Forcat e Armatosura të Perandorisë Osmane
| Ushtria e Perandorisë Osmane Osmanlı İmparatorluğu'nun silahlı kuvvetleri | |
|---|---|
.svg) | |
| Themeluar | 1299 |
| Forma e tanishme | 1861 |
| Disbanded | 1922 |
| Degët | .svg){kind=small} Forcat Tokësore Marina e Perandorisë Skuadriljet e Aviacionit
|
| Qendra e Bazës | Kostandinopoja, Perandoria Osmane |
| Komanda | |
| Komandanti-i-Përgjithshëm |  Sulltani Osman
|
| Fuqia njerëzore | |
| Shërbimi i Detyrueshëmn | Po |
| Artikuj të ndyshëm | |
| Gradat | Gradat ushtarake të Perandorisë Osmane |
Forcat e Armatosura të Perandorisë Osmane (osmanisht: اردوي همايون, Osmanlı İmparatorluğu'nun silahlı kuvvetleri) janë quajtur forcat e armatosura të Perandorisë Osmane nga rreth 1299-1923. Perandoria Osmane i detyrohet ushtrisë për rolin dhe suksesin e saj si një fuqi e madhe në Azi të Vogël, në Lindjen e Mesme në Ballkan në Afrikën Veriore dhe Krime.
Pasqyrë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ushtria e Perandorisë Osmane mund të ndahet në pesë periudha kryesore. Epoka e themelimit mbulon vitet midis 1300 (ekspedita bizantine) dhe 1453 (Pushtimi i Kostandinopojës), periudha klasike mbulon vitet midis 1451 (ulja e dytë në fron e Sulltan Mehmed II) dhe 1606 (Paqja e Zsitvatorok), periudha e reformimit përfshin vitet ndërmjet 1606 dhe 1826 (Vaka-i Hayriye), periudha e modernizimit mbulon vitet midis 1826 dhe 1858 dhe periudha e rënies mbulon vitet midis 1861 (kurorëzimi i Sulltan Abdülaziz) dhe 1918 (Armëpushimi i Mudros). Ushtria osmane është pararendëse e Forcave të Armatosura Turke.[1]
Marina
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Marina Osmane
Marina Osmane, e njohur gjithashtu si Flota Otomane, u krijua në fillim të shekullit të 14-të pasi perandoria u zgjerua për herë të parë për të arritur në det në vitin 1323 duke pushtuar Karamürsel, vendi i kantierit të parë detar osman dhe bërthama e Marinës së ardhshme. Gjatë ekzistencës së saj të gjatë, ajo u përfshi në shumë konflikte dhe nënshkroi një sërë traktatesh detare. Në kulmin e saj, marina u shtri në Oqeanin Indian, duke dërguar një ekspeditë në Indonezi në vitin 1565.
Për pjesën më të madhe të historisë së saj, Marina u drejtua nga pozicioni i Kapudan Pashait (Admirali i Madh; fjalë për fjalë "Kapiten Pasha"). Ky pozicion u hoq në vitin 1867, kur u zëvendësua nga Ministri i Marinës (turqisht: Bahriye Nazırı) dhe një numër komandantësh të flotës (turqisht: Donanma Komutanları).
Pas rënies së Perandorisë Osmane, tradita e Marinës vazhdoi nën Forcat Detare Turke të Republikës së Turqisë në vitin 1923.
.jpg)
Aviacioni
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Skuadriljet e Aviacionit Osman
Skuadriljet e Aviacionit Osman ishin njësi të aviacionit ushtarak të Ushtrisë dhe Marinës Osmane.[2] Historia e aviacionit ushtarak osman daton në qershor 1909 ose korrik 1911 në varësi të faktit nëse caktimi i detyrës aktive pranohet si themelim. Organizata nganjëherë përmendet si Forca Ajrore Osmane. Sipas Edward J. Erickson, vetë termi Forca Ajrore Otomane është një ekzagjerim i rëndë dhe termi Osmanlı Hava Kuvvetleri (Forca Ajrore Osmane) për fat të keq përsëritet shpesh në burimet bashkëkohore turke. Madhësia e flotës arriti më të madhen në dhjetor 1916, kur skuadriljet e aviacionit osman kishin 90 aeroplanë. Skuadronet e Aviacionit u riorganizuan si "Inspektorati i Përgjithshëm i Forcave Ajrore" (Kuva-yı Havaiye Müfettiş-i Umumiliği) më 29 korrik 1918. Me nënshkrimin e armëpushimit të Mudros më 30 tetor 1918, aviacioni ushtarak osman hyri efektivisht në aviacion fund. Në kohën e armëpushimit, aviacioni ushtarak osman kishte rreth 100 pilotë; 17 kompani aeroplanësh me bazë tokësore (4 avionë secila); dhe 3 kompani hidroplanësh (4 avionë secila); gjithsej 80 avionë.
Ushtarakë shqiptarë të Perandorisë Osmane
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Sylejman pashë Bargjini
- Rexhep pashë Mati
- Ali pashë Tepelena
- Xhelal pashë Zogolli
- Esad pashë Toptani
- Koxha Sinan Pasha
- Hasan Tahsin Pasha
- Hodo Sokoli
- Iljaz pashë Çoku
Shënime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Wolfgang Gust: Geschichte des Osmanischen Reiches. Augsburg 1995, ISBN 3-8289-0562-5
- David Woodward: Armies of the World 1854-1914. London 1978, ISBN 0-283-98243-8
- Nicolae Jorga: Geschichte des osmanischen Reiches. Gotha 1913, ISBN 3-8218-5026-4
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Burak, Begüm (2011). "Osmanlı'dan Günümüze Ordu-Siyaset İlişkileri" [Marrëdhëniet civilo-ushtarake nga Perandoria Osmane e deri më sot]. ResearchGate (në turqisht).
- ^ Edward J. Erickson, Ordered To Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, "Appendix D The Ottoman Aviation Inspectorate and Aviation Squadrons", ISBN 0-313-31516-7, p. 227.