Haremi perandorak osman

Oborri në haremin e Pallatit Topkapı

Një cariye ose konkubinë perandorake.

Haremi Perandorak (Turqishtja osmane: حرم همايون Harem-i Hümâyûn) i Perandorisë Osmane ishte haremi i sulltanit osman - i përbërë nga gratë, shërbëtorët (skllave dhe eunukët), të afërmit femra dhe konkubinat e sulltanit - një profesion i vetëm (seraglio) e shtëpisë perandorake osmanllije. Ky institucion luajti një funksion të rëndësishëm shoqëror brenda oborrit osman dhe kishte autoritet të konsiderueshëm politik në çështjet osmane, veçanërisht gjatë periudhës së gjatë të njohur si Sulltanati i Grave (afërsisht 1533-1656). Historianë të shumtë pohojnë se sulltani u lobua shpesh nga anëtarë të haremit me prejardhje të ndryshme etnike ose fetare për të ndikuar në gjeografinë e luftërave pushtuese osmane. Autoriteti më i lartë në Haremin Perandorak, valide Sulltana, sundonte mbi gratë e tjera në familje; bashkëshortet e sulltanit ishin normalisht me origjinë skllevër, dhe kështu ishin edhe nëna e tij, sulltanesha valide.

Këzllar-Aga (Kızlarağası, i njohur gjithashtu si "Krye Eunuku i Zi" për shkak të origjinës nilotike të shumicës së agave) ishte kreu i eunukëve përgjegjës për ruajtjen e Haremit Perandorak.

Pozitat në harem

Këzllar-Aga: Këzllar-Aga ishte kryeeunuku i zi i seraglionit osman. Titulli fjalë për fjalë do të thotë 'shefi i vajzave' dhe ai u ngarkua me mbrojtjen dhe mirëmbajtjen e grave të haremit.

Kapı ağası: Ndërsa kızlar ağası ishte përgjegjës për ruajtjen e virtytit të odalisque, kapı ağası ishte një odatar për zonjat. Emri i tij do të thotë 'zot i derës' dhe ai ishte shefi i eunukëve të bardhë, duke vepruar si kryeshërbëtor dhe blerës.

Valide sultan: Valide Sulltana ishte nëna e sulltanit në fuqi dhe gruaja më e fuqishme në harem, për të mos përmendur perandorinë. Ajo ishte autoriteti absolut në seraglio dhe ajo, me ndihmën e kapı ağası dhe kızlar ağası, shpesh të besuarit e saj, apo edhe burrat që ajo vetë kishte zgjedhur pas pranimit të saj, kishte gisht në çdo aspekt të jetës së haremit.

Haseki sultan: Ky ishte titulli i rezervuar për bashkëshorten e preferuar të kryeskllavit të sulltanit osman. Një haseqi sultan kishte një pozicion të rëndësishëm në pallat, duke qenë gruaja më e fuqishme dhe gëzonte statusin më të madh në haremin perandorak pas valide sultan dhe zakonisht kishte dhoma afër dhomës së sulltanit. Haseki nuk kishte lidhje gjaku me sulltanin në fuqi, por renditej më lart se motrat dhe hallat e sulltanit, princeshat e dinastisë. Statusi i saj i lartë perandorak rrjedh nga fakti se ajo ishte nëna e një sulltani të mundshëm të ardhshëm. Hyrem Sultan ishte e para që mbajti këtë titull pasi u martua ligjërisht me Sulejmanin e Madhërishëm, rasti i parë i një sulltani që martohej me një nga skllevërit e tij. Haseki i fundit ishte Rabia Sultan, haseki i sulltan Ahmedit II. Pas rrëzimit të saj në vitin 1695, titulli nuk iu dha më asnjë bashkëshortesh dhe u zëvendësua nga titulli Kadın.

Kadın: Ndër gratë e Haremit Perandorak, kadën ishte skllaveja (ose gratë) që i dhanë sulltanit një fëmijë, mundësisht një djalë. Kadın ishte e barabartë me një grua. Kadın i parë i përmendur ishte gjatë sundimit të Mehmedit IV.

Baş kadın: Bashkëshortët e parë/më të vjetër të skllevërve quheshin baş kadın ose birinci kadın. Bashkëshortja që mbante titullin baş kadın ishte në rangun e dytë dhe më të fuqishmin pas valide sultan në harem. Ajo kishte një ndikim të madh në harem. Para krijimit dhe pas heqjes së titullit haseki, titulli baş kadın ishte pozicioni më i fuqishëm midis bashkëshorteve të sulltanit. Një sulltan nuk kishte më shumë se katër kadın (i njëjti ligj që përdoret për gratë e ligjshme në Islam). Pozicioni i tyre si nëna e mundshme e një sulltani të ardhshëm u dha atyre shumë ndikim dhe fuqi në harem.

Ikbal: Nën kadın ishte ikbal, pjesëtarët e haremit me të cilët sulltani kishte fjetur të paktën një herë. Këto skllave nuk duhej domosdoshmërisht t'i jepnin një fëmijë sulltanit, por thjesht duhej të kishin marrë fantazinë e tij. Shumë prej këtyre grave quheshin gözde (që do të thotë 'e preferuar'), ose 'në sy', pasi kishin bërë pikërisht këtë: ranë në sy të sulltanit.

Cariye: Këto ishin skllavet që i shërbenin valide sultan, fëmijëve të ikbal, kadın dhe të sulltanit. Ata mund të gradoheshin në kalfa që do të thoshte se fitonin paga, përndryshe ata ishin pronë e sulltanit dhe do të banonin në harem. Robëreshat e sapoardhura quheshin Acemi dhe Acemilik, dhe më pas Sakird. Gedikli ishin shërbëtoret personale të sulltanit. Gratë cariye u urdhëruan të shkonin pas nëntë vjet shërbimi, pas së cilës u organizua një martesë për to.

Numri i grave në harem është i kontestuar dhe është i mundur të vlerësohet vetëm gjatë disa periudhave. Bashkëkohësit pohuan se më 1573, kishte 150 gra në pallatin e ri dhe 1.500 në Pallatin e Vjetër, dhe se kishte 1.100 - 1.200 në 1604-1607, por këto shifra ka të ngjarë të mbivlerësohen. Numri aktual i grave vlerësohet të ketë qenë 49 në 1574 dhe 433 në vitin 1633. Në shekullin e 18-të dhe të 19-të, regjistri zyrtar i mevacibëve ndonjëherë ruhet dhe vëren se haremi përmbante 446 skllave gjatë sundimit të sulltan Mahmud I (r.1730-1754), 720 gjatë sulltan Selimit III (r. 1789). -1808), dhe 473 gjatë sulltan Mahmud II (r.1808-1839).