Virama
Virama ( sanskritisht: विराम/हलन्त ; virāma/halanta ्) është një koncept fonologjik sanskrit për të shtypur zanoren e natyrshme që ndodh ndryshe me çdo shkronjë bashkëtingëllore, e përdorur zakonisht si një term i përgjithshëm për një pikë kodi në Unicode, që përfaqëson ose një:
- halanta, hasanta ose virāma eksplicite, një diakritikë në shumë shkrime brahmike, duke përfshirë shkrimet Devanagari dhe Bengali, ose
- saṃyuktākṣara ( sanskritisht : संयुक्ताक्षर) ose virama e nënkuptuar, një bashkëtingëllore ose ligaturë e lidhur.
Emrat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Emri është sanskritisht për "ndërprerje, përfundim, fund". Si një fjalë sanskrite, përdoret në vend të disa termave specifikë të gjuhës, si p.sh.
| Emri | Gjuha | Emri në gjuhën vendase | Trajta | Shënime |
|---|---|---|---|---|
| halant | Hindi | हलन्त, halant | ् | |
| halanta | Punxhabi | ਹਲੰਤ, halanta | ੍ | |
| Marathi | हलन्त, halanta | ् | ||
| Nepali | हलन्त, halanta | ् | ||
| Kanada | ಹಲಂತ, halanta | ್ | ||
| Odia | ହଳନ୍ତ, hôḷôntô | ୍ | ||
| Guxharati | હાલાંત, hālānta | ્ | ||
| hosonto | Bengali | হসন্ত, hôsôntô | ্ | |
| Asameze | হসন্ত, hoxonto / হছন্ত, hosonto | ্ | ||
| Sylheti | ꠢꠡꠘ꠆ꠔꠧ, ośonto | ◌ ꠆ | ||
| pollu | Telugu | పొల్లు, pollu | ్ | |
| pulli | Tamil | புள்ளி, puḷḷi | ் | |
| chandrakkala | Malajalam | ചന്ദ്രക്കല, candrakkala / വിരാമം, viraamam | ് | |
| hal kirima | Sinhaleze | හල් කිරිම, hal kirīma | ් | |
| a that | Burmeze | အသတ်, a.sat, IPA: [ʔa̰θaʔ] | ် | lit. "mosekzistencë" |
| viream | Khmere | វិរាម, vīrāma | ៑ | |
| toandokheat | ទណ្ឌឃាត, toandokheat | ៍ | ||
| karan, thanthakhat | Tai | การันต์, kārạnt / ทัณฑฆาต, thanthakhat | ◌์ | |
| pinthu | พินทุ, pinthu | ◌ฺ | ||
| nikkhahit | นฤคหิต / นิคหิต | ◌ํ | ||
| rahaam | Tai Veriore (Lanna) | ᩁᩉ᩶ᩣ᩠ᨾ, rahaam[1] | ◌᩺ | |
| Tai Khün | ◌᩼ | |||
| Tai Lue | ◌᩼ | |||
| pangkon | Xhavaneze | ꦥꦁꦏꦺꦴꦤ꧀, pangkon | ◌꧀ | |
| Balineze | ᬧᬂᬓᭀᬦ᭄, pangkon | ◌᭄ | E quajtur gjithashtu adeg-adeg | |
| sukun | Dhivehi | ސުކުން, sukun | ް◌ | Derivon nga Arabishtja "sukun" |
| Srog med | Tibetan | Srog med | ྄ | E përdorur vetëm për transkriptimin e sanskritishtes |
Fundi i fjalës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Zanorja e qenësishme nuk shqiptohet gjithmonë, veçanërisht në fund të një fjale ( fshirja e schwa-së ). Asnjë virāma nuk përdoret për shtypjen e zanoreve në raste të tilla. Në vend të kësaj, ortografia bazohet në sanskritisht ku shqiptohen të gjitha zanoret e natyrshme dhe i lë lexuesit të gjuhëve moderne ta fshijë schwa-në kur është e përshtatshme.
- ^ "Tai Tham" (PDF). The Unicode Standard. Marrë më 30 korrik 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)