit të Melinës
- Konti - punëson trupën e teatrit të Melinës dhe i strehon në kështjellën e tij
- Kontesha - motra e Natalie, Lothario dhe Friedrich
- Jarno - oficer; anëtar i Shoqërisë Tower dhe burri i ardhshëm i Lydie
- Mjeku – në shërbim të familjes së Lotharios
- Lydie - ish e dashura e Lotharios; E fejuara e Jarnos
- Therese - gruaja e ardhshme e Lotharios
- Aurelie - aktore dhe motra e Serlos
- Shpirti i Bukur - autor i "Rrëfimeve të një shpirti të bukur" [ Bekenntnisse einer schönen Seele ] (Libri VI); halla e Natalie, Lothario, Friedrich dhe konteshë.
- Feliks - djali i Wilhelm dhe Mariane
- Serlo - drejtor teatri
- Friedrich - anëtar i Shoqërisë së Kullave; vëllai i Natalisë, Lotharios dhe konteshës
- Lothario - anëtar i Shoqërisë Tower; vëllai i Natalisë, konteshës dhe Fridrihut
- Natalie - "Amazona e bukur" e Vilhelmit dhe gruaja e ardhshme; motra e Lotharios, Friedrich-ut dhe konteshës
- Sperata - nëna dhe motra e Mignon për Augustin ("Harper")
- Marchese Cipriani - xhaxhai i Mignon dhe vëllai i Augustinit; nga Italia
Origjina
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Puna e Gëtes për romanin filloi në vitet 1770. Një version i hershëm i veprës, i pabotuar gjatë jetës së Gëtes, u zbulua në fillim të shekullit të njëzetë dhe u botua nën titullin Thirrja Teatrale e Wilhelm Meister ( Wilhelm Meisters theatralische Sendung ). Kur praktika përfundoi në mesin e viteve 1790, ishte në një masë të madhe përmes inkurajimit dhe kritikës së mikut dhe bashkëpunëtorit të ngushtë të Gëtes , Friedrich Schiller, që mori formën e tij përfundimtare. [3] Wilhelm Meisters Wanderjahre (" Vitet e Udhëtarit të Wilhelm Meister " ose Udhëtimet e Wilhelm Meister ), vazhdimi i Praktikës, ishte planifikuar tashmë në vitet 1790, por nuk u shfaq në botimin e tij të parë deri në 1821, dhe në formën e tij përfundimtare deri në 1829.
Zhanri
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Libra të mëtejshëm të modeluar sipas këtij romani janë quajtur Bildungsroman ("romanet e formimit"), pavarësisht nga fakti se " Bildung " ("edukimi", ose "formimi i karakterit") i Wilhelm është ironizuar nga narratori në shumë pika. [4]
Sipas Andrew Crumey, "përderisa Vilhelm Meister's Apprenticeship cilësohet si përralla klasike e moshës madhore, ose Bildungsroman, është me të vërtetë shumë më tepër se kaq: një histori edukimi dhe zhgënjimi, një roman idesh që variojnë nëpër letërsi, filozofi dhe politikë., një kryevepër që i reziston të gjitha pëllumbave." [5]
Romani mund të përshkruhet gjithashtu si një shembull i asaj që Graham Wolfe e ka quajtur " teatër-fiction ".
Trashëgimia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Romani ka pasur një ndikim të rëndësishëm në letërsinë dhe filozofinë evropiane. Kritiku romantik dhe teoricieni Friedrich Schlegel e gjykoi atë si të një rëndësie të krahasueshme për epokën e tij me Revolucionin Francez dhe filozofinë e Johann Gottlieb Fichte ; dhe Schopenhauer përmendën mësimin e Wilhelm Meister-it si një nga katër romancat e pavdekshme. [6] Ai thotë për librin në Aphorismen zur Lebensweisheit : "Aty ku ne kërkonim kënaqësi, lumturi dhe gëzim, ne shpesh gjejmë udhëzime, njohuri dhe njohuri, një përfitim të qëndrueshëm dhe të vërtetë në vend të një përfitimi të shkurtër. Kjo ide shkon si një bas - vini re përmes Wilhelm Meister të Goethe-s, sepse ky është një roman intelektual dhe është i një radhe më të lartë se pjesa tjetër". [7]
Vilhelm Meister's Apprenticeship, duke qenë një vepër kryesore e letërsisë romantike, ka ofruar tekstin për shumë vepra tjera të romantizmit. Beethoven kompozoi Sehnsucht-in e tij: Gedicht von Goethe viermal in Musik gesetzt von L. van Beethoven, WoO. 134, katër mjedise të " Nur wer die Sehnsucht kennt ", në 1808. Po kështu Franz Schubert vendosi tetë poezi nga romani, disa më shumë se një herë. Gesänge e tij aus Wilhelm Meister, Op. 62, janë një përpjekje e njohur që daton nga viti 1826. Robert Schumann ndjeu një dashuri të veçantë për romanin dhe vendosi " Kennst du das Land " nga libri i tij në Lieder-Album für die Jugend, Op. 79. Në 1849 ai kompozoi një cikël, Lieder und Gesänge aus Wilhelm Meister, Op. 98a, duke marrë të njëjtën këngë si të parën e saj dhe gjithashtu duke vendosur të gjitha, përveç njërës nga pjesa tjetër e poezive të romanit. Në të njëjtin vit ai përfundoi Requiem për Mignon, Op. 98b, jo një rekuiem i vërtetë, por një vepër tragjike korale me orkestër që vendos pasazhin në librin 8 që përshkruan funeralin e Mignon. Të dy ndajnë një numër Opus.
Vepra ushtroi një ndikim mbi muzikantët në pjesën e fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë, veçanërisht për shkak të origjinës së saj të mjediseve nga romantikët e mëparshëm. Opera Mignon e Ambroise Thomas, e kompozuar në 1866, u bazua në roman, dhe Op. i Çajkovskit. 6 Romances, nga tre vjet më vonë, përmbajnë këngën "Askush përveç Zemrës së vetmuar", duke vendosur një përkthim në rusisht të " Nur wer die Sehnsucht kennt " të Wilhelm Meister . Kompozitorë të tjerë të mëvonshëm që vendosën poezi nga romani si Lieder përfshijnë Wolf, Medtner, Reisenauer dhe Damrosch . Minjona, një kor bashkëkohor i grave me bazë në Universitetin e Letonisë, i është përkushtuar praktikimit të Wilhelm Meister .
Romani ka krijuar shumë pjesë të artit pamor. Mignon, një personazh tragjik që ka mahnitur veçanërisht artistët, është subjekt i pikturave të famshme nga Schadow dhe Bouguereau ; Scheffer 's Mignon dëshiron që atdheu i saj të jetë gjithashtu i njohur. Dy filma me emrin " Mignon ", të viteve 1915 dhe 1922, u bazuan në roman, si dhe disa filma televizivë. Por versioni më i njohur i ekranit është " Lëvizja e gabuar" e Wim Wenders, një përshtatje e lirë me Rüdiger Vogler .
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ England, Martha Winburn (1964). Garrick's Jubilee, "Part VIII: Reactions in Europe," Columbus, OH: Ohio State University Press.
- ^ Goethe, Johann Wolfgang von (1895). Wilhelm Meister's Apprenticeship and Travels. Book IV, Chap. ii, Translated by Thomas Carlyle. London: Chapman and Hall, LD.
- ^ Ludwig, Emil (1928). GOETHE: The History of a Man 1749–1833, Schiller and Wilhelm Meister Translated by Ethel Colburn Mayne, New York: G.P. Putnum's Sons.
- ^ See Sammons, Jeffrey L. (1981). "The Mystery of the Missing Bildungsroman; or, What Happened to Wilhelm Meister's Legacy?". Genre. 14: 229–246.
{{cite journal}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ "Book of a Lifetime: Wilhelm Meister's apprenticeship, JW Von Goethe". The Independent. 11 prill 2008. Marrë më 24 prill 2019.
{{cite news}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Schopenhauer, Arthur. "The Art of Literature". The Essays of Arthur Schopenhauer. Marrë më 22 mars 2015.
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Search. Marrë më 24 prill 2019 – nëpërmjet Gutenberg.org.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)
Lidhjet e jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Teksti në internet i praktikimit të Wilhelm Meister në Bartleby.com
- Teksti në internet i Wilhelm Meister's Apprenticeship Archive.org 1855 Botim anglisht përkthim Boylan
- Teksti në internet i Vilhelm Meister's Apprenticeship dhe Wilhelm Meister's Travels në Archive.org përkthyer nga Thomas Carlyle botimi 1824 botuar më 1907