Popullsia në Botë
Në demografi, popullsia e botës është numri i përgjithshëm i qenieve njerëzore që jetojnë aktualisht. Është vlerësuar të ketë tejkaluar 8 miliardë në nëntor 2022. U deshën mbi dyqind mijë vjet të parahistorisë dhe historisë njerëzore që popullsia njerëzore të arrinte një miliard dhe vetëm 219 vjet më shumë për t'u rritur në 8 miliardë.[1]
Popullsia njerëzore ka përjetuar rritje të vazhdueshme pas Urisë së Madhe të viteve 1315-1317 dhe përfundimit të Vdekjes së Zezë në vitin 1350, kur ishte afër 370,000,000.[2] Normat më të larta të rritjes së popullsisë globale, me rritje mbi 1.8% në vit, ndodhën midis viteve 1955 dhe 1975, duke arritur kulmin në 2.1% midis viteve 1965 dhe 1970.[3] Norma e rritjes ra në 1.1% midis viteve 2015 dhe 2020 dhe parashikohet të bjerë më tej në shekullin e 21-të.[4][5] Popullsia globale është ende në rritje, por ka pasiguri të konsiderueshme në lidhje me trajektoren e saj afatgjatë për shkak të ndryshimit të normave të lindshmërisë dhe vdekshmërisë.[6] Departamenti i Kombeve të Bashkuara për Çështjet Ekonomike dhe Sociale projekton midis 9 dhe 10 miliardë njerëz deri në vitin 2050 dhe jep një interval besimi prej 80% prej 10-12 miliardë deri në fund të shekullit të 21-të, me një normë rritjeje deri atëherë zero.[5] Demografë të tjerë parashikojnë se popullsia njerëzore do të fillojë të bjerë në gjysmën e dytë të shekullit të 21-të.[7]
Numri i përgjithshëm i lindjeve në nivel global është aktualisht (2015-2020) 140 milionë/vit, parashikohet të arrijë kulmin gjatë periudhës 2040-2045 në 141 milionë/vit dhe më pas të bjerë ngadalë në 126 milionë/vit deri në vitin 2100. Numri i përgjithshëm i vdekjeve është aktualisht 57 milionë/vit dhe parashikohet të rritet në mënyrë të qëndrueshme në 121 milionë/vit deri në vitin 2100.
Mosha mesatare e qenieve njerëzore në vitin 2020 është 31 vjeç.[8]
Struktura për Moshës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
nga 0-14 vjet: 27% (meshkuj 944987919 / 884268378 femra)
15-64 vjet: 65,3% (meshkuj 2234860865 / 2187838153 femra)
65 e më tepër: 7.6% (meshkuj 227,164,176/femra 289,048,221) (2009 )[9].
Mosha Mesatare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
e përgjithshme.: 28,4 vite
meshkuj: 27,7 vjet
femra: 29 vite (2009 )[10].
Shkalla e rritjes së popullsisë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
1.133% (2009 ).[9].
Shkalla e lindjes[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
19,86 lindje / 1000 popullsia (2009 ).[9].
Shkalla e vdekjes[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
8,37 vdekje / 1000 popullsia (2009 ).[9].
Dhjetë qytetet më të mëdha[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sao Paulo (Brazil) - 20.262.000;
Mexico City (Meksiko) - 19.460.000;
Daka (Bangladeshi ) - 14.648.000;
Karaçi (Pakistan) - 13125000 (2009)[9].
Struktura gjinore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
në lindje: 1,07 mashkull (a) / femra
nën 15 vjeç: 1,06 mashkull (a) / femra
15-64 vjet: 1,02 mashkull (a) / femra
65 vjeç e lart: 0,78 mashkull (a) / femra
total population: 1.01 male(s)/female (2009 )[9].
Shkalla e vdekshmërisë foshnjeve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
i përgjithshëm: 44,13 vdekje / 1000 lindje të gjalla
mashkull: 46,19 vdekje / 1000 lindje të gjalla
femra: 41,92 vdekje / 1000 lindje të gjalla (2009 )[9].
Jetëgjatësia mesatare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjithë popullsia: 66,12 vjet
meshkujt: 64,29 vjet
femrat: 68.07 vjet (2009 )[9].
Struktura fetare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Krishterët 33,32% (nga të cilat 16,99% katolikë, protestantë 5,78%,
3,53% ortodoksë, Anglicans 1,25%),
muslimanët 21,01%, 13,26%
Hindus, Budistët 5,84%, 0,35% Sikhs,
hebrenjtë 0,23%, 0,12% Baha'is, fe të tjera 11,78%, jo-fetare 11,77%, ateistë 2,32% (2007 )[9].
Struktura gjuhësore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kineze13.22%,
Spanjole 4.88%,
Angleze 4.68%,
Arabe 3.12%,
Hinduse 2.74%,
Portugueze 2.69%,
Bengali 2.59%,
Ruse 2.2%,
Japoneze 1.85%,
Standard Gjermane 1.44%,
Frenge 1.2% (2005 )[11].
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kight, Stef W.; Lysik, Tory (14 nëntor 2022). "The human race at 8 billion". Axios (në anglisht). Marrë më 15 nëntor 2022.
- ^ Jean-Noël Biraben (1980), "An Essay Concerning Mankind's Evolution". Population, Selected Papers. Vol. 4. pp. 1–13. Original paper in French:(b) Jean-Noël Biraben (1979)."Essai sur l'évolution du nombre des hommes". Population. Vol. 34 (no. 1). pp. 13–25.
- ^ "World Population Prospects" (në anglisht). United Nations. Arkivuar nga origjinali më 19 shtator 2016. Marrë më 15 shtator 2016.
- ^ "World Population Prospects 2019, Population Growth Rate file, estimates tab". United Nations Department of Economic and Social Affairs (në anglisht). 2019.
- ^ a b "World Population Prospects 2019, Population Growth Rate file, medium variant tab". United Nations Department of Economic and Social Affairs (në anglisht). 2019.
- ^ Ortiz-Ospina, Esteban; Roser, Max (9 maj 2013). "World Population Growth". Our World in Data (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 13 tetor 2016. Marrë më 13 tetor 2016.
- ^ Cave, Damien; Bubola, Emma; Sang-Hun, Choe (22 maj 2021). "Long Slide Looms for World Population, With Sweeping Ramifications". The New York Times (në anglisht). ISSN 0362-4331. Arkivuar nga origjinali më 28 dhjetor 2021. Marrë më 23 maj 2021.
- ^ "World", The World Factbook (në anglisht), Central Intelligence Agency, 19 tetor 2021, marrë më 1 nëntor 2021
- ^ a b c d e f g h i Gabim referencash: Etiketë
<ref>e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajturaCIA-stat - ^ CIA.gov - Ekuador Arkivuar 24 prill 2010 tek Wayback Machine - Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
- ^ CIA.gov - Worldr Arkivuar 24 prill 2010 tek Wayback Machine - Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- World Population Prospects, the 2008 Revision (United Nations Population Division).
- World population statistics presented in a treemap interface
- Year-by-Year World Population Estimates: 10,000 BC to AD 2007.
- Optimum Population Trust
- State of World Population 2007 report 27 June 2007 - United Nations Population Fund
- World Population Day United Nations: 11 July
- The Day of 6 Billion official homepage
- Trend of growth rate with total global population
- The World in Balance Transcript of two-part PBS' Nova on World Population
- BBC (1999). UN chief welcomes six billionth baby. URL accessed on March 7, 2005.
- Central Intelligence Agency (2004). CIA The World Factbook 2004 Arkivuar 5 janar 2010 tek Wayback Machine. URL accessed on February 13, 2005.
- United Nations (2001). United Nations Population Information Network. URL accessed on February 13, 2005.
- United States Census Bureau (2004). Historical Estimates of World Population. URL accessed on February 13, 2005.
- PopulationData.net (2005). PopulationData.net - Information and maps about populations around the world.
- GeoHive GeoHive.com - World Statistics including population and future predictions.
- Population Reference Bureau www.prb.org - News and issues related to population.
- World maps, including maps of population from Year 1 to Year 2300
- Berlin Institute for Population and Development [1] Arkivuar 2 qershor 2010 tek Wayback Machine
- World Population from the US Census Bureau in an interactive Excel dashboard
- Population clocks
- Population Counter
- World Population
- World Population Counter
- Live World Population
- (frëngjisht) World Population Clock (2005). WorldPopClock.com - World population clock.
