Hackerspace
Hackerspace e njohur edhe si hacklab ose hackspace është një hapësirë e hakerëve e operuar nga komuniteti, shpesh "jo për përfitim" ( 501(c)(3) në Shtetet e Bashkuara), hapësirë pune ku njerëzit me interesa të përbashkëta, si p.sh. kompjuterët, përpunimit, teknologjia, shkenca, arti dixhital ose arti elektronik, mund të takohen, të shoqërohen dhe të bashkëpunojnë . [1] Hapësirat e hakerëve janë të krahasueshme me hapësirat e tjera të operuara nga komuniteti me qëllime dhe mekanizma të ngjashëm si Fab Lab, kasolle për burra dhe kompani tregtare "fitimprurëse".
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 2006, Paul Böhm doli me një strategji për mbledhjen e fondeve bazuar në Protokollin e Performuesit të Rrugës për të ndërtuar Metalab në Vjenë, Austri, dhe u bë drejtori themelues i tij. Në vitin 2007 ai dhe të tjerë filluan Hackerspaces.org, një uebsajt i bazuar në wiki që mban një listë me shumë hapësira hakerash dhe modele dokumentesh se si t'i nisni dhe t'i përdorni ato. Që prej shtatorit 2015, lista e komunitetit përfshinte 1967 hapësira hakerash me 1199 sajte aktive dhe 354 sajte të planifikuara. [2]
Ardhja e crowdfunding dhe Kickstarter (themeluar në vitin 2009) i ka vënë mjetet e nevojshme për të ndërtuar hapësira hakerësh brenda mundësive të një audiencë edhe më të gjerë. Për shembull, Bilal Ghalib (i cili kishte punuar më parë në një dokumentar të hapësirës së hakerëve) dhe të tjerë përdorën mjete të tilla për të sjellë konceptin e hapësirës së hakerëve në Lindjen e Mesme . [3]
Në mbarë botën, janë krijuar një numër i madh i objekteve të hapësirës së hakerëve ose krijuesve. Nicole Lou dhe Katie Peek raportuan se nga viti 2006 në 2016 numri i hapësirave aktive ose të planifikuara u rrit në 1393, katërmbëdhjetë herë më shumë se në 2006. [4]
Qeveria federale e SHBA-së ka filluar të adoptojë konceptin e hapësirave të krijuesve plotësisht të hapura brenda agjencive të saj që prej 2015, i pari prej të cilit (SpaceShop Rapid Prototyping Lab) ndodhet në Qendrën Kërkimore Ames të NASA-s . [5]
Aktivitetet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në përgjithësi, hapësirat e hakerave funksionojnë si qendra për të mësuarit nga kolegët dhe shkëmbimin e njohurive, në formën e seminareve, prezantimeve dhe leksioneve. Ata zakonisht ofrojnë edhe aktivitete sociale për anëtarët e tyre, të tilla si netët e lojërave dhe festat. Hapësirat e hakerëve mund të shihen si laboratorë të hapur të komunitetit që përfshijnë elementë të dyqaneve të makinerive, punëtorive dhe/ose studiove ku hakerët mund të bashkohen për të ndarë burimet dhe njohuritë për të ndërtuar dhe bërë gjëra. [6]
Shumë hapësira hakerash marrin pjesë në përdorimin dhe zhvillimin e softuerit të lirë, harduerit të hapur dhe mediave alternative . Ato shpesh ndodhen fizikisht në infoshope, qendra sociale, qendra arsimore për të rritur, shkolla publike, biblioteka publike ose në kampuset universitare, por mund të zhvendosen në hapësira industriale ose magazine kur kanë nevojë për më shumë hapësirë.
Studimet më të fundit të hapësirës së hakerëve në Kinë - ku aksesi në internet është shumë i censuruar - sugjerojnë që bizneset e reja dhe konferencat e organizuara teknologjike atje shërbejnë për të ndërhyrë në status quo "nga brenda". Hapësira e parë e hakerëve në Kinë, Xinchejian, [7] u hap në Shangai në 2010. Më pas u shfaq një rrjet i hapësirave të hakerave, duke ushqyer një kulturë krijuese në zhvillim. Duke projektuar teknologji të hapura dhe duke zhvilluar biznese të reja, prodhuesit kinezë përdorin sistemin, tallen me të, e ndryshojnë dhe provokojnë atë. Prodhuesit DIY shpesh sjellin dhe përputhin idetë kontradiktore së bashku, të tilla si kopjimi dhe burimi i hapur, prodhimi dhe DIY, fuqizimi individual dhe ndryshimi kolektiv. Duke vepruar kështu, ata krijojnë një pozicion subjektiv përtej retorikës së zakonshme që qytetarëve kinezë u mungon kreativiteti. Si një vend i fuqizimit individual, hapësira e hakerëve dhe krijimi i DIY-ve u mundëson njerëzve të rindërtojnë vetë normat shoqërore dhe infrastrukturat materiale që mbështesin punën dhe jetesën e tyre.
Objektet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mjetet dhe burimet specifike të disponueshme në hapësirat e hakerave ndryshojnë nga vendi në vend. Ato zakonisht ofrojnë hapësirë për anëtarët për të punuar në projektet e tyre individuale, ose për të bashkëpunuar në projekte në grup me anëtarët e tjerë. Hackerspaces gjithashtu mund të operojnë bibliotekat e huadhënies së mjeteve kompjuterike, [8] ose bibliotekat e huadhënies së mjeteve fizike, deri në dhe duke përfshirë lodra seksi krijuese në disa raste. [9]
Ndërtesa ose objekti që zë hapësira e hakerëve ofron infrastrukturë fizike që anëtarëve u nevojitet për të përfunduar projektet e tyre. Përveç kësaj, shumica e hapësirave të hakerave ofrojnë energji elektrike, serverë kompjuteri dhe rrjetëzim me lidhje interneti . Hapësirat e hakerave të pajisura mirë mund të ofrojnë vegla makinerie, qepje, punime artizanale, fabrikim arti, pajisje audio, video projektorë, konsola lojërash, instrumente elektronike (si oshiloskopët dhe gjeneratorët e sinjalit ), komponentë elektronikë dhe lëndë të para për hakerim dhe mjete të tjera të ndryshme për elektronikë fabrikimi dhe krijimi i gjërave. [10] Printera të specializuar me format të madh, printera 3D, prerëse lazer, makina qepëse industriale, makina CNC ose prerëse me avion uji mund të jenë të disponueshëm për t'u përdorur nga anëtarët. Disa hapësira hakerash ofrojnë pajisje për ruajtjen e ushqimit dhe përgatitjen e ushqimit dhe mund të mësojnë kurse në gatim bazë ose të avancuar.
Organizimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Karakteri individual i një hapësire hakerësh përcaktohet nga anëtarët e tij. Ka shumë shumëllojshmëri në mënyrën se si janë organizuar hapësirat e hakerave. [11] [12]
Tarifat e anëtarësimit janë zakonisht të ardhurat kryesore të një hackerspace, por disa pranojnë edhe sponsorë të jashtëm . Disa hapësira hakerash në SHBA kanë statusin 501(c) 3 (ose ekuivalentin në juridiksionin e tyre), ndërsa të tjerë kanë zgjedhur të heqin dorë nga statusi i përjashtimit nga taksat. [13] Hapësirat e hakerave të lidhura me universitetin shpesh nuk paguajnë një tarifë të qartë, por në përgjithësi janë të kufizuara për studentët, stafin ose të diplomuarit, megjithëse vizitat e vizitorëve nga hapësira të tjera hakerësh zakonisht janë të mirëpritur. Disa hapësira hakerash pranojnë punë vullnetare në vend të tarifave të anëtarësimit, veçanërisht nga pjesëmarrës të kufizuar financiarisht. Për më tepër, disa hapësira hakerash fitojnë të ardhura nga sponsorizimi dhe stafi i tregjeve të pleshtave të teknologjisë së lartë, ku anëtarët e publikut të gjerë mund të blejnë dhe shesin pajisje dhe furnizime të reja dhe të përdorura.
Ekziston një traditë e lirshme, joformale në shumë hapësira hakerash të mirëseardhjes së vizitorëve nga organizata të tjera të ngjashme, qoftë në qytet apo ndërkombëtarisht. Shkëmbimi i lirë i ideve, aftësive dhe njohurive inkurajohet, veçanërisht në mbledhjet periodike që ndonjëherë quhen ditë "ndërtimi i netëve", "dera e hapur" ose "shtëpia e hapur".
Hapësirat krijuese po përfshihen gjithnjë e më shumë si hapësira mësimi në shkolla, hapësira të zakonshme mësimore dhe objekte të tjera arsimore.
Etika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hackerspaces përkufizohen gjerësisht në hackerspace.org si "vende fizike të operuara nga komuniteti, ku njerëzit mund të takohen dhe të punojnë në projektet e tyre". Funksionimi i saktë i hapësirës ndryshon nga një vend në tjetrin dhe përcaktohet nga anëtarët e saj dhe ndërkohë që nuk ka asnjë plan apo grup udhëzimesh për të krijuar një hapësirë hakerësh, ata në përgjithësi ndjekin një "etikë hakeri", që "përfshin lirinë, në ndjenjën e autonomisë si dhe të aksesit dhe qarkullimit të lirë të informacionit; mosbesimi ndaj autoritetit, domethënë, kundërshtimi i stilit tradicional, industrial të organizimit nga lart-poshtë; përqafimi i konceptit të të mësuarit duke bërë dhe proceset e të mësuarit nga kolegët në krahasim me mënyrat formale të të mësuarit; ndarje, solidaritet dhe bashkëpunim”.
Hapësirat e hakerëve janë përshkruar gjithashtu si manifestime fizike të parimeve të prodhimit të kolegëve . [12]
Vështirësitë dhe kritikat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Hapësirat e hakerëve mund të hasin në vështirësi me kodet e ndërtimit ose rregulloret e tjera të planifikimit, të cilat mund të mos jenë të dizajnuara për të trajtuar qëllimin e tyre të aktiviteteve. Për shembull, një hapësirë e re hakerash në Nashua, New Hampshire, u mbyll nga qyteti pas një inspektimi në 2011. Çështjet kryesore përfshinin ventilimin e nxehtësisë dhe tymrave toksikë; hapësira u rihap pasi u bënë përmirësime në ndërtesë. [14]
Vështirësitë me hapjen e hapësirave të hakerave dhe hapësirave krijuese brenda organizatave jofitimprurëse, të tilla si shkollat dhe bibliotekat publike përfshijnë koston, hapësirën, përgjegjësinë dhe disponueshmërinë e personelit. [15] Shumë prodhues të hapësirave luftojnë për të mbështetur modele të qëndrueshme biznesi në mbështetje të misioneve të tyre. [16] [17]
Kultura e hapësirës së hakerëve mund të ketë sfida më të dukshme sesa vetë hapësirat.
Në vitin 2009, Johannes Grenzfurthner botoi pamfletin shumë të debatuar "Hacking the Spaces", që trajtonte tendencat përjashtuese në lëvizjen e hapësirës së hakerëve. Grenzfurther e zgjeroi kritikën e tij përmes leksioneve në konferencat e Hackers on Planet Earth në 2012 dhe 2014 në New York City. [18]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Alan Henry (23 maj 2012). "How To Find And Get Involved With A Hackerspace". lifehacker.com.au. Marrë më 28 maj 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hackerspaces.org. "List of Hacker Spaces". Hackerspaces. Marrë më 30 shtator 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ghalib, Bilal (1 shtator 2012). "Baghdad Community Hackerspace Workshops". Kickstarter. Marrë më 13 shtator 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "By The Numbers: The Rise Of The Makerspace". Popular Science. Marrë më 26 shtator 2018.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Mazhari, Alex (26 shkurt 2015). "NASA Ames SpaceShop". NASA. Arkivuar nga origjinali më 2 prill 2019. Marrë më 26 mars 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Saini, Angela (19 korrik 2009). "DIY Gadgetry". BBC News.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "In China, Lessons of a 'Hackerspace'".
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Williams, Wyatt (30 nëntor 2009). "Freeside Atlanta makes space for local hackers". Creative Loafing. Arkivuar nga origjinali më 7 dhjetor 2009. Marrë më 1 dhjetor 2009.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Campbell, Hayley (10 dhjetor 2017). "Better loving through technology: a day at the sex-toy hackathon Sound-controlled vibrators, 3D-printed clitorises and 'Michael Gove' as a safe word: coders and inventors try to find the future of sex in south London". The Guardian. Marrë më 5 shkurt 2018.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Roush, Wade (22 maj 2009). "People Doing Strange Things With Soldering Irons: A Visit to Hackerspace". Xconomy.com.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "How To Start A Hackerspace: Part 4 – Get It Done". 15 nëntor 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Kostakis, Vasilis; Niaros, Vasilis; Giotitsas, Christos (2015). "Production and governance in hackerspaces: A manifestation of Commons-based peer production in the physical realm?". International Journal of Cultural Studies. 18 (5): 555–573. doi:10.1177/1367877913519310. ISSN 1367-8779.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "About". Pumpinstationone.org. Marrë më 19 shkurt 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "MakeIt Labs, the new 'hackerspace' in Nashua, closed by the city for permits, other issues". Nashua Telegraph. Marrë më 28 maj 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Educause. "7 Things You Should Know About Maker Spaces" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2 nëntor 2013. Marrë më 31 tetor 2013.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "In London, makers face gentrification". Makery. Marrë më 17 korrik 2018.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Shivers-McNair, Ann (2021). Beyond the Makerspace: Making and Relational Rhetorics. University of Michigan Press. fq. 1–158. ISBN 978-0-472-90241-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dunbar-Hester, Christina (2020). Hacking Diversity: The Politics of Inclusion in Open Technology Cultures. Princeton Studies in Culture and Technology. fq. 59. ISBN 978-0-691-19288-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)