Dax, Landes

Dax Dacs (Ocitanisht) Akize (Bashkisht) Dax (Frëngjisht)
Shatërvani i Ngrohtë
Stema
Location of Dax
Vendi	Franca
Sipërfaqja 1	19.700 km2 (7.606 sq mi)
Popullsia  (Janar 2020)	21.044
• Dendësia	1,100/km2 (2,800/sq mi)
Zona kohore	UTC+01:00 (CET)
• Verës (DST)	UTC+02:00 (CEST)
1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries.

Dax ( shqiptimi frëngjisht: [daks] ; Ocitanisht: Dacs ; Baskisht: Akize ; Shqip: Daxi) është një komunë në Akuitani të Re, Franca jugperëndimore, nënprefekturë e departamentit Landak .

Njihet si destinacion spa, i specializuar në trajtimin e baltës për reumatizmën dhe sëmundje të ngjashme. Daxi është gjithashtu i njohur për kulturën e tij tauromaki, veçanërisht gjatë ferias së gushtit, një nga ngjarjet më të mbushura me njerëz të festivalit në Francë me 800,000 njerëz të pranishëm gjatë pesë ditëve. Është gjithashtu një qytet tregu, ish-peshkopatë dhe qendër lokale e zënë, veçanërisht për zonën Chalosse .

Gjeografia

Daxi shtrihet në lumin Adour, 30 km nga Oqeani Atlantik dhe 42 km në veriperëndim të Bajonës . Stacioni Dax ka lidhje hekurudhore me Parisin, Hendajën, Tarbën, Bordonë, Bajonën dhe Paun.

Historia

Qyteti themelua nga romakët, dhe reputacioni i tij supozohet se daton nga një vizitë e Julias, e bija e perandorit të parë Octavian Augustus . Emri i tij romak ishte Civitas Aquensium . Në mesjetë, ajo u administrua nga vikontë deri në vitin 1177. Që nga blerja e Akuitanisë në 1152 prej Henrit II Plantagenet, më vonë Mbreti i Anglisë, Daxi mbeti nën sundimin anglez deri në vitin 1451, kur u pushtua nga trupat franceze para përfundimit të Luftës Njëqindvjeçare . Qyteza përballoi me sukses një rrethim spanjoll në 1521-1522.

Hotel Splendid, 1928

Hotel Neurisse, shekulli ^XVII .

Popullsia

Popullsia në vite Viti Pop. ±% 1793 3.391 —     1800 3.398 +0.2% 1806 3.179 −6.4% 1821 4.948 +55.6% 1831 4.716 −4.7% 1836 4.776 +1.3% 1841 5.842 +22.3% 1846 5.615 −3.9% 1851 5.805 +3.4% 1856 6.125 +5.5% 1861 9.856 +60.9% 1866 9.469 −3.9% 1872 9.062 −4.3% 1876 10.250 +13.1% 1881 10.218 −0.3% 1886 10.858 +6.3% 1891 10.240 −5.7% 1896 10.196 −0.4% 1901 10.329 +1.3% 1906 11.210 +8.5% 1911 11.387 +1.6% 1921 11.047 −3.0% 1926 12.385 +12.1% 1931 12.663 +2.2% 1936 13.056 +3.1% 1946 14.113 +8.1% 1954 14.557 +3.1% 1962 17.051 +17.1% 1968 19.348 +13.5% 1975 19.137 −1.1% 1982 18.648 −2.6% 1990 19.309 +3.5% 1999 19.515 +1.1% 2007 20.860 +6.9% 2012 20.364 −2.4% 2017 20.681 +1.6% 2019 20.843 +0.8%

,Pamjet

Place de la Cathédrale .

• Kripta arkeologjike romake, duke përfshirë themelet e një tempulli romak nga shekulli i dytë pas Krishtit
• Mbetjet e mureve galo-romake (shek. IV)
• Katedralja e Notre-Dame Ste-Marie
• Kisha e Saint-Vincent-de-Xaintes
• Fontaine Chaude ("Shatërvani i nxehtë")
• Château de Dax, ish kështjella ku tani ndodhet Hôtel Splendid (Dax)

Sporte

Klubi amerikan i rugbit Dax i themeluar në vitin 1904 është një ekip i rëndësishëm historik, si shumë qytete të tjera në jugperëndim të Francës. Shumë lojtarë të famshëm francezë të ragbit vijnë nga Daxi dhe rrethinat e tij si Pierre Albaladejo, Raphaël Ibanez ose Richard Dourthe për shembull.