Ikari
Në mitologjinë greke, Ikari ishte djali i mjeshtrit mjeshtër Dedali, arkitekti i labirintit të Kretës. Pasi Tezeu, mbreti i Athinës dhe armiku i Minosit, u arratis nga labirinti, mbreti Minos dyshoi se Ikari dhe Dedali kishin zbuluar sekretet e labirintit dhe i kishin burgosur ata - ose në një kullë të madhe me pamje nga oqeani ose vetë labirinti, në varësi të llogarisë. [1] [2] Ikari dhe Dedali shpëtuan duke përdorur krahët e Dedali të ndërtuar nga puplat, fijet nga batanijet, rrobat dhe dylli i bletës. [3] Dedalus e paralajmëroi Ikarin fillimisht për vetëkënaqësinë dhe më pas për mendjemadhësinë, duke e udhëzuar që të mos fluturonte as shumë ulët e as shumë lart, që lagështia e detit të mos i bllokonte krahët ose nxehtësia e diellit t'i shkrinte ato. [3] Ikari injoroi udhëzimet e Dedalus për të mos fluturuar shumë afër diellit, duke bërë që dylli i bletës në krahët e tij të shkrihej. Icarus ra nga qielli, u zhyt në det dhe u mbyt. Miti lindi idiomën "fluturo shumë afër diellit".
Në disa versione të përrallës, Dedalus dhe Ikari arratisen me anije. [1] [4]
Legjenda[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Babai i Ikarit, Dedali, një mjeshtër shumë i talentuar athinas, ndërtoi një labirint për mbretin Minos të Kretës pranë pallatit të tij në Knosos për të burgosur Minotaurin, një përbindësh gjysmë njeri, gjysmë dem i lindur nga gruaja e tij dhe demi Kretan. Minosi e burgosi vetë Dedalin në labirint, sepse ai besonte se Dedali i dha vajzës së Minos, Ariadnës, një gjilpërë [5] (ose top me fije) në mënyrë që të ndihmonte Tezeun të shpëtonte nga labirinti dhe të mundte Minotaurin.
Daedali krijoi dy palë krahë për veten dhe djalin e tij, të bëra nga pendë metalike e mbajtur në një kornizë lëkure nga dylli i bletës. Para se të përpiqej të ikte nga ishulli, ai paralajmëroi të birin të ndiqte rrugën e tij të fluturimit dhe të mos fluturonte shumë afër diellit ose shumë afër detit, por, i mposhtur nga marramendja gjatë fluturimit, Ikari nuk iu bind të atit dhe u ngjit më lart në qiell. Pa paralajmërim, nxehtësia nga dielli zbuti - dhe shkriu - dyllin e bletës (të cilin Ikari mund ta ndjente duke i rrjedhur në krahët e tij). Pastaj ranë pendët (një nga një). Ikari vazhdoi të përplaste "krahët" e tij duke u përpjekur të qëndronte lart, por ai kuptoi se nuk i kishte mbetur asnjë pendë dhe se po përplaste krahët e tij të zhveshur. Ai pa edhe pendë të lirshme dhe ato po binin si fjolla bore. Më në fund, ai ra në det, u fundos në fund dhe u mbyt. Dedali qau për djalin e tij dhe e quajti vendin më të afërt Ikari (një ishull në jugperëndim të Samos) në kujtim të tij. Sot, vendi i supozuar i varrosjes së tij në ishull mban emrin e tij, dhe deti pranë Icaria në të cilin ai u mbyt quhet Deti Ikarian. [6] [7] Me shumë pikëllim, Dedali shkoi në tempullin e Apollonit në Siçili dhe vari krahët e tij si një ofertë për të mos u përpjekur të mos fluturonte më. [8] Sipas skolisë mbi Euripidin, Ikari e ka bërë veten më të madh se Helios, vetë Dielli, dhe perëndia e ndëshkoi duke drejtuar rrezet e tij të fuqishme drejt tij, duke shkrirë dyllin e bletës. Më pas, ishte Helios ai që e quajti Detin Ikarian sipas Ikarit. [9]
Shkrimtarët helenistikë japin variante eumerizuese në të cilat ikja nga Kreta ishte në fakt me varkë, e siguruar nga Pasiphaë, për të cilën Dedali shpiku velat e para, për të kapërcyer galerat e Minosit në ndjekje, se Icarus ra në det gjatë rrugës për në Siçili dhe u mbyt, dhe se Herakliu ngriti një varr për të. [10] [11]
Letërsia klasike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ikja e Ikarit u aludua shpesh nga poetët grekë kalimthi dhe u tregua shkurt në Pseudo-Apollodorus. [12] Shkrimtarët Augustanë që shkruan për të në latinisht përfshijnë Hyginus, i cili tregon në Fabula për dashurinë e gjedhit të Pasiphaës, vajzës së Diellit, që rezultoi në lindjen e Minotaurit, si dhe Ovidit, i cili tregon historinë e Icarus në disa gjatësia në Metamorfozat (viii.183–235), dhe i referohet diku tjetër. [13]
Interpretimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Interpretimi letrar e ka konsideruar mitin e Ikarit si pasojë e ambicies së tepruar. Një studim i lidhur me Ikarin i mitit Dedali u botua nga helenistja franceze Françoise Frontisi-Ducroux. [14] Në psikologji, ka pasur studime sintetike të kompleksit Ikarus në lidhje me marrëdhënien e supozuar midis magjepsjes për zjarrin, enurezës, ambicies së lartë dhe ascensionizmit. [15] Termi kompleks Icarus përkufizohet nga NGHIALAGI.net si, "Një formë e mbikompensimit ku një individ, për shkak të ndjenjave të inferioritetit, formulon aspirata madhështore për arritje në të ardhmen, pavarësisht mungesës së talentit të duhur, përvojës dhe/ose lidhjeve personale. Një person i tillë shpesh shfaq elitizëm të ushqyer nga mendjemadhësia dhe shkëputja nga realiteti shoqëror." [16] Në mendjen psikiatrike, tiparet e sëmundjes u perceptuan në formën e ekstazës emocionale të varur - të lartë dhe depresive - të ulët të çrregullimit bipolar. Henry Murray, pasi propozoi termin kompleks Icarus, me sa duket gjeti simptoma veçanërisht në maninë ku një person është i dhënë pas lartësive, i magjepsur nga zjarri dhe uji, narcisist dhe i vëzhguar me njohje imagjinare fantastike ose të largët. [17] Mashtrimi Ikarit i Seth Godin 2012, tregon ndryshimin historik në mënyrën se si kultura perëndimore e përhapi dhe interpretoi mitin e Icarusit duke argumentuar se "Ne priremi të harrojmë se Icarus gjithashtu u paralajmërua të mos fluturonte shumë poshtë, sepse uji i detit do të shkatërronte ashensorin në krahët e tij. Të fluturosh shumë poshtë është edhe më i rrezikshëm se të fluturosh shumë lart, sepse ndihet në mënyrë mashtruese i sigurt." [18] Çdo studim dhe analizë e mitit pajtohet se Ikari ishte shumë ambicioz për të mirën e tij.
Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Bladud, një mbret legjendar i britanikëve, supozohej se kishte vdekur kur krahët e tij të ndërtuar dështuan
- Etana, një lloj "Icarus babilonas" [19]
- Kua Fu, një mit kinez për një gjigant që ndoqi diellin dhe vdiq duke u afruar shumë
- Sampati, një mit indian për një zog që humbi krahët ndërsa përpiqej të shpëtonte vëllanë e tij më të vogël nga dielli
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b March, Jennifer R. (2014). Dictionary of Classical Mythology (bot. 2nd). Oxford: Oxbow Books. fq. 260. ISBN 9781782976356.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ^ "Metamorphoses (Kline) 8, the Ovid Collection, Univ. of Virginia E-Text Center". ovid.lib.virginia.edu. Marrë më 17 nëntor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "CommonLit | The Myth of Daedalus and Icarus by Ovid". CommonLit (në anglisht). Marrë më 17 tetor 2022.
- ^ Elder, Pliny the (21 maj 2015). Pliny the Elder: The Natural History Book VII (with Book VIII 1–34) (në anglisht). Bloomsbury Publishing. fq. 236. ISBN 978-1-4725-2101-9.
- ^ clew – a ball of yarn or thread. The etymology of the word "clue" is a direct reference to this story of the Labyrinth.
- ^ Graves, Robert (1955). "92 – Daedalus and Talus". The Greek Myths. ISBN 0-14-007602-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Translated by A. S. Kline – University of Virginia Library.edu Retrieved 3 July 2005.
- ^ "Icarus and Daedalus.Pdf". Docslib. Marrë më 28 nëntor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Mastronarde, Donald J. (2017). Preliminary Studies On the Scholia to Euripides (PDF). Berkeley, California: California Classical Studies. fq. 149–150. ISBN 9781939926104.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Smith, William, red. (1867). A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Pinsent, J. (1982). Greek Mythology. New York: Peter Bedrick Books. ISBN 0-600-55023-0.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Epitome of the Biblioteca i.11 and ii.6.3.
- ^ Gareth D. Williams, Banished voices: readings in Ovid's Exile Poetry (Cambridge University Press, 1994), p. 132 online.
- ^ Frontisi-Ducroux, Françoise (1975). Dédale: Mythologie de l'artisan en Grèce Ancienne. Paris: François Maspero. fq. 227.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Wiklund, Nils (1978). The icarus complex. Lund: Doxa. ISBN 91-578-0064-2.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Icarus Complex meaning and definition". nghialagi.net. Marrë më 28 nëntor 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Pendulum – The BiPolar Organisation's quarterly journal Bipolar UK Retrieved 24 January 2012.
- ^ Godin, Seth (2012). The Icarus Deception: How High Will You Fly? (në anglisht) (bot. 1st). Portfolio.
- ^ Comparison noted by W.H.Ph. Römer, "Religion of Ancient Mesopotamia", in Historia Religionum: Religions of the Past (Brill, 1969), vol. 1, p. 163.