Nëna natyrë
Nëna natyrë (e njohur ndonjëherë edhe si Toka nënë) është një personifikim i botës greko-romake dhe ilire të natyrës përkatësisht tokës që përqendrohet në aspektet jetësore dhe ushqyese të natyrës dhe/ose tokës duke e mishëruar atë, në formën e nënës.
Historia e traditës evropiane
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fjala "natyrë" vjen nga fjala latine, "natura", që do të thotë lindje ose karakter (shiko natyra (e lindur)). Në anglisht, përdorimi i saj i parë i dokumentuar (në kuptimin e tërësisë së fenomeneve të botës) ishte në vitin 1266. "Natyra" dhe personifikimi i Nënës Natyrë ishin gjerësisht të popullarizuara në Mesjetë. Si një koncept, i ulur midis të drejtës hyjnore dhe njeriut, ai mund të vërehet në Greqinë e Lashtë, megjithëse Toka (ose " Eorthe " në periudhën e vjetër angleze) mund të jetë personifikuar si një perëndeshë. Norvegjia gjithashtu kishte një perëndeshë të quajtur Jord (ose Erth ).
Përdorimi më i hershëm i shkruar është në Greqinë Mikenase : Ma-ka (përkthyer si ma-ga ), "Nënë Gaia", e shkruar në skenarin syllabik Linear B (shek. XI ose XII p.e.s.). [1] Në Greqi, filozofët parasokratikë tashmë kishin "shpikur" natyrën kur abstraktuan tërësinë e fenomeneve të botës si njëjës: fizis, dhe kjo pastaj u trajtua edhe nga Aristoteli. Mendimtarët e krishterë të vonë mesjetarë nuk e panë natyrën si gjithëpërfshirëse të gjithçkaje, por menduan se ajo ishte krijuar nga Perëndia; vendi i saj ishte mbi tokë, poshtë qiejve dhe hënës së pandryshueshme. Natyra ishte diku në qendër, me agjentë sipër saj (engjëj), dhe poshtë saj (demonët dhe ferri). Për mendjen mesjetare ajo ishte vetëm një personifikim dhe jo një perëndeshë. [2] [3]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Toka
- Natyra
- Natyralizmi
- Dita e Tokës
- Feja natyrore
- Natyra njerëzore
- Historia natyrore
- Teologjia natyrore
- Natyralizmi në filozofi
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Palaeolexicon; Word Study Tool of Ancient Languages;
- ^ Leonard, William Ellery (1916). "Proem Lucr. 1.1". Perseus Project (në anglisht). Tufts University.
- ^ Catto, Bonnie A. (1988). "Venus and Natura in Lucretius: "De Rerum Natura" 1.1-23 and 2.167-74". The Classical Journal (në anglisht). 84 (2): 97–104. ISSN 0009-8353. JSTOR 3297566.