Jump to content

Abaz Pasha I

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Abbas I)
Abaz Hilmi I
عباس الأول
Valiu i Egjiptit dhe Sudanit
Mbretërimi10 nëntor 1848 – 13 korrik 1854[1][2]
ParaardhësIbrahim Pasha
PasardhësSaid Pasha
GratëMahiveç Hanëm
Shazdil Kadën
Hawaya Kadën
Hamdam Kadën <br7< Parlanta Kadën
Fëmijë
DinastiaDinastia e Muhamed Aliut
I atiTosun Pasha
E ëmaBamba Kadën
U lind1 korrik 1812
Xheda, Emirati i Dirijes
Vdiq13 korrik 1854 (42 vjet)
Benha, Ejaleti i Egjiptit, Perandoria Osmane
VarrimiMauzoleumi Hosh al-Basha i Imam el-Shafi'i, Kajro, Egjipt

Abbas Hilmi I i Egjiptit (i njohur gjithashtu si Abaz Pasha, arabisht: عباس الأول, turqisht: I. Abbas Hilmi Paşa 1 korrik 1812 – 13 korrik 1854)[3] ishte vali i Egjiptit dhe Sudanit. Ai ishte djali i shqiptarit Tosum Pasha dhe nipi i shqiptarit Muhamed Ali.

Vitet e hershme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Abbas lindi më 1 korrik 1812 në Xheda dhe u rrit në Kajro.[4] Duke qenë nipi i Muhamed Aliut, ai pasoi xhaxhain e tij Ibrahim Pasha në sundimin e Egjiptit dhe Sudanit në vitin 1848.[5][6][7]

Si i ri, ai luftoi në Levant nën xhaxhain e tij Ibrahim Pasha në Luftën Siriane.[8] Muhamed Ali Pasha u hoq nga detyra më 1 shtator 1848, për shkak të dobësisë mendore. Ai u zëvendësua nga djali i tij Ibrahim Pasha, i cili mbretëroi shkurtimisht si Regjent i Egjiptit dhe Sudanit nga 1 shtatori 1848 deri në vdekjen e tij më 10 nëntor 1848. Vdekja e Ibrahimit e bëri Abbas I, nga ana tjetër, Regjent i Egjiptit dhe Sudanit nga 10 nëntori 1848 deri më 2 gusht 1849 (data e vdekjes së Muhamed Ali Pashës), kohë në të cilën Abbas u bë vali mbretërues i Egjiptit dhe Sudanit deri më 13 korrik 1854.

Sundimtar i Egjiptit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Abbas është cilësuar shpesh si një vullnetar i thjeshtë, por Nubar Pasha foli për të si një zotëri i vërtetë i "shkollës së vjetër". Ai shihej si reaksionar, i turbullt dhe i heshtur dhe e kalonte pothuajse të gjithë kohën në pallatin e tij. Ai zhbë, për aq sa kishte në fuqi, punët e gjyshit të tij, të mira dhe të këqija. Ndër të tjera, ai hoqi monopolet tregtare, mbylli fabrikat dhe shkollat dhe e zvogëloi fuqinë e ushtrisë së rajonit në 9000 burra. Ai gjithashtu mbylli ndërtimin e Digës Delta dhe kundërshtoi ndërtimin e Kanalit të Suezit.[3][8]

Një studim i vitit 1886 shkroi për Abaz se ai "nuk ndërmori asnjë punë të madhe, nuk ndërtoi kanale të reja dhe nuk zbatoi as skemat dhe planet e paraardhësve të tij. Abbasi është quajtur fanatik dhe koprrac. Ai sigurisht nuk ishte as liberal në mendje as të begatosh me para.”[7]

Marrëdhëniet me jashtë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Abbasi ishte i paarritshëm për aventurierët e prirur për të plaçkitur pasuritë e Egjiptit dhe Sudanit dhe përzënë çdo biznes të huaj. Megjithatë, me insistimin e qeverisë britanike, ai lejoi ndërtimin e një hekurudhe nga Aleksandria në Kajro. Në këmbim, britanikët e ndihmuan atë në një mosmarrëveshje me Perandorinë Osmane.[3][9]

Për shkak të politikave të tij negative ndaj evropianëve dhe ndikimit të tyre, Abbas nuk u pëlqye nga ata dhe me kalimin e kohës reputacioni i tij u ekzagjerua dhe u demonizua për ta portretizuar atë si më të keq seç ishte në të vërtetë.[10] Pasi ai vdiq, numri i evropianëve në Egjipt u rrit në mënyrë drastike nga 3,000, më 1850, në 90,000, më 1882, dhe 200,000 deri më 1900.[10]

Lufta e Krimesë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë Luftës së Krimesë, Abbas i dha Sulltanit të Turqisë përdorimin e flotës së tij detare me 12 anije luftarake, si dhe 19,000 trupa dhe 72 armë. Numri i trupave u rrit më vonë në 40,000.[9]

Vdekja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 13 korrik 1854,[9] Abbas u vra në Pallatin Benha nga dy nga skllevërit e tij.[3] Thuhej se mizoria ndaj shërbëtorëve të tij ishte një motiv për vrasjen. Për shembull, mbarështueses arabe të kuajve, Lady Anne Blunt, iu tha se Abbas dikur kishte urdhëruar që të gozhdohej një patkua e nxehtë në këmbën e një kujdestari të kalit, i cili kishte lënë pas dore kujdesin për thundrat e një kali.[11]

Abbasin e pasoi xhaxhai i tij (i cili në fakt ishte më i ri se ai), Said Pasha.[12]

Pas vrasjes së Abasit, kuajt e tij arabë u trashëguan nga djali i tij tetëmbëdhjetë vjeçar, Princi Damad Ibrahim Ilhami Pasha, i cili tregoi pak interes për ta, duke i dhënë disa dhe duke i nxjerrë në ankand të tjerët. Në 1861, një i afërm i largët, Ali Pasha Sherif bleu afërsisht 40 kuaj nga stoku origjinal i Abbas Pasha dhe rindërtoi programin e mbarështimit të kuajve.[13]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Anon (20 korrik 2009). "14-Mohamed Ali's Dynasty". Egypt: State Information Service. Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2014. Marrë më 10 shtator 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Goldschmidt, Jr., Arthur (2000). Biographical Dictionary of Modern Egypt (në anglisht). Boulder, CO: Lynne Rienner Pub. ISBN 1-5558-7229-8.
  • Hoiberg, Dale H., red. (2010). "Abbas I (Egypt)". Encyclopædia Britannica (në anglisht). Vëll. I: A–Ak - Bayes (bot. 15th). Chicago, IL: Encyclopædia Britannica, Inc. ISBN 978-1-59339-837-8.
  • Magnusson, Magnus; Goring, Rosemary, red. (1990). "Abbas Pasha". Cambridge Biographical Dictionary. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39518-6. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Stearns, Peter N., red. (2001). "The Middle East and Egypty, 1796-1914: e. Egypt". The Encyclopedia of World History: Ancient, Medieval, and Modern Chronologically Arranged (bot. 6th). Boston, MA: Houghton Mifflin Company. ISBN 0-395-65237-5. LCCN 2001024479. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Thorne, John, red. (1984). Chambers Biographical Dictionary. Edinburgh, UK: Chambers Ltd. ISBN 0-550-18022-2. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Vucinich, Wayne S. (1997). "Abbas I". përmbledhur nga Johnston, Bernard (red.). Collier's Encyclopedia. Vëll. I: A to Ameland (bot. 1st). New York, NY: P. F. Collier. LCCN 96084127. {{cite encyclopedia}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Williams, Neville, red. (1999). The Hutchison Chronology of World History. Vëll. III: The Changing World: 1776–1900. Oxford, UK: Helicom Publishing Limited. ISBN 1-85986-283-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Fusnota

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Williams 1999, p. 248
  2. ^ Williams 1999, p. 253
  3. ^ a b c d Hoiberg 2010, p. 8
  4. ^ Goldschmidt, Jr. 2000, p. 2
  5. ^ Chisholm 1911, p. 9
  6. ^ Anon 2009
  7. ^ a b Bowen, John Eliot (1886). "The Conflict of East and West in Egypt". Political Science Quarterly (në anglisht). 1 (2): 295–335. doi:10.2307/2138972. JSTOR 2138972.
  8. ^ a b Magnusson & Goring 1990, p. 2
  9. ^ a b c Vucinich 1997, p. 7
  10. ^ a b Stearns 2001, p. 543
  11. ^ White, Linda (shtator 2007). "Horse In History - Abbas Pasha Revisited". Arabian Horse Times (në anglisht). Marrë më 25 maj 2017.
  12. ^ Stearns 2001, p. 542
  13. ^ Culbertson, Cynthia. "A Guide To Historical Names and Terms Associated with Egyptian Arabian Horse Breeding" (PDF). Desert Heritage Magazine (në anglisht). Marrë më 24 maj 2017.[lidhje e vdekur]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Abaz_Pasha_I&oldid=2662237"