Dhuratat e Frebelit
Dhuratat e Frobelit (gjermanisht: Fröbelgaben) janë materiale edukative lojërash për fëmijët e vegjël, të krijuara fillimisht nga Friedrich Fröbel për kopshtin e parë në Bad Blankenburg . Të luajturit me dhuratat e Froebel-it, të kënduarit, kërcimi dhe rritja e bimëve ishin secili nga aspektet e rëndësishme të kësaj qasjeje të edukimit me në qendër fëmijën. Seria më vonë u zgjerua nga gjashtë origjinale në të paktën dhjetë grupe dhuratash. [1] [2]
Përshkrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gazetat e së dielës (Sonntagsblatt) botuar nga Fröbel midis viteve 1838-1840 shpjegoi kuptimin dhe përshkroi përdorimin e secilës prej gjashtë "dhuratave të lojës" së tij fillestare ( Spielgabe ): “Qenia aktive dhe krijuese, e gjallë dhe jetëprodhuese e çdo njeriu, shfaqet në instinktin krijues të fëmijës. I gjithë edukimi njerëzor është i lidhur me edukimin e qetë dhe të ndërgjegjshëm të këtij instinkti të veprimtarisë; dhe në aftësinë e fëmijës, besnik ndaj këtij instinkti, për të qenë aktiv.” [3]
Midis majit 1837 dhe 1850, dhuratat e Froebel-it u bënë në Bad Blankenburg në principatën e Schwarzburg Rudolstadt, nga mjeshtri marangoz Löhn, i ndihmuar edhe nga artizanët dhe gratë e fshatit. [4] Në vitin 1850, prodhimi u zhvendos në rajonin Erzgebirge të Mbretërisë së Saksonisë në një fabrikë të krijuar për këtë qëllim nga S.F. Fischer. [5]
Frobel gjithashtu zhvilloi një sërë aktivitetesh ("profesionale") të tilla si qepja, endja dhe modelimi me baltë, [1] që fëmijët të zgjerojnë përvojat e tyre përmes lojës. Ottilie de Liagre në një letër drejtuar Fröbel në vitin 1844 vërejti se loja me dhuratat Froebel i fuqizon fëmijët të jenë të gjallë dhe të lirë, por njerëzit mund ta degradojnë atë në një rutinë mekanike.
Secilës nga pesë dhuratat e para iu caktua një numër nga Fröbel në Gazetat e së Dielës, i cili tregonte sekuencën në të cilën çdo dhuratë duhej t'i jepej fëmijës.
Dhurata 1 (foshnje)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dhurata e parë është një top i butë ose top fije në ngjyrë solide, i cili është madhësia e duhur për dorën e një fëmije të vogël. Kur lidhet me një varg që përputhet, topi mund të lëvizet nga nëna në mënyra të ndryshme ndërsa i këndon fëmijës. Megjithëse Fröbel shiste topa të vetëm, ato tani zakonisht ofrohen në grupe prej gjashtë topash që përbëhen nga ngjyrat kryesore : e kuqe, e verdhë dhe blu; si dhe ngjyrat dytësore : vjollcë, jeshile dhe portokalli. Këta topa të butë mund të shtypen në dorë dhe ata kthehen në format e tyre origjinale.
Dhurata e parë ishte menduar nga Fröbel për t'u dhënë fëmijëve shumë të vegjël. Synimi i tij ishte që, përmes mbajtjes, lëshimit, rrotullimit, lëkundjes, fshehjes dhe zbulimit të topave, fëmija të fitonte njohuri për objektet dhe marrëdhëniet hapësinore, lëvizjen, shpejtësinë dhe kohën, ngjyrën dhe kontrastin, si dhe peshat dhe gravitetin. [6] :42
Dhurata 2 (1-2 vjet)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dhurata e dytë fillimisht përbëhej nga dy objekte prej druri, një sferë dhe një kub . Frobel e quajti këtë dhuratë "kënaqësia e fëmijës", pasi ai vëzhgoi gëzimin e secilit fëmijë duke zbuluar dallimet midis sferës dhe kubit.
Fëmija tashmë është njohur me formën e sferës së drurit, e cila është e njëjtë me topin e dhuratës së parë. Sfera prej druri duket gjithmonë e njëjtë kur shikohet nga çdo drejtim. Ashtu si fëmija, sfera prej druri është gjithmonë në lëvizje. Kur rrotullohet në një sipërfaqe të fortë, sfera prej druri prodhon tinguj. Në të kundërt, kubiku i drurit është surpriza e dhuratës së dytë. Mbetet aty ku është vendosur dhe nga çdo drejtim paraqet një pamje të ndryshme.
Dhurata e dytë u zhvillua për t'i mundësuar një fëmije të eksplorojë dhe të shijojë ndryshimet midis formave. Duke ngjitur një fije ose duke futur një shufër në një vrimë të shpuar nëpër këto forma gjeometrike prej druri, ato mund të rrotullohen nga një fëmijë. Megjithëse sfera shfaqet gjithmonë e njëjtë, kubi rrotullues zbulon shumë forma kur rrotullohet në mënyra të ndryshme . Kjo bëri që Fröbel të përfshijë më vonë një cilindër druri në dhuratën e dytë, i cili gjithashtu mund të rrotullohet në shumë mënyra të ndryshme.
Dhurata 3 (2-3 vjet)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Forma e njohur e kubit tani është e ndarë në tetë kube identikë druri ahu, rreth një inç përgjatë çdo skaji, që është një madhësi e përshtatshme për dorën e një fëmije të vogël. Një fëmijë kënaqet duke e shkëputur këtë dhuratë, duke i riorganizuar tetë kubet në shumë mënyra dhe më pas duke i ribashkuar ato në formën e një kubi. Kjo është dhurata e parë e ndërtesës.
Dhurata 4 (2-3 vjet)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kjo dhuratë e dytë e ndërtesës në fillim duket e njëjtë si në Dhurata 3. Por një surprizë e pret fëmijën kur copat të shkëputen. Secili prej këtyre tetë blloqeve identike të drurit të ahut është një dërrasë drejtkëndëshe, dy herë më e gjatë dhe gjysma e gjerësisë së kubeve të dhuratës së mëparshme. [1] Për shkak të këtyre dallimeve lindin shumë mundësi të reja për lojë dhe ndërtim.
Dhurata 5 (3-4 vjet)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kjo dhuratë ndërtimi përbëhet nga më shumë kube, disa prej të cilëve janë të ndarë në gjysmë ose në katërsh.
Dhurata 6 (4-5 vjet)
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një grup blloqesh druri më komplekse që përfshin kube, dërrasa dhe prizma trekëndore . [1]
Ndikimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dhuratat Froebel u përshtatën nga Caroline Pratt për shkollën që ajo themeloi në vitin 1913 në distriktin Greenwich Village të Nju Jorkut. Kjo shkollë mishëronte një qasje të edukimit me në qendër fëmijën. Fëmijët punuan së bashku për të rindërtuar përvojat e tyre nëpërmjet lojës. Bazuar në idetë e Friedrich Fröbel, kurrikula është nxjerrë nga mjedisi i fëmijës; Vëzhgimet rreth lagjes frymëzuan çdo fëmijë që të reflektonte drejtpërdrejt mbi botën e tyre, në mënyrë që ata të mund të kuptonin përvojat e tyre. [7]
Joachim Liebschner komentoi në librin e tij, Puna e një fëmije: Liria dhe udhëzimi në teorinë dhe praktikën arsimore të Froebel-it "Duke kuptuar se si dhuratat u keqpërdorën përfundimisht nga mësuesit e kopshtit që ndoqën Fröbel-in, është e rëndësishme të merret parasysh se çfarë priste Fröbel nga dhuratat të arrinin. Ai parashikoi që Dhuratat do ta mësojnë fëmijën të përdorë mjedisin e tij (ose të saj) si një ndihmë edukative; së dyti, se do t'i japin fëmijës një tregues të lidhjes midis jetës së njeriut dhe jetës në natyrë; dhe së fundi se ata do të krijojnë një lidhje midis të rriturit dhe fëmijës që luan me ta" [8]
Format e ndërtimit dhe lojërat e lëvizjes së Frobel ishin pararendës të artit abstrakt si dhe një burim frymëzimi për lëvizjen Bauhaus . [9] [10] Shumë arkitektë modernistë u ekspozuan si fëmijë ndaj ideve të Frobelit rreth gjeometrisë, duke përfshirë Frank Lloyd Wright, Le Corbusier dhe Buckminster Fuller . [10]
Arkitektit amerikan Frank Lloyd Wright iu dha një grup blloqesh Froebel rreth moshës nëntë vjeç dhe në autobiografinë e tij ai i citoi ato në mënyrë indirekte duke shpjeguar se gjeometrinë e arkitekturës e mësoi në lojën e kopshtit, "Për disa vjet u ula në kopshtin e vogël. tavolina e drejtuar nga vija rreth katër inç larg njëra-tjetrës duke bërë katrorë katër inç; dhe, ndër të tjera, u luajt mbi këto 'vija-njësi' me katrorin (kubin), rrethin (sferën) dhe trekëndëshin (tetraedrin ose trekëmbëshin) - këto ishin blloqe të lëmuara prej druri panje. Të gjithë janë në gishtat e mi edhe sot e kësaj dite.” [11] :359Wright më vonë shkroi, "Virtyti i gjithë kësaj qëndronte në zgjimin e mendjes së fëmijës ndaj strukturave ritmike në Natyrë... Shumë shpejt u bëra i ndjeshëm ndaj modelit konstruktiv që evoluonte në gjithçka që pashë". [12] :25[13] :205
Përdorimi aktual
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Dhuratat Froebel vazhdojnë të përdoren në edukimin e fëmijërisë së hershme në Kore dhe Japoni, ku ato bëhen nga druri lokal.
Kompletet e riprodhimit mund të porositen nëpërmjet internetit. [2]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b c d Quinn, Suzanne Flannery. "Froebel's Gifts". Froebel Trust (në anglisht). Marrë më 2019-04-13.
- ^ a b "Intro to the Froebel Gifts". froebelgifts.com. Froebel USA. Arkivuar nga origjinali më 11 dhjetor 2022. Marrë më 2019-04-13.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Sonntagsblatt – Froebel Decade". Marrë më 2019-04-13.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Fröbelspur Bad Blankenburg – Froebel Decade". Marrë më 2019-04-13.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "About Us - Fröbelgaben". Marrë më 2019-04-13.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Norman, Brosterman (1997). Inventing Kindergarten. Harry N. Abrams. ISBN 0-8109-9070-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ The British Association for Early Childhood Education. "Friedrich Froebel | Early Education". www.early-education.org.uk. Marrë më 6 prill 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Liebschner, Joachim (2002). A child's work: freedom and play in Froebel's educational theory and practice. Cambridge: Lutterworth Press. ISBN 9780718830144.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Frederick M. Logan, Kindergarten and Bauhaus, College Art Journal, Vol. 10, No. 1 (Autumn, 1950), pp. 36–43
- ^ a b "Froebel's Gifts". 99% Invisible. Marrë më 2019-04-11.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Alofsin, Anthony (1993). Frank Lloyd Wright--the Lost Years, 1910-1922: A Study of Influence. University of Chicago Press. ISBN 0-226-01366-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lange, Alexandra (2018). The design of childhood : how the material world shapes independent kids. Bloomsbury. ISBN 978-1632866356.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hersey, George (2000). Architecture and Geometry in the Age of the Baroque. University of Chicago Press. ISBN 0-226-32783-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)