Home rule

Home rule është qeveria e një kolonie, vendi ose rajoni të varur nga qytetarët e saj. Pra, është kompetenca e një pjese (ndarja administrative) të një shteti ose të një vendi të varur nga jashtë për të ushtruar pushtete të tilla të qeverisjes së shtetit brenda zonës së tij administrative që i janë shqendërzuar atij nga qeveria qendrore. Home rule mund të qeveriset në një ndarje administrative autonome; në të kundërt, megjithatë, nuk ka sovranitet të ndarë nga ai i shtetit amë, dhe si rrjedhim nuk ka komandë të veçantë ushtarake, as politikë të jashtme dhe diplomaci të veçantë.

Në Ishujt Britanikë, tradicionalisht i referohej vetëqeverisjes, devolucionit ose pavarësisë së vendeve të Mbretërisë së Bashkuar - fillimisht Irlandës, dhe më vonë Skocisë, Uellsit dhe Irlandës së Veriut. Në Shtetet e Bashkuara dhe në vende të tjera të organizuara si federata shtetesh, termi zakonisht i referohet procesit dhe mekanizmave të vetëqeverisjes siç ushtrohen nga komunat, qarqet ose njësi të tjera të qeverisjes vendore në nivelin më poshtë atij të një shteti federal. Mund t'i referohet gjithashtu sistemit sipas të cilit Ishujt Faroe dhe Grenlanda janë të lidhura me Danimarkën.

Megjithatë, home rule nuk është i barabartë me federalizmin. Ndërsa shtetet në një sistem federal qeverisjeje (p.sh., Brazili, Kanadaja, Etiopia, Gjermania, Zvicra dhe Shtetet e Bashkuara) kanë një ekzistencë të garantuar kushtetuese, një sistem qeverisjeje i devoluar i home rule krijohet nga legjislacioni i zakonshëm dhe mund të reformohet, ose madje shfuqizohet, me shfuqizimin ose ndryshimin e atij legjislacioni të zakonshëm.

Një legjislativ, për shembull, mund të krijojë rregulla të brendshme për një ndarje administrative, të tilla si një provincë, një qark ose një departament, në mënyrë që një këshill vendor i qarkut, komisioni i qarkut, këshilli i famullisë ose bordi mbikëqyrës mund të ketë juridiksion mbi zonat e tij të papërfshira, duke përfshirë çështje të rëndësishme si zonimi. Pa këtë, ndarja është thjesht një zgjatim i qeverisë më të lartë. Legjislativi gjithashtu mund të krijojë ose eliminojë korporatat bashkiake, të cilat kanë qeverisjen brenda qytetit ose qytetit nëpërmjet këshillit të qytetit. Qeveria më e lartë mund të shfuqizojë gjithashtu qarqet/vendbanimet, të ripërcaktojë kufijtë e tyre ose të shpërndajë qeveritë e tyre të qeverisjes vendore, sipas ligjeve përkatëse.

Danimarka

Ishujt Faroe

Ishujt Faroe është një vend [[Vetëqeverisja|vetëqeverisës] në Mbretërinë e Danimarkës. Home rule u dha nga Parlamenti i Danimarkës në vitin 1948, pas një përpjekjeje të dështuar të faroezëve për të fituar pavarësinë e plotë, me autonomi të mëtejshme të dhënë në vitin 2005. Monarku i Danimarkës është kreu i shtetit faroez. Që nga qershori 2024, Ishujt Faroe nuk është pjesë e Bashkimit Evropian., edhe pse Danimarka është.

Grenlanda

Grenlanda është një vend vetëqeverisës në mbretërinë daneze. Pas një referendumi në Grenlandë ku shumica favorizoi një shkallë më të lartë të autonomisë, home rule u dha nga Parlamenti i Danimarkës në vitin 1979. Pas një referendumi tjetër, autonomia e mëtejshme iu dha në vitin 2009. Monarku i Danimarkës është kreu i shtetit të Grenlandës. Grenlanda nuk është pjesë e Bashkimit Evropian, edhe pse Danimarka është.

India

Artikulli kryesor: All-India Home Rule League

Disa udhëheqës nacionalistë u bashkuan në vitin 1916 nën udhëheqjen e Annie Besant për të shprehur një kërkesë për vetëqeverisje dhe për të marrë statusin e një dominimi brenda Perandorisë Britanike siç gëzojnë Australia, Kanadaja, Afrika e Jugut, Zelanda e Re dhe Newfoundland në atë kohë.

Ndërsa gëzonte një popullaritet të konsiderueshëm për disa vite, rritja dhe aktiviteti i saj u ngecën nga ngritja e Mohandas Gandhi dhe arti i tij i revolucionit satyagraha: mosbindja civile jo e dhunshme, por e bazuar në masë, që synonte pavarësinë e plotë. Sidoqoftë, kur pavarësia e Indisë erdhi në vitin 1947, shteti i ri ishte Dominimi i Indisë. Pas tre vjetësh, qeveria e Nehru nxori kushtetutën e përhershme të Indisë duke krijuar një republikë.