Jump to content

Xhasinda Ardern

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Jacinda Ardern)
Jacinda Ardern
Ardern in 2018
Kryeministre e 40-të e Zelandës së Re
Në detyrë
26 tetor 2017 – 25 janar 2023
Monarku
Governor-General
Zëvendës
Paraprirë ngaBill English
Pasuar ngaChris Hipkins
Kryetare e 17-të e Partisë së Punës
Në detyrë
1 gusht 2017 – 22 janar 2023
ZëvendësKelvin Davis
Paraprirë ngaAndrew Little
Pasuar ngaChris Hipkins
Të dhëna vetjake
U lind më
Jacinda Kate Laurell Ardern

26 korrik 1980 (42 vjet)
Hamilton, New Zealand
Partia politikePartia e Punës
Bashkjetuesja/etClarke Gayford
Fëmijët1
Prindër(it)
ShkollimiUniversity of Waikato (BComm)

Jacinda Kate Laurell Ardern[1] ( /dʒəsɪndə Ɑːrd ɜːrn/ ; [2] lindur më 26 korrik 1980) është një politikane e Zelandës së Re e cila shërbeu si Kryeministre e 40-të e Zelandës së Re që nga viti 2017 deri më 2023. Ajo gjithashtu ka shërbyer si Drejtuese e Partisë së Punës që nga 1 gusht 2017. Ardern ka qenë Anëtare e Parlamentit (MP) për elektoratin Mount Albert që nga 8 Mars 2017; ajo u zgjodh për herë të parë në Dhomën e Përfaqësuesve si deputete e listave në zgjedhjet e përgjithshme të vitit 2008. [3]

Pas diplomimit në Universitetin e Waikato në 2001, Ardern filloi karrierën e saj si studiuese në zyrën e kryeministres Helen Clark. Ajo më vonë punoi në Mbretërinë e Bashkuar si këshilltare për politikën e kryeministrit britanik Toni Bler. [4] Në vitin 2008, ajo u zgjodh Presidente e Bashkimit Ndërkombëtar të Rinisë Socialiste. [5]

Ardern u bë deputete liste në 2008, një pozicion që e mbajti për gati dhjetë vjet deri në zgjedhjen e saj në elektoratin Mount Albert në zgjedhjet e vitit 2017, të mbajtura më 25 shkurt. Ajo u zgjodh unanimisht si Zëvendës Drejtuese e Partisë së Punës më 1 Mars 2017, pas dorëheqjes së Annette King. Ardern u bë Udhëheqëse e Partisë së Punës më 1 gusht 2017, pasi Andrew Little dha dorëheqjen pas rezultatit historik të ulët të sondazhit për partinë. [6] Ajo është kredituar me rritjen e vlerësimit të partisë së saj në sondazhe. Në zgjedhjet e përgjithshme të 23 shtatorit 2017, Partia e Punës fitoi 46 vende (një rritje prej 14), duke e vendosur atë pas Partisë Kombëtare, e cila fitoi 56 vende. [7] Pas negociatave me Partinë Kombëtare dhe të Punës, Partia Zelanda e Re e Para zgjodhi të krijojë qeveri koalicioni me Partinë e Punë, e mbështetur nga të Gjelbrit, me Ardernin si Kryeministre. [8]

Ardern e përshkruan veten si socialdemokrate dhe përparimtare.[9] [10] Ajo ishte kryetarja më e re grua e një qeverie në botë, pasi mori detyrën në moshën 37 vjeçare. [11] Ardern u bë e dyta kryeqeveritare e zgjedhur që lind ndërsa ishte në detyrë (pas Benazir Bhutto) kur vajza e saj lindi më 21 qershor 2018.[12]

Pozita politike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ardern duke folur gjatë seancës "Mbrojtja e planetit tonë" në mbledhjen vjetore të Forumit Ekonomik Botëror në Davos, 22 janar 2019

Ardern e ka përshkruar veten si socialdemokrate, [9] përparimtar, [10] republikane [13] dhe feministe, [14] duke përmendur Helen Clark si hero politik, [15] dhe e ka përshkruar kapitalizmin si një 'dështim të qartë' për shkak të rritjes së varfërisë së fëmijëve dhe të pastrehësisë në Zelandën e Re . [16] Ajo përkrah një shkallë më të ulët të emigracionit, dhe sugjeron një rënie prej rreth 20,000-30,000. Ardern e ka quajtur emigracionin një "çështje të infrastrukturës" dhe argumenton se "nuk ka pasur planifikim të mjaftueshëm për rritjen e popullsisë". [17] Sidoqoftë, ajo dëshiron të rrisë hyrjen e refugjatëve. [18]

Ardern beson se mbajtja ose shfuqizimi i elektorateve Māori duhet të vendoset nga vetë Māorit, duke thënë, "[Māorit] nuk e kanë ngritur nevojën që ato elektorate të hiqen, kështu që pse ta shtrojmë ne pyetjen?" [19] Ajo mbështet mësimin e detyrueshëm të gjuhës Māori në shkolla. [9]

Në Shtator 2017, Ardern tha që dëshironte që Zelanda e Re të kishte një debat mbi heqjen e monarkut të Zelandës së Re si kryetarin e shtetit. [13]

Ardern është shprehur në mbështetje të martesës së të njëjtit seks, [20] dhe ka votuar për Aktin e Ndryshimit të Martesës 2013. [21] Në 2018, ajo u bë kryeministria e parë e Zelandës së Re që marshoi në një paradë krenarie. [22] Ardern mbështeti liberalizimin e ligjit të abortit duke hequr abortin nga Akti i Krimeve 1961. [23] [24] Në mars të 2020, ajo votoi për Aktin e Legjislacionit të Abortit që ndryshon ligjin për të dekriminalizuar abortin. [25] [26]

Duke iu referuar politikës kundër armëve bërthamore të Zelandës së Re, ajo përshkroi ndërmarrjen e veprimeve për ndryshimin klimatik si "momenti kundër-bërthamoreve i brezit tim". [27]

Ardern ka shprehur mbështetjen për një zgjidhje dy-shtetesh për konfliktin izraelo-palestinez. [28] Ajo ka dënuar vdekjen e palestinezëve gjatë protestave në kufirin e Gazës. [29]

Nderime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ajo ishte një nga pesëmbëdhjetë gratë e zgjedhura për tu paraqitur në kopertinën e botimit të Shtatorit 2019 të British Vogue, nga redaktorja e ftuar Meghan, Dukesha e Sussex . [30] Revista Forbes e ka pozicionuar të 38-tën mes 100 grave më të fuqishme në botë në vitin 2019. [31]

Ajo u përfshi në listën Time 100 në 2019 dhe ishte një nga kandidatet e shqyrtuara për Personi i Vitit 2019 nga Revista Time. [32] E njejta revistë më vonë spekuloi se ajo mund të fitonte Çmimin Nobel për Paqen në 2019 mes gjashtë kandidatëve të listuar, për mëyrën si e trajtoi ngjarjen e të shtënave në xhaminë Christchurch. [33]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "New Zealand Hansard – Members Sworn". New Zealand Parliament. fq. 2, volume 651. Arkivuar nga origjinali më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Australian journalist surprised by Jacinda Ardern's accessibility". Stuff. Arkivuar nga origjinali më 22 tetor 2017. Marrë më 21 tetor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Election results". Arkivuar nga origjinali më 15 janar 2020. Marrë më 25 prill 2020. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "People – New Zealand Labour Party". Arkivuar nga origjinali më 23 dhjetor 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Kirk, Stacey (1 gusht 2017). "Jacinda Ardern says she can handle it and her path to the top would suggest she's right". The Dominion Post. Stuff. Arkivuar nga origjinali më 21 qershor 2018. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Andrew Little quits: Jacinda Ardern is new Labour leader, Kelvin Davis is deputy". The New Zealand Herald. 1 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 13 maj 2019. Marrë më 1 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "2017 General Election – Official Results". Electoral Commission. Arkivuar nga origjinali më 7 tetor 2017. Marrë më 7 tetor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Griffiths, James (19 tetor 2017). "Jacinda Ardern to become New Zealand Prime Minister". CNN. Arkivuar nga origjinali më 19 tetor 2017. Marrë më 19 tetor 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ a b c Murphy, Tim (1 gusht 2017). "What Jacinda Ardern wants". Newsroom. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2017. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b "Live: Jacinda Ardern answers NZ's questions". Stuff. 3 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 22 mars 2019. Marrë më 11 gusht 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "The world's youngest female leader takes over in New Zealand". The Economist. 26 tetor 2017. Arkivuar nga origjinali më 26 tetor 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Khan, M Ilyas (21 qershor 2018). "Ardern and Bhutto: Two different pregnancies in power". BBC News. Arkivuar nga origjinali më 22 qershor 2018. Marrë më 22 qershor 2018. Now that New Zealand's Prime Minister Jacinda Ardern has hit world headlines by becoming only the second elected head of government to give birth in office, attention has naturally been drawn to the first such leader – Pakistan's late two-time Prime Minister Benazir Bhutto. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ a b Lagan, Bernard (7 shtator 2017). "Jacinda Ardern, New Zealand's contender for PM, says: let's lose the Queen". The Times. Arkivuar nga origjinali më 8 shtator 2017. Marrë më 8 shtator 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Ardern, Jacinda (20 maj 2015). "Jacinda Ardern: I am a feminist". Villainesse. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2017. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "Ardern confirmed as new Labour leader". Otago Daily Times. 1 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2017. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Satherley, Dan (21 tetor 2017). "Homelessness proves capitalism is a 'blatant failure' – Jacinda Ardern". Newshub. Arkivuar nga origjinali më 24 tetor 2017. Marrë më 24 tetor 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "Video: Ardern committed to cutting immigration numbers". Radio New Zealand. 15 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2017. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ "Labour's new leader shakes up New Zealand's election". The Economist. 14 shtator 2017. Arkivuar nga origjinali më 15 shtator 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ "Labour's leadership duo talk tax, Maori prisons and who'll be deputy leader in a coalition". Stuff. 5 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 16 gusht 2017. Marrë më 15 gusht 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ "Broadsides: Do you support same-sex marriage?". The New Zealand Herald (në New Zealand English). 22 qershor 2011. Marrë më 24 mars 2020.
  21. ^ "Marriage equality bill: How MPs voted". Waikato Times. 18 prill 2013. Arkivuar nga origjinali më 22 qershor 2018. Marrë më 3 shtator 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ Eleanor Ainge Roy (17 shkurt 2018). "Jacinda Ardern becomes first New Zealand PM to march in gay pride parade". The Guardian. London. Arkivuar nga origjinali më 21 shkurt 2018. Marrë më 21 shkurt 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ Miller, Corazon (11 shtator 2017). "Labour leader Jacinda Ardern tackles 'smear campaign' on abortion stance". The New Zealand Herald. Arkivuar nga origjinali më 8 tetor 2017. Marrë më 7 tetor 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ "English, Little, Ardern on abortion laws". Your NZ. 13 mars 2017. Arkivuar nga origjinali më 11 gusht 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ "Parliament removes abortion from Crimes Act". The Beehive (në anglisht). Marrë më 2020-03-23.
  26. ^ "Abortion Legislation Bill passes third and final reading in Parliament" (në New Zealand English). Radio New Zealand. 18 mars 2020. Marrë më 24 mars 2020.
  27. ^ "Jacinda Ardern's rallying cry: Climate change the nuclear-free moment of her generation". The New Zealand Herald. 20 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 19 nëntor 2018. Marrë më 12 nëntor 2017. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ "NZ won't be bullied on Israel vote – Ardern". Radio New Zealand. 21 dhjetor 2017. Arkivuar nga origjinali më 22 mars 2019. Marrë më 22 mars 2019. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "PM Jacinda Ardern: Gaza deaths show US Embassy move to Jerusalem hurt chance of peace". The New Zealand Herald. 15 maj 2018. Arkivuar nga origjinali më 27 mars 2019. Marrë më 22 mars 2019. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ "Meghan Markle puts Sinéad Burke on the cover of Vogue's September issue". The Irish Times. Arkivuar nga origjinali më 29 korrik 2019. Marrë më 31 korrik 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ "Jacinda Ardern". Forbes (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2019. Marrë më 13 dhjetor 2019.
  32. ^ Stump, Scott (9 dhjetor 2019). "Who will be TIME's 2019 Person of the Year? See the shortlist". Today. Arkivuar nga origjinali më 10 dhjetor 2019. Marrë më 10 dhjetor 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ "Here Are the Favorites to Win the 2019 Nobel Peace Prize". Time (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 8 tetor 2019. Marrë më 2020-01-08.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Xhasinda_Ardern&oldid=2516554"