Jump to content

Ndotja e ujit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Ndotja e ujit të pijshëm)

Ndotja e ujit është ndotja e trupave ujorë, zakonisht si rezultat i aktiviteteve njerëzore. Organet ujore përfshijnë për shembull burimet ujore, liqenet, lumenjtë, detet, oqeanet, akuiferët dhe ujërat nëntokësorë. Ndotja e ujit rezulton kur ndotësit futen në mjedisin natyror. Për shembull, lëshimi i ujërave të zeza të trajtuara joadekuat në sipërfaqet natyrore të ujit mund të çojë në degradim të ekosistemeve ujorë. Nga ana tjetër, kjo mund të çojë në probleme të shëndetit publik për njerëzit që jetojnë në rrjedhën e poshtme. Ata mund të përdorin të njëjtin ujë të ndotur të lumenjve për të pirë ose për banjë, ujitje, etj. Ndotja e ujit është shkaku kryesor në të gjithë botën i vdekjeve dhe sëmundjeve, p.sh. për shkak të sëmundjeve të bartura nga uji.

Përmbledhje

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndotja e ujit mund të klasifikohet si ndotje e ujërave sipërfaqësore ose ujërave nëntokësorë. Ndotja detare dhe ndotja e lëndëve ushqyese janë nëndegë të ndotjes së ujit. Burimet e ndotjes së ujit janë ose pika burimore ose pika joburimore. Pikat burimore të ndotjes kanë një shkak të identifikueshëm të ndotjes, siç është një kullim stuhie ose një impiant për trajtimin e ujërave të zeza. Pikat joburimore janë më të përhapura, siç është rrjedhja bujqësore. [1] Ndotja është rezultat i efektit kumulativ me kalimin e kohës. Të gjithë bimët dhe organizmat që jetojnë në të ose duke u ekspozuar ndaj trupave të ndotur të ujit mund të ndikohen. Efektet mund të dëmtojnë speciet individuale dhe të ndikojnë në bashkësitë natyrore biologjike në të cilat bëjnë pjesë.

Shkaqet e ndotjes së ujit përfshijnë një gamë të gjerë të kimikateve dhe patogjenëve, si dhe parametrat fizikë. Ndotësit mund të përfshijnë substanca organike dhe inorganike. Temperaturat e ngritura gjithashtu mund të çojnë në ujë të ndotur. Një shkak i zakonshëm i ndotjes termike është përdorimi i ujit si ftohës nga termocentralet dhe prodhuesit industrial. Temperaturat e ngritura të ujit ulin nivelin e oksigjenit, të cilat mund të mbysin peshqit dhe të ndryshojnë përbërjen e zinxhirit ushqimor, të zvogëlojnë biodiversitetin e specieve dhe të nxisin pushtimin nga speciet e reja termofilike . [2] [3] :375

Ndotja e ujit matet duke analizuar mostrat e ujit. Mund të bëhen teste fizike, kimike dhe biologjike. Kontrollimi i ndotjes së ujit kërkon infrastrukturë të përshtatshme dhe plane menaxhuese. Infrastruktura mund të përfshijë impiante për trajtimin e ujërave të zeza. Impiantet e trajtimit të ujërave të zeza dhe impiantet industriale të trajtimit të ujërave të zeza zakonisht kërkohen për të mbrojtur ujërat nga ujërat e zeza të patrajtuara. Trajtimi i ujërave të ndotura bujqësore për fermat, dhe kontrolli i erozionit në vendet e ndërtimit gjithashtu mund të ndihmojnë në parandalimin e ndotjes së ujit. Zgjidhjet me bazë natyrën janë një qasje tjetër për të parandaluar ndotjen e ujit. [4] Kontrolli efektiv i rrjedhës urbane përfshin zvogëlimin e shpejtësisë dhe sasisë së rrjedhës. Në Shtetet e Bashkuara, praktikat më të mira të administrimit për ndotjen e ujit përfshijnë mënyra për të zvogëluar sasinë e ujit si dhe për të përmirësuar cilësinë e ujit .

Ndotja e ujit është një problem i madh global që kërkon vlerësim të vazhdueshëm dhe rishikim të politikës së burimeve ujore në të gjitha nivelet (ndërkombëtar për akuiferët dhe puset individuale). Aktualisht është sugjeruar që ndotja e ujit është shkaku kryesor i vdekjeve dhe sëmundjeve në të gjithë botën. [5] [6] Ndotja e ujit shkaktoi vdekjen e rreth 1.8 milion njerëzve vetëm në vitin 2015. [7]

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • "Environment Agency (archive) – Persistent, bioaccumulative and toxic PBT substances" (në anglisht). Environment Agency (UK). Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2006. Marrë më 2012-11-14.
  • "Endocrine Disruption Found in Fish Exposed to Municipal Wastewater" (në anglisht). Reston, VA: US Geological Survey. Arkivuar nga origjinali më 15 tetor 2011. Marrë më 2012-11-14.
  • De Lorenzo, Daniela (2021-06-18). "MDMA Gangs Are Literally Polluting Europe". Vice World News (në anglisht). Brooklyn, NY: Vice Media Group.
  • Knight, Kathryn (2021). "Freshwater methamphetamine pollution turns brown trout into addicts". Journal of Experimental Biology (në anglisht). 224 (13): jeb242971. doi:10.1242/jeb.242971. ISSN 0022-0949.
  • Protecting Water Quality from Agricultural Runoff (PDF) (në anglisht) (bot. EPA-841-F-05-001). EPA. 2005. Marrë më 27 prill 2013.
  • A Primer on Water Quality (në anglisht) (bot. FS-027-01). USGS. 2001. Marrë më 27 prill 2013.
  • Microbes and Urban Watersheds (në anglisht). Center for Watershed Protection. 2000. Arkivuar nga origjinali më 8 janar 2013. Marrë më 27 prill 2013.
  • Nakamura, I. (1976). Chronic arsenical poisoning due to environmental pollution (në anglisht). Kumamoto Med J. fq. 172–186.
  • Harada, Masazumi (1972). Minamata Disease (në anglisht). Kumamoto Nichinichi Shinbun Centre & Information Center. ISBN 978-4-87755-171-1.
  • Nesaratnam, Suresh T, red. (2014). Water Pollution Control (në anglisht). doi:10.1002/9781118863831. ISBN 9781118863831.
  • Natural Environmental Research Council – River sewage pollution found to be disrupting fish hormones Arkivuar 27 prill 2015 tek Wayback Machine. Planetearth.nerc.ac.uk. Retrieved on 2012-12-19

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Moss, Brian (2008). "Water Pollution by Agriculture". Phil. Trans. R. Soc. Lond. B (në anglisht). 363: 659–666. doi:10.1098/rstb.2007.2176. PMC 2610176. PMID 17666391.
  2. ^ Goel, P.K. (2006). Water Pollution - Causes, Effects and Control (në anglisht). New Delhi: New Age International. fq. 179. ISBN 978-81-224-1839-2.
  3. ^ Laws, Edward A. (2018). Aquatic Pollution: An Introductory Text (në anglisht) (bot. 4th). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. ISBN 9781119304500.
  4. ^ UN-Water (2018) World Water Development Report 2018: Nature-based Solutions for Water, Geneva, Switzerland
  5. ^ Pink, Daniel H. (19 prill 2006). "Investing in Tomorrow's Liquid Gold" (në anglisht). Yahoo. Arkivuar nga origjinali më 23 prill 2006. Marrë më 13 maj 2020.
  6. ^ West, Larry (2006-03-26). "World Water Day: A Billion People Worldwide Lack Safe Drinking Water" (në anglisht). About.com. Arkivuar nga origjinali më 27 dhjetor 2016. Marrë më 13 maj 2020.
  7. ^ Kelland, Kate (2017-10-19). "Study links pollution to millions of deaths worldwide" (në anglisht). Reuters.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ndotja_e_ujit&oldid=2648738"