Zjarri i Yrymqit 2022
| Zjarri i Yrymqit | |
|---|---|
 Jiatong vatjojnë viktimat e zjarrit të Yrymqit | |
| Data | 24 Nëntor 2022 |
| Vendndodhja | Yrymqi, Xinjiang, Kinë |
| Shkaku | Shkëndija nga një kabëll tek një
prizë shumëvendëshe |
| Vdekje | 10 [1] [2] [3] |
| Dëmtime | 9 |
Më 24 nëntor 2022, një zjarr u ndez në një ndërtesë banimi shumëkatëshe në një lagje me shumicë ujgure në Yrymqi, Xinjiang, Kinë. Autoritetet vendore raportuan dhjetë njerëz të vdekur dhe nëntë të tjerë të plagosur, [1] [2] [3] edhe pse disa ngritën shqetësime për shifra të zbutura artificialisht. [4] [5] Gazetarët ngritën pyetje nëse zbatimi i rreptë i politikës zero-COVID nga Kina i pengoi banorët të largoheshin nga ndërtesa ose përpjekjet e zjarrfikësve për të hyrë në të. [1] Autoritetet kineze i kanë mohuar këto mëtime. [6] Zjarri është quajtur shkaktar i protestave në disa qytete anembanë Kinës, të cilat synonin politikën zero-COVID, por në disa raste gjithashtu bënin thirrje për t'i dhënë fund sundimit njëpartiak të Partisë Komuniste Kineze (CCP) dhe për dorëheqjen e sekretarit të përgjithshëm Xi Jinping . [6] [7]
Prapavija[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Yrymqi është kryeqyteti i Xinjiang, vatra e popullsisë ujgure . Që nga gushti i vitit 2022, COVID-19 është përhapur në shumë pjesë të Xinjiangut dhe qeveria lokale kishte formuluar disa politika parandaluese të epidemisë si përgjigje, të tilla si bllokimet dhe testime të detyrueshme. Përpara zjarrit, komuniteti Jixiangyuan ( Kinezçe: 吉祥苑社区) ku ndodhi aksidenti u caktua një "zonë me rrezik të ulët" dhe banorët mund të largoheshin për një deri në dy orë çdo ditë ndërsa duhej të qëndronin në shtëpi për pjesën e mbetur të ditës. Ishte e paqartë nëse njerëzit lejoheshin të largoheshin nga komplekset e tyre. [8]
Zjarri[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Më datë 24 nëntor 2022, rreth orës 7:49 pasdite (11:49 GMT ) [9] një zjarr shpërtheu në katin e 15-të të një pallati 21-katësh të njohur si ndërtesa e komunitetit Jixiangyuan 8, njësia 2, dhoma 1502. [10]
Një hetim zbuloi se banori Ajshem Memeteli ( Chinese ) ishte një dush me avull në banjë, i cili e ndërpreu siguresën . Pasi Ajshemi rivendosi ndërprerësin, vajza e saj vuri re shkëndija nga një prizë elektrike në një prizë. Shkëndijat ndezën shpejt letrat e murit, çarçafët dhe mobiljet. Pavarësisht disa përpjekjeve për shuarjen e zjarrit nga punonjësi i bashkësisë Deng Mingxing dhe fqinjëve nga kati i 14-të, zjarri doli jashtë kontrollit. Ata njoftuan zjarrfikëset dhe u evakuuan në katin e parë. [11] [7] Zyrtarët thanë se një derë e papërshkueshme nga zjarri në katin e 14-të ishte lënë e hapur, gjë që lejoi përhapjen e zjarrit.
Makinat e parkuara në komunitetin Jixiangyuan dhe shtyllat thuhet se bllokuan kamionët e zjarrfikësve. Pamjet video të postuara në mediat sociale treguan se kamionët e zjarrit nuk mund t'i afroheshin ndërtesës dhe uji nga makinat e zjarrit mezi arrinte në strukturë. Video të tjera të postuara raportohet se kanë regjistruar britmat e të bllokuarve në zjarr. [4]
Zjarri u shua 3 orë e gjysmë më vonë, rreth orës 10:35 pasdite Ora XJT (2:35 pasdite GMT ). Dhjetë persona, të gjithë ujgurë, u raportua se vdiqën në zjarr, duke përfshirë një fëmijë tre vjeçar dhe nëntë të tjerë të plagosur, sipas autoriteteve. [12] [8] [7] [13]
Pasojat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas zjarrit, vigjilje dhe protesta u mbajtën në Xinjiang, Shangai, Nanjing dhe Pekin, duke kritikuar politikën zero të qeverisë kineze për COVID-19, me disa që i bënë thirrje sekretarit të përgjithshëm të CCP Xi Jinping të jepte dorëheqjen. [6] Anëtarët e publikut kritikuan ligjet e tepruara të qeverisë për parandalimin e epidemisë, të cilat dyshohet se penguan zjarrfikësit të mbërrinin në vendngjarje. [14]
Megjithëse zjarri ndodhi në një lagje me shumicë ujgure [15] dhe vdekjet që rezultuan ishin të gjithë ujgurë, [12] shumica e protestuesve në Ürümqi ishin kinezë han . [16]
Në lagjen e ish- Koncesionit Francez të Shangait, protestuesit mbajtën zi për viktimat e zjarrit. Ata bënë thirrje për t'i dhënë fund politikës zero-COVID dhe që Xi Jinping të tërhiqej si lider. [7]
Në Pekin dhe Nanjing, protestuesit mbanin copa letre të zbrazëta për të mbajtur zi për viktimat e zjarrit, si dhe për të kritikuar censurën e qeverisë së tyre. [17] Protestat ndodhën gjithashtu në universitete dhe kolegje si Universiteti Tsinghua, [6] Universiteti i Pekinit, [18] dhe Universiteti Sun Yat-sen . [19]
Kryetari i bashkisë së Ürümqit Memtimin Qadir u kërkoi falje banorëve të qytetit mbrëmjen e datës 25 Nëntor gjatë një konference për shtyp dhe premtoi një hetim. [20]
Më 27 nëntor 2022, zyrtarët e Xinjiang premtuan të lehtësonin masat e bllokimit pa e pranuar ekzistencën e protestës. [21]
Komuniteti emigrant ujgur[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Akademiku ujgur me bazë në Uashington, Tahir Imin tha për New York Times se reagimi i zjarrfikësve ishte i tmerrshëm dhe zjarri nuk ishte venë nën kontroll për tre orë, pavarësisht se kishte objekte dhe pajisje në gatishmëri. [1]
Abdulhafiz Maimaitimin, një mërgimtar ujgur që jeton në Zvicër, [22] u tha gazetarëve se tezja e tij dhe katër anëtarë të familjes në Kinë nuk u shpëtuan dot në kohë për shkak të jetesës në një lagje me shumicë ujgure. Ata gjithashtu ngritën shqetësime se numri i viktimave po nënraportohej nga zyrtarët kinezë. [4]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b c d Che, Chang; Chang Chien, Amy (25 nëntor 2022). "Fire Kills 10 in Xinjiang, Raising Questions About Lockdown". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 25 nëntor 2022. Gabim referencash: Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ^ a b "China Xinjiang: Ten dead in Urumqi residential block fire". BBC News. 25 nëntor 2022. Marrë më 25 nëntor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Kang, Dake. "10 killed in apartment fire in northwest China's Xinjiang". The Washington Post. Associated Press. ISSN 0190-8286. Marrë më 25 nëntor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c "Man's agony after 5 relatives died in Covid policy-linked Urumqi fire". Bangkok Post (në anglisht). 28 nëntor 2022. Marrë më 2022-11-28. Gabim referencash: Invalid
<ref>tag; name "bp_20221128" defined multiple times with different content - ^ Van Brugen, Isabel (2022-11-28). ""They never care": Angry relatives of China fire victims dispute death toll". Newsweek (në anglisht). Marrë më 2022-11-28.
- ^ a b c d Wong, Tessa; Williams, Nathan (27 nëntor 2022). "China Covid: Protests continue in major cities across the country". BBC News. Marrë më 28 nëntor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "bbc_20221127" defined multiple times with different content - ^ a b c d Yiu, Karson (27 nëntor 2022). "How a deadly apartment fire fueled anti-zero-COVID protests across China: ANALYSIS". ABC News. Marrë më 2022-11-28.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "abcnews_20221127" defined multiple times with different content - ^ a b "Ten people killed in an apartment building fire in China's north-west Xinjiang region". ABC News (në anglishte australiane). 25 nëntor 2022. Marrë më 27 nëntor 2022. Gabim referencash: Invalid
<ref>tag; name "abc_20221125" defined multiple times with different content - ^ Zhang, Albee; Orr, Bernard (2022-11-26). "Apartment fire in China's Xinjiang region kills 10". Reuters (në anglisht). Marrë më 2022-11-28.
- ^ "10 killed in apartment fire in northwest China's Xinjiang". ABC News (në anglisht). Marrë më 2022-11-30.
- ^ 王兴瑞; 刘翔 (2022-11-26). "乌鲁木齐市"11·24"火灾四问". Tianshannet (në kinezisht). Arkivuar nga origjinali më 2022-11-28. Marrë më 2022-11-26.
- ^ a b Hoshur, Shohret (2 dhjetor 2022). "Victims in Urumqi fire that sparked protests were all Uyghurs, officials confirm". Radio Free Asia. Marrë më 3 dhjetor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name ":3" defined multiple times with different content - ^ "乌鲁木齐市一高层住宅楼发生火灾造成10人死亡". Guangming Daily (në kinezisht). 2022-11-25. Arkivuar nga origjinali më 2022-11-25. Marrë më 2022-11-25.
- ^ FitzGerald, James; Williams, Sophie (27 nëntor 2022). "China Xinjiang: Urumqi rocked by Covid lockdown protests after deadly fire". BBC News.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Uyghur man's agony after five relatives died in Urumqi fire". France 24 (në anglisht). 2022-11-28. Marrë më 2022-12-01.
- ^ "More anti-Covid lockdown protests in China after deadly fire". Le Monde.fr (në anglisht). 2022-11-27. Marrë më 2022-12-01.
- ^ Pollard, Martin Quin; Goh, Brenda (28 nëntor 2022). "Blank sheets of paper become symbol of defiance in China protests". Reuters. Marrë më 28 nëntor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kuo, Lily; Wo, Pei-Lin (18 maj 2022). "Pekking University students protest coronavirus lockdown restrictions in China". The Washington Post. Marrë më 6 dhjetor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Tan, Yvette (2 dhjetor 2022). "China signals ease in Covid policy after mass protests". BBC News. Marrë më 6 dhjetor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Cao, Steffi (26 nëntor 2022). "Ten People Died In An Apartment Fire In Xinjiang. Their Doors Were Locked From The Outside Because Of Covid Restrictions". BuzzFeed News. Marrë më 28 nëntor 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Chen, Heather (27 nëntor 2022). "China's Urumqi to ease Covid lockdown amid public anger over deadly fire". CNN.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Feng, Emily (28 nëntor 2022). "How a deadly fire in Xinjiang prompted protests unseen in China in three decades". NPR.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)