Ali Fuat Cebesoy
.svg){kind=small}
Ali Fuat Cebesoy (23 shtator 1882[1][2] – 10 janar 1968) ishte një oficer dhe politikan i ushtrisë osmane dhe më vonë turke.
Jeta e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ali Fuat lindi në shtator 1882 nga babai Ismail Fazil Pasha dhe nëna Zekiye Hanım[1] Ai ishte me prejardhje gjermane[3]-çerkeze[4][5], dhe gjithashtu gjyshi i tij nga nëna Mehmed Ali Pasha ishte me prejardhje hugueno-franceze.[3] Ali Fuat ishte nipi (nga ana e nënës së tij) i Mushir Mehmet Ali Pashës[3] (Ludwig Karl Friedrich Detroit) i cili ishte komandant i ushtrisë së Danubit (Tuna Şark Ordusu) gjatë luftës ruso-turke, mori pjesë në Kongresin e Berlinit si një nga tre përfaqësuesit e Perandorisë Osmane dhe u vra më 7 shtator 1878[6] në Gjakovë (Kosovë) nga kryengritësit shqiptarë të cilët ishin të pakënaqur me rezultatet e Kongresit të Berlinit.[6][7][8]
Karriera ushtarake[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ali Fuat ndoqi Akademinë Ushtarake së bashku me Kemal Atatürk, Kazım Karabekir, dhe Fethi Okyar në mesin e të shquarve të tjerë të Luftës për Pavarësi Turke.[9] Më pas ai hyri në Shkollën e Luftës në vitin 1902 dhe u diplomua në Kolegjin e Luftës Osmane më 1905 si Kapiten Shtabi (Erkân-ı Harp Yüzbaşısı). Më vonë ai u caktua në Batalionin e 3-të të pushkëve (Üçüncü Nişancı Taburu), Regjimentin e 28-të të Kalorësisë (Yirmi Sekizinci Süvari Alayı) me bazë në Bejrut nën komandën e Ushtrisë së Pestë me bazë në Damask, dhe më vonë në Regjimentin e 15-të të Artilerisë Top (Oçuılay Beşin) me qendër në Selanik nën komandën e Ushtrisë së Tretë si praktikant. Ai u bashkua me Komitetin e Bashkimit dhe Përparimit (numri i anëtarësimit ishte 191). Më 28 qershor, ai u caktua në oficerin e shtabit të Ushtrisë së Tretë. Dhe më pas ai u gradua në gradën e kapitenit të lartë dhe u emërua në komandantin e zonës së Karaferye (sot: Veria). Më 9 janar 1909 emërohet atasheu ushtarak në Romë të Italisë. Më 1 tetor 1911 emërohet shef i repartit 1 (shefi i operacioneve) të Ushtrisë Perëndimore.[10] Më 20 shkurt emërohet përkohësisht shefi i shtabit të Korpusit I, Korpusit VII. Dhe më pas u emërua komandant i një grupi që u formua për të çliruar İpek (sot: Peja) dhe Jakova (sot: Gjakova) nga kryengritësit shqiptarë.[10]
Luftërat Ballkanike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Më 24 qershor, ai u dërgua në Evropë për përgatitjen e transferimit të armëve dhe municioneve në Vilajetin e Tripolit. Më 29 shtator u emërua shef i shtabit të Korpusit të Shkodrës. Ai mori pjesë edhe në Luftërat Ballkanike. Ai u bë shefi i shtabit të [[Korpusi i Janinës|Korpusit të Janinës dhe më 10 nëntor u emërua zëvendëskomandant i Divizionit të 23-të (Yirmi Üçüncü Fırka),[10] duke zëvendësuar Mirliva Xhevat Pashën.[11] Më 12 dhjetor, kur filloi ofensiva greke e komanduar nga Konstantinos Sapountzakis, ai planifikoi të tërhiqej në mënyrë të rregullt, por paniku midis radhëve çoi në disfatën e divizionit të tij. Në vijën e mbrojtjes së Bizanit ai u plagos rëndë në kofshë, por vazhdoi të drejtonte zjarrin e artilerisë duke qenë në barelë.[12] Më 6 mars 1913, ai dhe forcat e tij u dorëzuan pas udhëzimit të Esad Pashës (Beteja e Bizanit). Më pas ai u transferua në një spital në Kifissia, një periferi të Athinës, për të marrë trajtim mjekësor.[13]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b Ayfer Özçelik, Ali Fuad Cepesoy, Akçağ Yayınları, 1993, ISBN 975-338-006-2, p. 1.
- ^ Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi, 114/54682, p. 1.
- ^ a b c Ali Fuat Cebesoy, Sınıf Arkadaşım Atatürk: Okul ve Genç Subaylık Hâtıraları, Temel Yayınları, 2000, ISBN 975-410-065-9, p. 19.
- ^ Akyel, Siyami. Türkiye’deki Ünlü Çerkesler
- ^ Ünal, Muhittin (1996). Kurtuluş Savaşında Çerkeslerin Rolü (në turqisht). Cem Yayınları (publikuar 1995). ISBN 9754065829.
- ^ a b Osman Selim Kocahanoğlu, "Bir Osmanlı Ailesi ve Ali Fuad Cebesoy", Ali Fuat Cebesoy'un Arşivinden Askeri ve Siyasi Belgeler, Temel Yayınları, İstanbul, 2005, ISBN 975-410-092-6, p. 13.
- ^ Ayfer Özçelik, Ali Fuad Cepesoy, p. 2.
- ^ Halil Sedes, 1876–1878 Osmanlı-Rus Savaşları Bosna Hersek ve Bulgaristan İhtilalleri, Çituri Biraderler, İstanbul, 1946, p. 180.
- ^ "Turkish Military Academy". www.kho.edu.tr (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 31 janar 2020. Marrë më 2020-06-07.
- ^ a b c T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, p. 154.
- ^ Genelkurmay ATASE Başkanlığı, Yanya Savunması ve Esat Paşa, Genkurmay Başkanlığı Basımevi, 1983, p. 77.
- ^ Ayfer Özçelik, Ali Fuad Cepesoy, p. 7.
- ^ Ayfer Özçelik, Ali Fuad Cepesoy, p. 8.
| Parardhësi Kâzım Karabekir |
Kryetari i Asamblesë së Madhe Kombëtare 30 janar 1948 – 1 nëntor 1948 |
Pasardhësi Şükrü Saracoğlu |
| Parardhësi Ismet Bey (İnönü) |
Komandant i Korpusit XX 30 qershor 1917 – 26 qershor 1920 |
Pasardhësi – |
| Parardhësi – |
Komandant i Fronti Perëndimor 26 qershor 1920 – 10 nëntor 1920 |
Pasardhësi Ismet Bey (İnönü) |
| Parardhësi – |
Komandant i Ushtrisë së Dytë 21 nëntor 1923 – 31 tetor 1924 |
Pasardhësi Fahreddin Pasha (Altay) |
- Lindje 1882
- Vdekje 1968
- Studentë të Akademisë Ushtarake Osmane
- Studentë të Kolegjit Ushtarak Osman
- Personeli ushtarak osman i Luftërave Ballkanike
- Personeli ushtarak osman i Luftës së Parë Botërore
- Gjeneralët e Ushtrisë Osmane
- Personeli ushtarak turk i Luftës Greko-Turke (1919–1922)
- Gjeneralë të Ushtrisë Turke
- Pashallarë
- Diplomatë turq të shekullit të 20-të
- Ministra të Turqisë
- Asambleja e Madhe Kombëtare Turke
- Politikanë të Komitetit "Bashkim e Përparim"
- Politikanë të Partisë Republikane Progresive (Turqi)
- Politikanë të Partisë Republikane Popullore (Turqi)
- Politikanë të Partisë Demokratike (1946)
- Politikanë turq të shekullit të 20-të