Jump to content

Teatri i Mesdheut dhe Lindjes së Mesme në Luftën e Dytë Botërore

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Teatri i Mesdheut dhe Lindjes së Mesme ishte një teatër i madh i operacioneve gjatë Luftës së Dytë Botërore. Përmasat e mëdha të teatrit të Mesdheut dhe Lindjes së Mesme panë fushata të ndërlidhura detare, tokësore dhe ajrore që u luftuan për kontrollin e Mesdheut, Afrikës Veriore, Bririt të Afrikës, Lindjes së Mesme dhe Evropës Jugore. Luftimet zgjatën nga 10 qershori 1940, kur Italia hyri në luftë në anën e Gjermanisë, deri më 2 maj 1945 kur të gjitha forcat e Boshtit në Itali u dorëzuan. Megjithatë, luftimet do të vazhdonin në Greqi – ku trupat britanike ishin dërguar për të ndihmuar qeverinë greke – gjatë fazave të hershme të Luftës Civile Greke.

Britanikët e quajtën këtë teatër Teatri i Mesdheut dhe Lindjes së Mesme (i quajtur kështu për shkak të vendndodhjes së luftimeve dhe emrit të Komandës së Lindjes së Mesme), amerikanët e quajtën Teatri Mesdhetar i Luftës dhe historia zyrtare joformale gjermane e luftimeve është Mesdheu, Evropa Jug-lindore dhe Afrika e Veriut 1939–1941. Pavarësisht nga përmasat e mëdha të teatrit, fushatat e ndryshme nuk shiheshin si zona operacionesh të ndara me vijëzime, por pjesë e një teatri të gjerë, të afërt lufte.

Italia fashiste synonte të krijonte një Perandori të re Romake, ndërsa aleatët synonin të ruanin gjendjen para luftës. Italia hyri në luftë më 10 qershor 1940 dhe menjëherë pushtoi Francën dhe bombardoi Maltën, e cila do të mbetej e rrethuar për më shumë se 2 vjet. Forcat italiane më pas sulmuan Greqinë, por vetëm me futjen e forcave gjermane ajo dhe Jugosllavia fqinje u pushtuan. Forcat aleate dhe të Boshtit luftuan para-mbrapa në të gjithë Afrikën e Veriut, ndërsa ndërhyrja e Boshtit në Lindjen e Mesme shkaktoi përhapjen e luftimeve deri në Palestinë dhe në Irak. Me vetëbesimin e lartë nga fitimet e hershme, forcat gjermane planifikuan të kapnin Lindjen e Mesme me synimin për të sulmuar ndoshta kufirin jugor të Bashkimit Sovjetik. Humbjet shkatërruese në Magreb, Egjipt dhe Tunizi ndaluan ndërhyrjen e Boshtit në Afrikën e Veriut në maj 1943. Aleatët më pas pushtuan Italinë, duke pasuar në një armëpushim të autorizuar nga qeveria mbretërore, duke shkaktuar një luftë civile. Një betejë e zgjatur për Italinë filloi midis Mbretërisë së Italisë të rreshtuar nga ana e Aleatëve në jug dhe Republikës Sociale Italiane të lidhur me Boshtin në veri, duke zgjatur deri më 2 maj 1945 me Dorëzimin e Kazertës.

Teatri i Mesdheut dhe Lindjes së Mesme pati kohëzgjatjen më të gjatë të Luftës së Dytë Botërore, rezultoi në shkatërrimin e Perandorisë Italiane dhe dëmtoi rëndë pozicionin strategjik të Gjermanisë, duke rezultuar në zhvendosjen e divizioneve gjermane në Afrikë dhe në Itali dhe në humbjet gjermane gjithsej (përfshirë ata të kapur pas dorëzimit përfundimtar) që ishin mbi dy milionë veta.[a] Humbjet italiane arritën në rreth 177,000 burra me disa qindra mijëra të tjerë të kapur gjatë fushatave të ndryshme. Humbjet britanike arrijnë në mbi 300,000 burra të vrarë, të plagosur ose të kapur, dhe humbjet amerikane gjithsej në rajon arritën në 130,000.

  1. ^ Blair (1996), p. xiii
  2. ^ Woodman (2004), p. 1


Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>