Nona Gaprindashvili
| Nona Gaprindashvili ნონა გაფრინდაშვილი | |
|---|---|
,_Bestanddeelnr_914-7094_(cropped).jpg) Gaprindashvili më 1963 | |
| Shteti | Bashkimi Sovjetik → Gjeorgjia |
| Lindi më | 3 maj 1941 (84 vjeçe) Zugdidi, RSS Gjeorgjia, Bashkimi Sovjetik |
| Titulli | Mjeshtre e madhe (1978) |
| Kampione Bote | 1962–1978 |
| Vlerësimi FIDE | 2193 (prill 2025) |
| Vlerësimi më i lartë | 2495 (korrik 1987) |
Nona Gaprindashvili (Gjeorgjisht: ნონა გაფრინდაშვილი;; e lindur më 3 maj 1941) është një Mjeshtre e madhe shahu gjeorgjiane. E shquar për stilin e saj agresiv të lojës, ajo ishte kampione botërore e shahut për femra nga viti 1962 deri në 1978, dhe në vitin 1978 ishte gruaja e parë që iu dha titulli FIDE Mjeshtre e Madhe. Ajo u përfshi në World Chess Hall of Fame në 2013 dhe në Urdhrin Presidencial të Shkëlqesisë në 2015.
Gaprindashvili filloi të luante shah kur ishte pesë vjeç; në vitin 1954, ajo u transferua në Tbilisi për t'u stërvitur nën mjeshtrin e madh. Në vitin 1962, ajo u bë kampione botërore e shahut për femra me një fitore gjithëpërfshirëse në një ndeshje kundër presidentes aktuale, Elisaveta Bykova. Kjo fitoi vlerësimin e saj të gjerë në të gjithë Gjeorgjinë. Ajo e mbrojti me sukses titullin e saj në katër raste: tre herë kundër Alla Kushnir dhe një herë kundër Nana Alexandria. Ajo humbi ngushtë titullin e saj ndaj Maia Chiburdanidze në 1978. Gaprindashvili mori pjesë në turnetë e meshkujve gjatë karrierës së saj, duke përfshirë një performancë në Lone Pine International që i dha asaj titullin Mjeshtre e Madhe. Më vonë ajo konkurroi rregullisht në Kampionatin Botëror të Seniorëve për Femra.
Përveç karrierës së saj në shah, Gaprindashvili mbajti një prani aktive në politikën gjeorgjiane: ajo shërbeu si anëtare e Sovjetit Suprem të SSR-së Gjeorgjiane, si presidente e Komitetit Olimpik Kombëtar të Gjeorgjisë dhe si anëtare e grupit të Asamblesë Popullore që organizoi protestat gjeorgjiane të vitit 2011.
Karriera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1961, në moshën 20 vjeç, Gaprindashvili fitoi turneun e katërt të Kandidatëve për femra, duke vendosur një ndeshje titulli kundër kampiones së botës Elisaveta Bykova. Ajo fitoi ndeshjen me lehtësi, me rezultatin përfundimtar 9-2 (+ 7−0 = 4), dhe vazhdoi të mbrojë titullin e saj me sukses katër herë: tre herë kundër Alla Kushnir (1965: 10–6; 1969: 12– 7; 1972: 12–11) dhe një herë kundër shoqes Gjeorgjiane Nana Alexandria (1975: 9–4). Ajo më në fund humbi kurorën e saj në 1978 te një gjeorgjiane, 17-vjeçare Maia Chiburdanidze, me rezultat 6½-8½ (+ 2−4 = 9).
Gaprindashvili luajti për Bashkimin Sovjetik në Olimpiadat e grave të shahut të 1963, 1966, 1969, 1972, 1974, 1978, 1980, 1982, 1984, 1986, 1990 dhe për Gjeorgjinë në 1992. [1] Ajo ishte një nga lojtarët kontribuese të ekipit të BRSS që mbizotëroi në Olimpiadat e Grave të viteve 1980. Ajo fitoi 25 medalje, ndër të cilat 11medalje ari ekipi dhe 9 medalje ari individuale. [2] Në Olimpiadën e Dubai 1986 ajo fitoi të gjitha dhjetë ndeshjet që luajti.
Ajo ishte një fituese pesë herë në Kampionatin Sovjetik të Grave: në 1964, 1973, 1981, 1983 dhe 1985.
Gjatë karrierës së saj, Gaprindashvili garoi me sukses në turnet e meshkujve, duke fituar (ndër të tjera) turneun Hastings Challengers në 1963/4 dhe duke u lidhur për vendin e parë në turneun Lone Pine International në 1977.
Në 1978 Gaprindashvili u bë gruaja e parë që iu dha titulli i Grandmasterit.
Në 1975 ajo kishte një parfum të quajtur pas saj.
Në 1995 Gaprindashvili fitoi për herë të parë në Kampionatin Botëror të Lartë të Grave. Ajo e fitoi atë edhe në 2009, 2014, 2015 dhe 2016 (tre të fundit në divizionin 65+). Ajo gjithashtu fitoi Kampionatin Evropian për të Moshat e Grave në 2011, 2015, 2016, 2017 dhe 2018 (katër të fundit në divizionin 65+).
Në 2005, në moshën 64 vjeç, Gaprindashvili fitoi turneun e shahut BDO të mbajtur në Haarlem, Hollandë me një rezultat prej 6½ / 10 pikë dhe një vlerësim të performancës prej 2510.[3]
Gaprindashvili u dha Urdhrin e Ekselencës në 2015 nga Presidenti i Gjeorgjisë Xhorxh Margvelashvili për "kontributin e saj të jashtëzakonshëm në vend dhe komb" dhe "përfaqësimin e Gjeorgjisë në një nivel ndërkombëtar". [4]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ OlimpBase: Women's Chess Olympiads, Nona Gaprindashvili
- ^ Only her compatriot Maia Chiburdanidze won more: 28 medals in 15 olympiads (15 individual and 13 team medals, of which 15 gold)
- ^ Agterdenbos, Frits (2005-09-10). "Nona Gaprindashvili wins BDO Chess Tournament Haarlem". Chess News (në anglisht). Marrë më 2018-10-22.
- ^ "Order of Excellence to Nona Gaprindashvili" (në anglisht). FIDE. Marrë më 29 dhjetor 2015.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Nona Gaprindashvili karta e vlerësimit në FIDE
- Nona Gaprindashvili profili i lojtarit dhe lojërat në Chessgames.com
- Nona Gaprindashvili lojërat e shahut në 365chess.com