Amor fati
Amor fati është një shprehje në latinisht që mund të përkthehet si "dashuri për fatin" ose "dashuri e fatit të dikujt". Përdoret për të përshkruar një qëndrim në të cilin njeriu sheh gjithçka që ndodh në jetën e tij, duke përfshirë vuajtjen dhe humbjen, si të mira ose, së paku, të nevojshme.[1]
Amor fati shpesh lidhet me atë që Fridrih Niçja e quajti "përsëritje e përjetshme", ide që, gjatë një periudhe të pafundme kohe, gjithçka përsëritet pafundësisht. Nga kjo ai zhvilloi një dëshirë për të qenë i gatshëm të jetonte saktësisht të njëjtën jetë për të gjithë përjetësinë ("... të dëshirosh për asgjë më zellshëm se ky konfirmim dhe vulosje e përjetshme përfundimtare").[2]
Niçja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Koncepti i amor fati-t është lidhur me Epiktetin.[3] Ai ka qenë gjithashtu i lidhur me shkrimet e Mark Aurelit,[4] i cili nuk i përdori ato fjalë (ai shkroi në greqisht, jo në latinisht).[5] Megjithatë, koncepti gjeti shprehjen e saj më të qartë te Niçja, i cili e bëri dashurinë për fatin në qendër të filozofisë së tij. Në "Pse jam kaq i zgjuar" (Ecce Homo, seksioni 10), ai shkruan:
Formula ime për madhështinë e një qenieje njerëzore është amor fati: që dikush nuk dëshiron që asgjë të jetë ndryshe, as përpara, as prapa, as në gjithë përjetësinë. Jo thjesht të mbajë atë që është e nevojshme, aq më pak ta fshehë atë - i gjithë idealizmi është gënjeshtër përballë asaj që është e nevojshme - por ta duajë atë.[6]
Fraza përdoret diku tjetër në shkrimet e Niçes dhe është përfaqësuese e këndvështrimit të përgjithshëm mbi jetën që ai artikulon në seksionin 276 të Shkencës së Lumtur :
Unë dua të mësoj gjithnjë e më shumë për të parë si të bukur atë që është e nevojshme te gjërat; atëherë do të jem një nga ata që i bëjnë gjërat të bukura. Amor fati: le të jetë kjo dashuria ime tani e tutje! Unë nuk dua të bëj luftë kundër asaj që është e shëmtuar. Nuk dua të akuzoj; unë as që dua të akuzoj ata që akuzojnë. Shikimi tutje do të jetë mohimi im i vetëm. Dhe në tërësi: një ditë do të dëshiroj të jem vetëm një po-thënës.
Niçja në këtë kontekst i referohet "po-thënësit", jo në kuptimin politik apo shoqëror, por si një person që është i aftë të pranojë pa kompromis realitetin në vetvete.
R.J. Hollingdejll, i cili përktheu Kështu foli Zarathustrën në anglisht, argumentoi se ideja e Niçes për amor fati-n filloi në pietizmin luteran të fëmijërisë së tij.[7]
- ^ "Amor Fati: The Formula for Human Greatness". Daily Stoic. 10 tetor 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nietzsche, Friedrich. The Gay Science. IV, §341.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Epictetus. Arrian (red.). Enchiridion. Ch. VIII.
Do not seek for things to happen the way you want them to; rather, wish that what happens happen the way it happens: then you will be happy
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) — as quoted in Hadot, Pierre (1998). The Inner Citadel: The Meditations of Marcus Aurelius. Përkthyer nga Chase, Michael. Harvard University Press. fq. 143. ISBN 9780674461710.{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Aurelius, Marcus. Meditations. IV.23.
All that is in accord with you is in accord with me, O World! Nothing which occurs at the right time for you comes too soon or too late for me. All that your seasons produce, O Nature, is fruit for me. It is from you that all things come: all things are within you, and all things move toward you.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) — as quoted in Hadot, Pierre (1998). The Inner Citadel: The Meditations of Marcus Aurelius. Përkthyer nga Chase, Michael. Harvard University Press. fq. 143. ISBN 9780674461710.{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "An Interview with the Master: Robert Greene on Stoicism". Daily Stoic. 21 shtator 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nietzsche, Friedrich (1967). "Ecce Homo". Basic Writings of Nietzsche. Përkthyer nga Kaufmann, Walter. fq. 714.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nietzsche, Friedrich (1974). Thus Spoke Zarathustra. Përkthyer nga Hollingdale, R. J. Penguin Books Limited. fq. 30. ISBN 978-0141904320.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)