Hasan Zvizdiq

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Hasan-aga Zvizdiq (Sjenicë, 1892 - Adapazari, 1980)[1] gjatë Luftës së Dytë Botërore ai ishte komandant i milicisë myslimane në Senicë (Sanxhak),[2] dhe tregtar kryesor me bagëti në rajon, i cili është i varur nga blegtoria – për këtë arsye ndikimi i tij në Sanxhak ishte i madh.[3]

Biografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Hasan Zvizdiq ka lindur në vitin 1892 në Senicë. Është djali më i vjetër i Muhamed dhe Amina Zvizdiqit. Hasani ishte i detyruar të largohej nga vendlindja e tij (Gacko, B dhe H) dhe u shpërngul shumë shpesh për shkak të përndjekjes; edhe pse ai ndryshoi vendndodhjen, megjithatë përfundoi në kampin (Dahau, ku ai kaloi dy vjet). Familjen, duke përfshirë edhe vëllain e vogël Osmanin, ia vranë terroristët.[4][5]

Zvizdiq punoi dhe jetoi si një nga myslimanët më të pasur në Senicë. Ai u bë guvernatori i qytetit dhe shumë myslimanë lokal i armatosi dhe krijoi Milicinë popullore myslimane.[6]

Në dhjetor 1941 Zvizdiq refuzoi të lejojë partizanët të marrin Sjenicën,[7] sepse kishte frikë se forcat çetnike, gjermane dhe italiane do t’i sulmojnë partizanët në këtë qytet dhe gjithashtu të vrasin shumicën e popullsisë. Ai njoftoi partizanët se kishte rreth 5,000 forca të Milicia vullnetare e Sanxhakut[8] nën komandën e tij dhe se ata do të drejtohet kundër partizanëve dhe çetnikëve në qoftë se bëjnë përpjekje për marrjen e qytetit. [9] Sipas historianit Zhivkoviq, Zvizdiq ishte në të vërtetë i shqetësuar se kontrata e tij joshëse për të furnizuar trupat italiane dhe gjermane me bagëti do të anulohej nëse partizanët pushtojnë qytetin.[10]

Gjat sulmit të pa sukseshëm ndaj Sjenicës, njëstë partizane pësuan humbje të mëdha (....)" Mustafa Sheqeragiq një anëtar i shquar i NDH naga Nova Varosh, i cili ishte dëshmiitar i luftës së Sjenicës, tregoi në shkurt të viti 1942 për 101 të vdekur, 49 të plagosur dhe 25 partizan të kapusr. Ndërsa në anën mylsimane, sipas tij kishte 16 të vdekur dhe 11 të plagosur.[11]

Më 22 dhjetor të vitit 1941, forcat e milicisë myslimane nga Prijepolje - nën komandën e Hoxhë Paçarizit, mandej dhe nga Sjenica -nën komandën e Zvizdiqit, me sukses parandaluar sulmin e partizanëve të cilët u përpoqën ta marrin Senicën.[12] Një grup nga Tutini arriti t’i mbështes nën komandën e Xhemail Konicanin, iu erdhën në përkrahje , të cilët u janë bashkuar ftesës së Zvizdiqit.[13]

Me fillim e veprimit të Milicisë Myslimane, me të cilën komandonte Hasan Zvizdiq, në shkurt të viti 1942, së bashku me Milicinë Myslimane nga Prijedori, Brodareva dhe Komorani, në bashkëpunim me çetnikët të cilët i komandonte Pavle Gjurishiq, mandej edhe me forcat italiane u planifikua sulmi mbi partizanët të cilët ishin tërhequr në Sanxhak pas humbjes në Uzhicë. Kur Hoxhë Paçarizi kuptoi se partizanët kishin arritur t’i mundin çetnikët, u përmbajt t’i sulmoj partizanët dhe vendosi t’i zhvendos forcat e tij në Senicë për t’i ndihmuar Zvizdiqit nëse partizanët do të vendosin ta sulmojnë përsëri.[14]

Hasan Zvizdiq, në fund të viti 1941, komandoi me sukses luftën mbrojtëse të Senicës të sulumuar nga partizanët dhe çetnikët.[15][16]. Ndërsa më vonë ishte pjesmarrës i Kuvendit të Lidhjes së Dytë të Prizrenit, si përfaqësues nga Sjenic, ku edhe shtroi kërkesën për bashkimin e kësaj krahine me shtetin shqiptar.[17]

Pas luftës, Zvizdiq emigroi nga Jugosllavia për të shmangur kapjes dhe ekzekutimit nga partizanët. Ai vdiq në vitin 1980 në Adapazari (Turqi).

Në vitin 2012, pran shtëpisë ku jetoi Zvizdiqi u zbulua pllaka përkujtimore.[18]

Shih[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Crnovršanin (1996): "Hasan je rođen 1892. godine ... Hasan-aga Zvizdić umro je 1980. godine u Adapazaru"
  2. ^ Bojović, Jovan R.; Šibalić, Mijuško (1979). Durmitorska partizanska republika: materijali sa naučnog skupa održanog u Žabljaku 24, 25 i 26, avgusta 1977. godine. Istorijski in-t SR Crne Gore. стр. 382.
  3. ^ Živković (2011). стр. »Kako se kasnije ispostavilo, Zvizdić je još desetak dana ranije pozvao muslimane iz okoline Sjenice da pomognu odbranu grada, što su ovi prihvatili s obzirom na njegov uticaj kao glavnog trgovca mesom i stokom u jednoj stočarskoj regiji.«.
  4. ^ Elektronske novine Sandžak PRESS. 8. 12. 2015. Архивирано из оригинала на датум 27. 8. 2017. Приступљено 27. 8. 2017. http://sandzakpress.net/hasan-aga-zvizdic-1892-1980
  5. ^ Branitelj Sjenice i Pešterske Visoravni – Rahmetli Hasan Zvizdić (1892–1980)”. zsdholland.ning.com. Архивирано из оригинала на датум 4. 3. 2010. Приступљено 27. 8. 2017.
  6. ^ Djurašinović-Kostja, Vojin (1961). Stazama proleterskim. Prosveta. стр. 279. »Тада је у Сјеници власт држао Хасан Звиздић, познат у томе крају као велетрговац и човек са јаким утицајем на један део становништва, што му је помогло да известан део муслимана организује и наоружа као милицију.«
  7. ^ I. Azizi, "Roli i Hasan Zvizdiqit në mbrojtje të Sjenicës nga partizanët në dhjetor të vititi 1941, Revista "Shenja" Shoqata kulturore VIZION M Shkup, nr. 123, Viti XI, korrik 2020. faqe 36-39
  8. ^ “Milicia vullnetare antikomuniste” dhe ajo “myslimane” e Sanxhakut 1941-1944 !
  9. ^ Ćuković, Mirko (1964). Sandžak: Na osnovu sakupljenog i obrađenog materijala knjigu napisao Mirko Ćuković. Nolit. стр. 196, 197
  10. ^ Živković (2011). стр. »To je bilo opravdanje za javnost, dok je stvarni razlog ležao u tome što je Zvizdić kao trgovac stokom imao ugovor o snabdevanju italijanskih i nemačkih vojski mesom, koji bi verovatno bio ugrožen ukoliko bi se pročulo da je pustio partizane u grad.«.
  11. ^ I. Azizi, "Roli i Hasan Zvizdiqit në mbrojtje të Sjenicës nga partizanët në dhjetor të vititi 1941, Revista "Shenja" Shoqata kulturore VIZION M Shkup, nr. 123, Viti XI, korrik 2020. faqe 38
  12. ^ Radaković, Petko (1981). „Muslimanska milicija u službi okupatora”. Užička Republika, Zapisi i sećanja – I. Užice: Muzej ustanka 1941. стр. 662
  13. ^ Ćuković, Mirko (1964). Sandžak: Na osnovu sakupljenog i obrađenog materijala knjigu napisao Mirko Ćuković. Nolit. стр. 209. »Убрзо се појавила и друга непријатељска колона од села Медаре, под командом Џема Коничанина. Ова група је на позив Хасана Звиздића ститла два дана раније као помоћ са Пештера из нггавичког среза«
  14. ^ Ćuković, Mirko (1964). Sandžak: Na osnovu sakupljenog i obrađenog materijala knjigu napisao Mirko Ćuković. Nolit. стр. 247. »Четничко-недићевске снаге из Србије вршиле су почетком фебруара последње припреме да опколе и униште партизанске снаге на десној страни Лима. Било је предвиђено да у овој акцији учествују четници Драже Михаиловића, како они који су били под његовом директном командом, тако и они који су били стављени под команду Милана Недића као одреди Српске оружане силе, затим муслиманска милиција Хасана Звиздића из Сјенице и хоџе Сулејмана Пачариза из Хисарџика и италијанске јединице из Пријепоља уз садејство четника Павла Ђуришића и муслиманске милиције из Бродарева и Комарана на левој страни Лима.«
  15. ^ Azizi, Ismet (2019) Aqif Blyta: Kolosi i Pazarit të Ri, Logos-A, Shkup, ISBN 978-9989-58-782-5 faq 184.
  16. ^ I. Azizi, "Roli i Hasan Zvizdiqit në mbrojtje të Sjenicës nga partizanët në dhjetor të vititi 1941, Revista "Shenja" Shoqata kulturore VIZION M Shkup, nr. 123, Viti XI, korrik 2020. faqe 36-39
  17. ^ Azizi, Ismet (2019) Aqif Blyta: Kolosi i Pazarit të Ri, Logos-A, Shkup, faq 209
  18. ^ Otkrivena tabla Hasan-agi Zvizdiću”. Centar za bošnjačke studije. Приступљено 2. 6. 2014.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Hasan_Zvizdiq&oldid=2510767"