Delja

Delja
Një tufë e deleve
Statusi i ruajtjes
E zbutur
Klasifikimi shkencor
Mbretëria:	Animalia
Filumi:	Chordata
Klasa:	Mammalia
Rendi:	Artiodactyla
Familja:	Bovidae
Nënfamilja:	Caprine
Gjinia:	Ovis
Lloji:	O. aries
Emri binomial
Ovis aries Linnaeus, 1758

Foto nga Fshati Grashticë

Delet në kullosë - Grashticë

Qengji dhe delja

Delja ose Delmja është kafshë shtëpiake e zbutur nga njeriu. Delja është lloj i dobishëm i kafshëve shtëpiake, sepse prej sajë merren prodhimet e çmueshme për ushqim të njeriut dhe veshmbathjen e tij. Mishi dhe qumështi janë produkte me rëndësi dhe me përmbajtje të lartë të lëndëve ushqyese për njeriun. Gjithashtu leshi, lëkura dhe gëzofi shfrytëzohen për veshmbathjen e njeriut. Leshi që prodhohet nga delet është prodhim kryesor i cili përdoret si lëndë e parë në industrinë e tekstilit.

Përmbledhje

Edhe në vendin tonë që në kohët e hershme delet janë mbajtur si kafshë shtëpiake. Në kohë të ndryshme delja ka luajtur një rol të rëndësishëm në jetën e fshatit. Nga delja merret qumështi me të cilin mund të bësh bulmete të tjera, gjithashtu merret dhe leshi. Edhe në ditët e sotme delja ka rëndësi në jetën e fshatit dhe ne blegtori. Blegtoria është një nga faktorët ekonomik në zhvillimin e ekonomisë shqipëtare. Në fshat njerëz të shumtë delet i kanë si burimin e tyre ekonomik. Delet rrinë zakonisht në zona fushore dhe kodrinore por mund të rrinë edhe në zona malore. Shumica e kultivuseve të deleve janë fshatrat e zonës jugore si : Vlora, Berati, Gjirokastra, Tepelena, Korça etj. Po ashtu delja mbarështohet edhe në Kosovë. I vogli i deles quhet qingj.

Shih edhe

• Dhentaria
• Delja Cigaja
• Delja e Kosovës
• Delja e Senicës
• Delja e Sharrit
• Delja Rudë
• Pramenka
• Raca Balusha
• Raca Bardhoka

Literatura

• Budiansky, Stephen (1999). The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication. Yale University Press. ISBN 978-0-300-07993-7.
• Ensminger, M.E.; R.O. Parker (1986). Sheep and Goat Science (bot. Fifth)). Danville, IL: The Interstate Printers and Publishers. ISBN 978-0-8134-2464-4.
• Pugh, David G. (2001). Sheep & Goat Medicine. Elsevier Health Sciences. ISBN 978-0-7216-9052-0.
• Simmons, Paula; Carol Ekarius (2001). Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing. ISBN 978-1-58017-262-2.
• Smith M.S., Barbara; Mark Aseltine; Gerald Kennedy (1997). Beginning Shepherd's Manual (bot. Second)). Ames, IA: Iowa State University Press. ISBN 978-0-8138-2799-5.
• Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. Irvine, CA: Hobby Farm Press. ISBN 978-1-931993-49-4.
• Wooster, Chuck (2005). Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock. Geoff Hansen (Photography). Guilford, CT: The Lyons Press. ISBN 978-1-59228-531-0.