Lista e tempujve hindu në Tamil Nadu

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Hartë e shtetit indian Tamil Nadu
Rajarajeswarami, i njohur edhe si Tempulli Brihadeshwara, i ndërtuar nga perandori Chola, Rajaraja-I, Thanjavore. I ndërtuara tërësisht me granit.

Kjo është një listë e tempujve popullor hindu në shtetin indian Tamil Nadu, të njohur si Vendi i tempujve. Në këtë shtet gjenden të shpërndarë afërsisht 33,000 tempuj të vjetër, shumë të paktën 800 deri në 3500 vjeçarë. Këtu gjendet shumica e tempujve më të mëdhenj hindu.[1] Të pajisur me arkitekturë komplekse, larmi skulpturash dhe mbushkrime të shumta tempujt mbeten esenca kryesore e kulturës dhe trashëgimisë tokës tamile, me të dhëna historike që datojnë të paktën prej 3,000 vjetësh. Shteti ka gjithashtu një shumësi ujëmbledhësish të mëdhenj tempullorë. Shteti ka 2,359 ujëmbledhësisht tempullorë të vendosur në 1,586 tempuj. Qeveria ka identifikuar 1,068 ujëmbledhës për tu riparuar.[2] Tempujt e Tamil Nadusë mund të kategorizohen si më poshtë:

  • Tempuj të periudhës Sangam
  • Tempuj të himneve Thevaram
  • Tempuj të himneve Divya Prabhantham
  • Tempuj shpellorë të Dinastisë Pallava
  • Tempuj shpellorë të Dinastisë Pandiya
  • Tempuj monolitikë të skalitur në shkëmb të Dinastisë Pallava
  • Tempuj monolitikë të skalitur në shkëmb të Dinastisë Pandiya
  • Tempuj Strukturorë të Dinastisë Pallava
  • Tempuj Strukturorë të Dinastisë Pandiya
  • Tempuj Strukturorë të Dinastisë Chola
  • Tempuj Strukturorë të Dinastisë Vijayanagar / Nayak
  • Tempuj të Ayyanarappanit (mbrojtësi i fshatrave)

Në vazhdim është lista e tempujve të kategorizuar sipas hyjnisë.

Tempujt e zotit Vinayagar[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

S.nr Emri i tempullit Emri i hyjnisë Vendndodhja Periudha / Viti Shënime / Besimet
1 Tempulli Karpaga Vinayagar Karpaga Vinayagar Pillayarpatti (Karaikkudi) v. 400 i e.s.[3] Një nga vetëm dy tempujt në botë që e tregojnë Vinayagarin me dy krahë. Tempulli tjetër është një Afganistan.[4][5]
2 Tempulli Ucchi Pillayar Uchhi Pillayar Tiruchirappalli v. 700-900 të e.s.[6] Vinayagar është paraqitur me një bullungë të vogël në këkë, që iu shkaktua kur e goditi Vibhishanani në kokë.[7]
3 Tempulli Manakula Vinayagar Manakula Vinayagari Pondicherry (Puducherry) v. 400 i e.s.[8] Emërtuar si Bhuvaneshar Ganapathy, tani quhet Manakula Vinayagar. Në gjuhën tamile 'Manal' do të thotë rërë ndërsa 'Kulam' do të thotë pus pranë detit, do me thwnw zoti pranë pusit të rërës. Më vonë u emërtua Manakula Vinayagar.
4 Tempulli Manimoortheeswaram Uchishtta Ganapathy Tirunelveli v. 1000 Tempulli i vetëm i madh më shumë se 1000 vjeçar për Uchishtta Ganapatin gjendet në Manimoortheeswaram në brigjet e lumit Thamirabarani në Tirunelveli, Tamil Nadu.
5 Tempulli Sri Poyyamozhi Vinayagar Sri Poyyamozhi Swayambu Vinayagar Theevanur (autorstrada kombëtare Krishnagiri-Pondicherry), Tindivanam, Tamil Nadu) v. 400 i e.s.[9] Tempulli Swayambu Vinayaka me një Ganesha që duket si Siva Lingam. Hyjni shumë e fuqishme që kuron të gjitha sëmundjet
6 Tempulli Meenakshi Amman Mukkuruni Vinayagar Madurai 1600 Kjo faltore popullore e Vinayagarit është e vendosur brenda tempullit të famshëm Madurai Meenakshi.
7 Tempulli Adi Vinayagar Adi Vinayagar Poonthottam (Thiruvarur) 178 i e.s. Emri Thilatharpanapuri vjen nga dy fjalë, thil që do të thotë me kujdes ndërsa tharpana është një ritual hindu që realizon pithru karmat (ritual i lutjes drejtuar paraardhësve) drejtuar paraardhësve. Është i njohur edhe si Sethalapati.

Ka 7 sthalame për kryerjen e këtyre rituleve, Kasi, Rameswarami, Srivanchiyami, Thiruvenkadu, Gaya, Thiriveni Sangamami dhe Thilatharpanapuri.

8 Tempulli Abhishtavaradha Ganapathi Abhishtavaradha Ganapathi Tiruvaiyaru (Tanjavur) - I urti Agasthiyar mori formën e tij si xhuxh në këtë vend.[10]
9 Tempulli Naramuga Vinayagar Naramuga Vinayagar Chidambaram (Cuddalore) - Imazhi i Vinayagarit në këtë tempull është me fytyrë njerëzore.[11]
10 Tempulli Ganapatheeswarar Vatapi Ganapathi Tiruchenkattankudi (Tanjavur) v. 700 Imazhi i Vinayagarit u soll këtu nga Vatapi nga sunduesit Pallava.[12]
11 Tempulli Khabartheesar Karpaga Nathar Sweta Vinayagar Tiruvalanchuzhi (Tanjavur) - Imazhi i Vinayagarit është i bardhë që u formua kur Devat tundën oqeanin e shenjtë prej qumështi (Tiruppaarkadal)
12 Tempulli Eachanari Vinayagar Ganesan Eachanari v. 1500 Statuja hyjnore u soll këtu nga Madurai nga sunduesit Nayakkarë, fillimisht i krijuar për Tempulli Perur.[13]
13 Tempulli Puliakulam Vinayagar Munthi Vinayakar Puliakulam v. 1993 Statuja e hyjnisë kryesore këtu supozohet se është një nga më të mëdhatë në Azinë e Jugut.[13]
14 Tempulli Sree Vigneswarar Sree Vigneswar Mela Kolappadi-Andimadam v. 1997 Statuja e hyjnisë kryesore këtu supozohet se është një nga më të mëdhatë në Azinë Jugore.[13]
15 Tempulli Periya Uchipillaiyar Uchhi Pillayar Tempulli Periya Uchipillaiyar (Kumbakonam) v. 1000 Tempulli është në qendrën e qytetit të Kumbakonamit.
16 Tempulli Sri Maha Ganapathi Ganapathi Agraharam Tempulli Sri Maha Ganapathi afër Kumbakonamit v. 1000 Tempulli është 25 km nga Kumbakonami në rrugën për në Thiruvaiyaru. Vinayagari u vendos në fakt në këtë tempull nga Agasthiyari (prift i lashtë hindu) më shumë se 1000 vjet më parë. Ai e bëri këtë me qëllimin e shenjtë e mbrojtjes së globit nga uria masive. Statuja e Ganapatit ka një pamje që nuk shihet askund tjetër.
17 Tempulli Arulmigu Prasanna Vinayagar Ganapathy Pudur Tempulli Arulmigu Prasanna Vinayagar në Coimbatore v. 1937 Tempulli Kumababishekam i inaugurua në vitin 1937 në Ganapathypudur të distriktit Coimbatore

Tempujt e zotit Murugan[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Arupadai Veedu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

S.nr Emri i tempullit Emri i hyjnisë Vendndodhja Periudha / Viti Shënime / Besimet
1 Tempulli Palani Murugan[14] Dandayudhapani Swami Pazhani (Dindigul) - Ky tempull është i pari mes gjashtë Banesave të Shenjta të Muruganit.[15] Statuja e Muruganit u bë nga Bogari nga një amalgamë prej nëntë lëndësh toksike (Navabaashaanam)[16]
2 Tempulli Swamilai Murugan Swaminatha Swamy Swamimalai (Kumbakonam) - Ky tempull është i dyti mes gjashtë Banesave të Shenjta të Muruganit. Këtu Murugani i shpjegoi kuptimin e Om-karamit babait të tij Shiva.[17]
3 Tempulli Thiruchendur Murugan[18] Senthil Andavar Tiruchendur (Tuticorin) v. 100 i e.s.[19] Ky është i treti midis gjashtë Banesave të Shenjta të Muruganit dhe tempulli i vetëm bregdetar i Muruganit. Këtu mori udhë Surasamharami, pasi ky tempull ishte fushë-beteja e Muruganit kundër asuras Surapadman që ishte i strehuar në Vira Mahendram, një fortesë në mes të oqeanit.
4 Tempulli Thirupparankunram Murugan Subramanya Swami Tirupparankunram (Madurai) - Murugani u martua me Deivanain në këtë tempull, që është gjithashtu i katërti mes gjashtë Banesave të Shenjta të Muruganit[20][21]
5 Tempulli Thiruthani Murugan Tanikesan Tiruttani (Chennai) - Murugani në këtë tempull u martua me Vallin. Ky tempull është i pesti mes gjashtë Banesave të Shenjta të Muruganit. Këtu Murugani i ofroi diturinë të urtit tamilas Agathiyar[22]
6 Tempulli Pazhamudircholai Malaikkizhavon Pazhamudhircholai (Madurai) - Ky tempull është i fundit nga gjashtë Banesat e Shenjta të Muruganit. Këtu, nën një pemë Murugani vuri në provë diturinë e Avvaiyarit[23]
Tempuj të tjerë madhorë të Muruganit
  • Gjashtë Banesast e Shenjta Malore të Muruganit, gjashtë malet e shenjtë të Tamil Nadu-së:
S.nr Emri i tempullit Emri i hyjnisë Vendndodhja Periudha / Viti Shënime / Besimet
1 Tempulli Sri Navaneethaswara Swamy Singaravelavar Sikkal (Tanjavur) - Në Tiruchendur Murugani mori armën e tij, Velayudhamin, në nëna e tij Parvati dhe i përdori për të kryer Surasamharamin.[24]
2 Tempulli Marudamalai Subramanya Swamy Dandayudhapani Swamy Marudamalai (Coimbatore) v. 1200[25] Është këtu që Devat iu afruan Muruganit për të marrë ndihmën e tij në shkatërrimin e Surapadmanit.
3 Tempulli Kumarakkottam Subramanya Swamy Brahmasaastha[26] Kumarakkottam (Kanchipurami) - Kachiappa Sivachariari në këtë tempull shkroi Kanda Puraanamin e shenjtë. Gjithashtu, këtu zoti Murugan mori rolin e Krijuesit, pasi burgosi Brahman për injorancën e tij në kuptimin e Pranava Manthiramit.[27]
4 Tempulli Valliyur Subramanya Swamy Aanantha Kalyana Subramanyar[28] Thirumalai Kovil, Shencottai Valliyur (Tirunelveli) - Në këtë tempull u krijua Saravanappoigai nga Murugani me kërkesë të Vallit, bashkëshortes së tij.[29]
5 Tempulli Vallakkottai Murugan Kodaiyandavar[30] Vallakkottai (Chennai) - Statuja e Muruganit në këtë tempull është më e larta në Tamil Nadu.[31]
6 Tempulli Kanda Swamy Kanda Swamy Tirupporur (Chennai) v. 1000[32] Këtu, në Tirupporur (që do të thotë 'vendi i luftës së shenjtë'), pasi vrau Surapadmanin në Tiruchendur, Murugani vrau pjesën tjetër të asurave.
7a Tempulli Sri Subramaniya Swamy Kumara Vayalur Tiruchirappalli 1200 vjeçar Në Vayalur Murugani bekoi poetin e shenjtë Arunagiri Nāthar duke shkruar OM në gjuhën e tij dhe e shtyti atë të kompozonte Tiruppugalin. Arunagirināthari shkroi 18 vargje në Vayalur në të famshmin Tiruppukal. Në këtë tempull zoti Natarajar është në pozën Sadura Danda.
7 Tempulli Shanmuganathan Aarumaga Swamy Viralimalai (Tiruchirappalli) - Këtu i urti Vasishtar dhe gruaja e tij Arundhathi iu lutën zotit Murugan të shmangnin mallkimin e tyre. Tempulli është gjithashtu i famshëm për pallojtë që këtu gjenden me shumicë.[33]
8 Tempulli Mayilam Murugan Aarumaga Swamy.[34] Mayilam (Villupuram) - Në fund të Surasamharamit, këtu, gjysma e Surapadmanit mori formën e palloit.[35][36]
9 Tempulli Pazhani Aandavar Pazhani Andavar Vadapalani ,Chennai v. 1875[37] Një nga tempujt e famshëm të ndërtuar në konën moderne, ky tempull ishte nën patronazhin e adhuruesit të famshëm të zotit Murugan, Arulmigu Kribanandha Variyar.
10 Tempulli Sri Vetri Velayudhaswami Kaithamalai Chennai I panjohur por i rikonstruktuar në vitin 1999[38] Vetri Velyadhaswami u shfaq përballë shenjtit të madh tamilas Agastiyar dhe e ndihmoi atë të kryente Poojan e tij Agastiyar.
11 Tempulli Thindal Murugan Thindal-Malai Erode Tempulli Velyadhaswami është një model i Mandirit Birla, me Karron e Artë Tempullore.
12 Arulmigu Subramanyaswamy Thirukovil Sivanmalai, Kangayam, Tirupur - Një nga mitet e famshme të lidhur me Shivan është marrja e Tripuramit – tre qytetet qiellore që kishin zaptuar asurat (demonët) dhe shkaktoi kërdinë mes tyre. Devat (zotat qiellorë) iu lutën Shivës për ndihmë dhe i kërkuan atij ti shpëtonte ata nga demonët. Shiva e bëri malin Meru harkun e tij dhe gjarpërin Vasuki telin e harkut të tij dhe u pregatit të zhvillonte luftë kundër asurave.
13 Tempulli Pachaimalai Subramanya Swamy Pachaimalai Gobichettipalayam Një nga dy tempujt kodrinor të Muruganit në Gobi, tjetri është Pavazhamalai që është vetëm 2 km larg Pachaimalait. Megjithëse ky tempull është shumë i vjetër, struktura është ndërtuar në vitin 1967.
14 Tempulli Muthu Kumaraswamy Pavalamalai Gobichettipalayam Tempulli i dytë kodrinor i Muruganit në Gobi.
15 Siragiri Dandayudhapani Chennimalai Erode Kjo kodër është gjithashtu e njohur si Sigaragiri, Pushpagiri dhe Siragiri dhe është e vendosur midis Kangeyamit dhe Perundurait. Është një nga tempujt më të famshëm të Muruganit në distriktin Coimbatore ku zoti Arunagirinathar u bekua me "Padikasun", thesarin e monedhave. Ky është vendi ku thuhet se më 12 shkurt 1984 ndodhi një mrekulli. Në atë ditë dy qe tërhoqën vetë një karro përpjetë 1320 shkallëve. Saravana Munivari shkroi Chennimalai Sthalapuranamin më të famshëm 700 vjet më parë. Qumështi dhe gjiza përdoren si oferta të veçanta për zotin Murugan Chennimalai dhe është besim i përgjithshëm se gjiza këtu nuk prishet.
16 Velayudhasamy Thirukoil Pugazhi malai Karur v. 2000 Tempulli është i vendosur mbi një kodër, që quhet Aarunattar Malai dhe që konsiderohet si një nga kodrat shkëmbore më të vjetra të jugut të Indisë.
17 Tempulli Bala Subramaniya Murugan Vennai malai Karur v. 1800 Tempulli sipas legjendës mendohet se është adhuruar nga Bramma dhe Kamadhenu. Ky tempull i famshëm kushtuar Muruganit ka veçantinë e të qenit i vizituar nga shenjti i famshëm shaivit, Arunagirinathari. Ky tempull kodrinor bart imazhe të bukura të Muruganit.
18 Kadan Nivarthi Sthalam[39]
19 Kumara Kovil Kumara Kodrat Velimalai Tempulli gjendet në kodrat Velimalai rreth 7 km nga Thuckalai në autortradën kombëtare Kanyakumary Trivandrum; është një tempull i i bukur i famshëm për Kavadin.
20 Tempulli Velli Malai Murugan Rruga bregdetare Kanyakumary Colachel
21 Murugan Kovil Thovalai Në autostradën kombëtare Nagerkoil -Tirunelveli

Tempujt e Shivas[40][Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Arulmigu Amarasundreashwarar, Singalandapuram, Thuraiyur taluk, distrikti Tiruchirappalli
  • Tempulli Surayanarayanar, Gnairu, Kodrat e Kuqe, Chennai
  • Tempulli Madurai Meenakshi Sundareswarar, Madurai
  • Tempulli Nellaiappar, Tirunelveli
  • Sankaranayinarkoili ose Tempulli Sankaranaraya swamy, Sankarankovil
  • Tempulli Brihadeeswarar në Thanjavur
  • Tempulli Vaitheeshwaran pranë Mayuramit
  • Tempulli Jalakandeswarar, brenda Fortesës së Vellores, Vellore
  • Tempulli Kapaleeshwarar në Mylapore, Chennai
  • Tempulli Ramanathaswamy në Rameshwaram
  • Tempulli Jambukeswarar në ThiruvanaikavalTiruchirappallit
  • Tempulli Arunachaleshwarar në Thiruvannamalai
  • Tempulli Thillai Nataraja në Chidambaram
  • Tempulli Vedapureeswarar në Puducherry
  • Tempulli Thyagaraja në Tiruvarur
  • Tempulli Ekambareswarar në Kanchipuram
  • Tempulli Thirumagaraleeswarar në Kanchipuram
  • Tempulli Kalyana Pasupatheeswarar (Thiru Aanilai), Karur
  • Tempulli Magudeeswarar, Kodumudi, Erode
  • Tempulli Vriddhagiriswarar në Vriddhachalam
  • Tempulli Sree Pasupatheeswarar në Pandanainallur
  • Tempulli Denupuriswarar në Pattiswaram, Kumbakonam
  • Tempulli Nageswaraswamy në Kumbakonam
  • Tempulli Amarapaneeswarar në Pariyur, Gobichettipalayam
  • Tempulli Arudra Kabaleeswarar në Erode
  • Tempulli Vigirtheeswarar në Venjamangudalur, Karur
  • Tempulli Rathinagireeshwarar në Iyermalai, Karur
  • Tempulli Sangameswarar në Bhavani
  • Tempulli Natadreeswarar në Cauvery, Erode
  • Tempulli Emaneswarar në Emaneswaram të Paramakudit.
  • Agneeswarar Koil, Thirukkaattuppalli
  • Brahmapureeswarar Koil, Sirkaazhi
  • Thaayumaanavar Koil, Thiruchy
  • Tempulli Poongundra Nathar, Mahibalanpatti (Sivagangai)
  • Veerattaaneswarar Koil, Korukkai
  • Koenaeswarar Koil, Kudavaasal
  • Seshapureeswarar Koil, Thiruppaamburam
  • Ligusaranyeswarar Koil, Ponnur
  • Amirthakalasanaathar Koil, Sakkottai
  • Hayavandheeswarar Koil, Seeyaaththamangai
  • Maanikkavannar Koil, Thirumarugal
  • Sookshmapureeswarar Koil, Sirukudi
  • Uthraapatheeswarar Koil, Thiruchchengaattaangudi
  • Panchanadheeswarar Koil, Thiruvaiyaru
  • Pasupatheeswarar Koil, Aavoor
  • Tempulli Kasi Vishwanathar, Darapuram
  • Tempulli Thiruaavinankudi, Palani
  • Agastheeswarar Koil, Agasthiyampalli
  • Amudha-Gataeswarar Koil, Kodikkarai
  • Tempulli Kailasanathar, Kanchipuram
  • Tempulli Vazhakarutheeswarar, Kanchipuram
  • Tempulli Suguvaneshwarar, Salem
  • Tempulli Kailashnathar, Tharamangalam, Salem
  • Tempulli Theerthagirieswarar, Theerthamalai, Dharmapuri
  • Tempulli Chandrasoodeshwarar, Hosur
  • Tempulli Patteeswaran në Perur, Coimbatore.
  • Tempulli Sri Ramalinga Sowdambikai Amman në rrugën Raja, Coimbatore.
  • Sri Manneaswarar Kovil, Annur, Coimbatore.
  • Kovili i Vjetër Someaswarar në Annaimalai, Pollachi.
  • Tempulli Shree Sadhasiva Bhrameendhraal, Nerur, Karur
  • Tempulli Sivapurishwarar, Shivayam, Karur
  • Tempulli Brahmapureeswarar, Thirupattur, Tiruchirappalli
  • Tempulli Kapaleeshwarar, Mylapore, Chennai
  • Tempulli Sangameswarar, Bhavani, Erode
  • Tempulli Kadambavananathar, Kulithalai, Karur
  • Tempulli Ardhanaareeswarar, Tiruchengodu, Namakkal
  • Tempulli Lingeshwarar, Avinashi, Tiruppur
  • Tempulli Arulmigu Vedapurishwarar, Thiruvothur, Cheyyar.
  • Tempulli Ekambareswarar, Chettikulam, distrikti Perambalur, Tamil Nadu
  • Tempulli Sri Sivashankara Kasiviswanather në Tempullin Sri Chinna Mariamman, Kodaikanal.
  • Tempulli Arulmigu Vedhagiriswarar, Thirukalukundram[41]
  • Kodrat Kondarangi - Tempulli i zotit Malligarjuna Swamy, Konrangi Keeranur
  • Tempulli Agatheeshwarar, Dharapuram, Tirupur[42]
  • Tempulli Arulmigu Sri Sivan Anaindha Pottri, Mamsapuram, Srivilliputhur, Virudhunagar[43]

Tempujt e zotit Bhairava (Vairavar)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Kala Bhairavar, Tempulli Aathisivan, Thandarampattu, Thiruvannamalai.
  • Tempulli Bhairavar, Vairavan Patti, Karaikudi
  • Tempulli Bhairava Moorthi (Tempulli Bhairava Natha Moorthi), Morepalayam, Tiruchengodu
  • Tempulli Bhairaveswarar, Cholapuram, Kumbakonam
  • Tempulli Kalabhairav, Adhiyaman Kottai
  • Tempulli Kala Bhairavar, Achangulam, Pasuvanthanai Taluk
  • Tempulli Sri Bhairavanathaswamy, Thagattur
  • Tempulli Sri Kaala Bhairavar (Vairavankoil) në distriktin Eachangudi Thanjavur
  • Tempulli Astha Bairavar, Aragalur, Attur Taluk, distrikti Salem.
  • Shri Bairavar Rudhra Alayam, Ecchankarunai, Chengalpatu
  • Tempulli Kala Bhairavar, Kshetra-Balapuram, pranë Mayiladuthurait, distrikti Tanjore
  • Tempulli Kala Bhairavar, Kundadam, afër Dharapuramit, distrikti Tirrupur
  • Tempulli Bhairavar, Renganathapuram, Bodinayakkanur, distrikti Theni

Tempujt e Vishnut[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Sri Lakshmi Narayanan Kovil, Sathyamangalam
  • Tempulli Sri Sowmia Narayana Perumal, Thirukostiur (Sivagangai)
  • Veera Ragava Perumal Kovil, Thandarampattu, Thiruvannamalai
  • Tempulli Ranganathaswamy në Srirangam, Trichy
  • Tempulli Sri Varadaraja Perumal, Pondicherry
  • Tempulli Lakshmi Narasimha Swamy, Vellore
  • Tempulli Yoga Narasimha në Sholingur
  • Tempulli Narasimha në Namakkal
  • Tempulli Narasimha në Tindivanam
  • Tempulli Yoga Narasimha në Velachery, Chennai
  • Tempulli Uppiliappan në Mayavaram
  • Tempulli Chakrapani në Kumbakonam
  • Tempulli Sarangapani në Kumbakonam
  • Tempulli Ramaswamy në Kumbakonam
  • Tempulli Uppliiappan në Kumbakonam
  • Tempulli Srinivasa Perumal, Natchiyarkoil, Kumbakonam
  • Tempulli Saranathan në Tirucherai, Kumbakonam
  • Tempulli Adi Narayana Perumal, Pariyur, Gobichettipalayam
  • Tempulli Kalyana Venkatramanaswamy, Thannthondri Malai, Karur
  • Tempulli Shree Abayapradhana Ranganathar, Karur
  • Tempulli Vasantha Perumal, Kadavur, Karur
  • Tempulli Neelameegha Perumal, Kulithalai, Karur
  • Tempulli Kripasamudra Perumal (Arulmakadal) në Mayavaram
  • Thanjai Mamani Koil, Thanjavur
  • Tempulli Parimala Rangantha në Mayavaram
  • Tempulli Ugra Narasimha në Singaperumal Koil
  • Tempulli Ari Katha Rama në Maduranthakam, Chennai
  • Tempulli Hayagreeva në Chettipunyam, Chennai
  • Tempulli Hayagreeva në Cuddalore, Chennai
  • Tempulli i Varahas (Nithya kalyana Perumal) në Tiruvidanthai, Chennai
  • Tempulli i Varahas (Bhoovaraha) në Simushnam
  • Tempulli Varadaraja Perumal në Kanchipuram
  • Tempulli Parthasarathy në Chennai
  • Tempulli Kasthuri Ranganatha Perumal në fortesën e Erodes
  • Tempulli Magudeswarar, Kodumudi, Erode
  • Kongu Tirupati në Erode
  • Tempulli LakshmiNarasimhar në Tindivanam
  • Tempulli Lakshmi Narayan në Pulikkundram pranë Thirukazhukundramit
  • Tempulli Kesavaperumal në Chennai
  • Tempulli Lakshmi Narasimhar në Chennai
  • Tempulli Madhavaperumal në Chennai
  • Alagar Koyil, Alagar Kovil, ose Tempulli Azhagar, Madurai
  • Tempulli Koodalazhagar, Madurai
  • Tempulli Devaraja Swami në Cuddalore
  • Sri Mayakoothar Devasthanamët, Perungulam, Tuticorin (Thoothukudi)
  • Tempulli Kottai Alagiri Nathar, Salem
  • Tempulli Pandurangan, Shevapet, Salem
  • Tempulli Arulmegu Sattur Perumal Swamy, Solavampalayam, Kinathukadavu, Pollachi, Coimbatore
  • Tempulli Sri Rajagopalan, Mannargudi
  • Tempulli Sri Kailasanathar - Kodaganallur
  • Tempulli Sri Adivaraha, Kallidaikurichi, Tamil Nadu
  • Tempulli Srivilliputhur Andal, Srivilliputhur
  • Tempulli Sri Veeraragava Perumal, Dharapuram,Tirupur
  • Tempulli Arulmigu Sridevi Poodevi Sametha Aathinarayanan, Mamsapuram, Srivilliputhur, Virudhunagar[44]

Tempujt e Anjaneyarit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Sri Rama Bhaktha Anjaneyar, Ayippettai, Chidamaram
  • Tempulli Anjaneyar, Suchindram, Kanyakumari
  • Tempulli Anjaneyar, Namakkal
  • Sri Panchamukha Anjaneyar, Panchavatee, Pondicherry
  • Tempulli Viswaroopa Adhivyadhihara Sri Bhaktha Anjaneya Swamy, Nanganallur, Chennai[45][46]
  • Tempulli Tirukkatikai Yoga Anjaneyar, Sholingar[47]
  • Tempulli Veera Anjaneya Swami, Mylapore, Chennai[48]
  • Tempulli Sri periya Anjaneyar, Ambur
  • Tempulli Sri SanjeeviRayan, Iyengar Kulam, Kanchipuram[48]
  • Tempulli Sri Viswaroopa Panchamukha Anjaneya Swami, Tiruvallur[49]
  • Tempulli Sri Jaya Anjaneya Swami, Karur
  • Shri Bhaktha Anjaneyar, Vedasandur, Dindigul
  • Tempulli Sri PunithaPuli Anjaneyar, Paramakudi
  • Tempulli Sri Anuvavi Anjaneya, Coimbatore
  • Tempulli Arulmigu Kadu-Hanumatharayar, Dharapuram
  • Tempulli Arulmigu Nava Anjaneyar, Madurai-Dindugul By pass, Kulasekarapattinam.
  • Sree Moola Anjaneyar Koil, Thanjavur
  • Sanjeevirayar Anjaneyar Koil, fshati Pidampatti, Kulathur taluk, distrikti Puthukkottai, pranë Trichy-së.
  • Tempulli Shri Rama Baktha Bavya Swaroopa Anjaneyar, Bhel Nagar, Medavakkam, Chennai
  • Tempulli Panchamuga Anjaneyar, Gowrivakkam, Chennai

Tempujt e Ammanit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Arulmigu Chamundeshwari Amman, Singalandapuram, Thuraiyur taluk, distrikti Tiruchirappalli, Tamil Nadu
  • Tempulli Arulmigu Mariamman, Irukkankudi, distrikti Virudhunagar, Tamil Nadu.
  • Tempulli Aanangur Ammaicharamman (Mariamman), Aanangur, Villupuram, Tamil Nadu.
  • Arulmigu Angalaparameswari Aalayam, rruga Chinna Subbarayapillai, Pondicherry.
  • Tempulli Bannari Amman, Bannari, Sathyamangalam
  • Tempulli Arulmigu Masani Amman, Anaimalai (Pollachi)
  • Tempulli Pariyur Kondathu Kaliamman, Gobichettipalayam
  • Tempulli Adhi Kamakshi, Kanchipuram
  • Tempulli Samayapuram Mariamman, Samayapuram, Tiruchirappalli
  • Tempulli Arulmigu Annai Sri Gowmariamman, Veerapandi, distrikti Theni, Tamil Nadu.
  • Tempulli Punnai-Nallur Mariamman, Thanjavur
  • Tempulli Sholiyamman, Karur
  • Tempulli i Artë i Narayanit, Vellore
  • Tempulli Arulmigu Devi Karumariamman, Thiruverkadu (Chennai)
  • Bangaru Kaamaatchiyamman Koil, Thanjavur
  • Arulmigu Kottai Mariamman Kovil, Salem
  • Tempulli Koniyamman, Coimbatore
  • Sri Ramalinga Sowdambikai Amman Kovil në rrugën Raja, Coimbatore.
  • Kottai Mariamman Kovil, Dindigul
  • Tempulli Sri Poongundra Nayaki Amman, Mahibalan-Patti (Sivagangai)
  • Koppudayamman Koil, Karaikudi
  • Kumariamman Koil, Kanyakumari
  • Angalaparamesëari Koil, Mel Malayanur
  • Aathiparashakthi Koil, Mel Maruvathur
  • Tempulli Badrakali Amman, Madapuram, distrikti Sivagangai
  • Shoqëria Sri Rajarajeshwari Ishakkiamman, Kollemcode (Kanyakumari)
  • Tempulli Mondaicaud Bhagavathi, Mandaicaud (Kanyakumari)
  • Tempulli Muppandal Isakki Amman, Muppandal (Kanyakumari)
  • Arulmigu Thayamanagalam Muthu Mariamman Kovil, Thayamangalam, distrikti Sivagangai
  • Arulmigu Kannaparkula Peecha Vettuva Gounder Kuladeivam Kulavilakkuammankovil, Kaalamangalam, Erode Ganapathi Palayam,
  • Arulmigu Mariyamman Koil, Alangayam (Vellore)
  • Arulmigu Sri Chinna Mariamman Kovil, (Kodaikanal), distrikti Dindugal

Tempujt e Ayyanarappanit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Sri Porkilai, Tempulli Sri Poorani Samedha Kaliyurayan Ayyanarappan, Pillur, Villupuram, Tamil Nadu.
  • Tempulli Sri Ayyanarappan, Kanniakoil, Puducherry.
  • Tempulli Ayyanarappan, Kilputhupattu, Pondicherry.
  • Tempulli Arulmigu Ettimarathumuniappan, Salem.

Shpellat tempullore të mbretërisë Pandiya[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Raajasimmeswaram, Kshatriya Simmeswaram – i njohur në popull si Tempulli bregdetar në Mahabalipuram, ndërtuar nga Rajasimha Pallava - I. (rr. shek të VIII)
  • Kandan Kudaivarai - Tempulli i Muruganit, Madurai - Periudha Pandiya
  • Seevaramudaiyar Kudaivarai - Tempulli i Shivës, Pudukkottai – Periudha Pandiya
  • Pathinen Bhoomi Vinnagaram - Pazhiyili Iswaram - Naarthamalai, Pudukkottai – Periudha Pandiya

Tempujt monolitikë, skalitur në shkëmbinjë të Dinastisë Pallava[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tempujt strukturorë të Dinastisë Pallava[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Kailasanatha – distrikti Kancheepuram – Periudha Pallava
  • Raajasimmeswarami / Kshatriya Simmeswarami – Tempulli bregdetar në Mahabalipuram – Periudha Pallava
  • Vijayalaya Choleeswaram - Naarthamalai, Pudukkottai - Periudha Pallava
  • Tempulli Venkataramana Swamy, Thanthondri Malai, Karur - Periudha Pallava
  • Tempulli Lakshmi Narashimma Swamy, Namakkal - Periudha Pallava

Tempujt strukturorë Vijayanagara[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tempulli Gangaikonda Cholapuram
  • Tempulli Kanagagiswarar dhe Tempulli Sri Periyanayagi Amman - Devikapuram distrikti Tiruvannamalai - Periudha Nayaka
  • Tempulli Sri Neelakanta Pillaiyar - Peravurani – distrikti Thanjavur - Peravurani

Tempujt strukturorë Chola[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Tempulli Gangaikonda Cholapuram, Thanjavur - Periudha Chola
  • Raajarajeswaram - Tempulli Brihadeeswarar ose Tempulli i Madh, Thanjavur - Periudha Chola
  • Thayinum Nalla Iswaram - Aaragalur - Perudha Chola
  • Tempulli Airavatheeshwarar, Kumbakonam - Periudha Chola

Tempujt e Navagrahamëve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Grupi Navagraham në Kumbakonam
S.nr Emri i tempullit Emri i hyjnisë Vendndodhja Periudha / Viti Shënime / Besimet
1 Tempulli Suryanaar Surya (zoti i diellit) Suryanaar Kovil (Tanjavur) v. 1100[50] Ky është tempulli i vetëm Navagraham ku janë të pranishëm edhe tetë grahamët e tjerë. Por, ndryshe nga vendosja e zaonshme Navagraham, të gjithë grahamët këtu janë të drejtuar nga Surya[51]
2 Tempulli Agneeswarar Shukra (Venusi) Kanchanoor (Tanjavur) Vitet 600-800 të e.s.[52][53] -
3 Tempulli Kailasanathar Chandra (Hëna) Tingalur (Tanjavur)
4 Tempulli Vaitheeswaran Mangala (Marsi) Vaitheeswaran Kovil (Nagapattinam) Vitet 600-800 -
5 Tempulli Tirunageswaram Nageswarar Rahu Tirunageswaram (Thanjavur) V. 950 Ky tempull u ndërtua nga Gandaraditya Chola, djali i Parantaka Cholas I.[54]
6 Tempulli Tirunallaru Darbaaranyeswarar Shani (Saturni) Tirunallaru (Karaikkal) - -
7 Tempulli Keezhperumpallam Kethu Keezhperumpallam (Nagapattinam) - -
8 Tempulli Abathsahayeswarar Guru (Jupiteri) Alangudi (Thiruvarur) - -
9 Tempulli Tiruvenkadu Swetaranyeswarar Budha (Merkuri) Tiruvenkadu (Nagapattinam) - -
Tempuj të tjerë Navagrahamë
S.nr Emri i tempullit Emri i hyjnisë Vendndodhja Periudha / Viti Shënime / Besimet
1 Tempulli Kuchanuraan, Sri Mayakoothar Devasthanamët, Perungulam Ashtamathu Sani (Saturni) Kuchanur (Theni) - Sanisvarani është hyjnia kryesore e këtij tempulli, ndryshme nga tempujt e tjerë ku ai adhurohet bashkë me Navagrahamët e tjerë ose në një faltore që është pjesë e një tempulli më të madh.[55]
2 Saneeswarar Tirukkoil Shani (Saturni) Tirunaaraiyur a.k.a. Nachiarkoil (Tanjavur) - Ky tempull është pjesë e Tempullit Sri Ramanathaswami në Tirunaaraiyur. Është tempulli i vetëm ku Sanisvarani adhurohet bashkë me dy gratë e tij, Mandhadevi dhe Jyeshtadevi (e njohur edhe si Neeladevi) dhe dy djemtë e tij, Maandhi dhe Kuligani.[56]
3 Tempulli Sri Vasishteswarar Guru (Jupiteri) Thenkudi Thittai (Tanjavur) - I urti Vasishtar thuhet se në këtë tempull ka adhuruar Shivën. Guruja adhurohet si Guru Bhagavani nga një faltore e veçuar e këtij tempulli, ndryshe nga Alangudi ku ai adhurohet si Dakshinamurthi.[57][58]
Tempujt Navagraha në Chennai

Chennai ka grupin e vetë të tempujve Navagraha që gjenden brenda dhe rreth Kundrathurit.

  • a) Surya (dielli) - Agastheeswarami në Kolapakkam[59]
  • b) Hëna - Somanatheeswarari në Somamangalam
  • c) Marsi - Vaitheeswarani në Poonamalee
  • d) Kethu - Neelakanteshwarari në Gerugambakkam
  • e) Guru - Ramanadeshwarari në Porur
  • f) Sukran - Velleswarari në Mangadu
  • g) Budhan - Thirumeyneeswarari në Kovur
  • h) Rahu - Thirunageshwaram në Kundrathur
  • i) Saneeswarar - Agastheeswaram në Pozhichalur
Tempujt Ayyanarappan
  • Sri Porkilai, Tempulli Sri Poorani Samedha Kaliyurayan Ayyanarappan, Pillur, Villupuram, Tamil Nadu.
  • Tempulli Sri Ayyanarappan, Kanniakoil, rruga Cuddalore, Puducherry.

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Tamil Nadu, Andhra Pradesh build temple ties to boost tourism". The Times of India. 10 gusht 2010. Arkivuar nga origjinali më 11 gusht 2011. Marrë më 19 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Mission to Renovate Temple Tanks". The Deccan Chronicle. Chennai. 19 maj 2013. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "The first stage goes back in time by about 1600 years". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Sivashankar Chandrasekaran, "The Wonder that is Pillaiyarpatti"
  5. ^ "There are only tëo images of Vinayakars with two arms in the world". Marrë më 26 dhjetor 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "...venerated by the hymns of the Tevaram Saints (7th - 9th century)...". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ "Vibhishana finally caught up with him and knocked him on the head". Arkivuar nga origjinali më 7 prill 2007. Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ http://www.manakulavinayagartemple.com
  9. ^ http://www.indiantemples.com/Tamilnadu/karppill.html
  10. ^ "It is believed that Saint Agasthiyar attained his dwarf-form at this abode". The Hindu. Chennai, India. 8 prill 2005. Arkivuar nga origjinali më 13 dhjetor 2006. Marrë më 25 maj 2007. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ "This idol is human-faced...". Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2007. Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "...an image of Ganapati brought back from Badami...". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ a b c "Eachanari Vinayagar Temple". Marrë më 17 janar 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "Pazhani Temple website". Arkivuar nga origjinali më 20 maj 2007. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "First among the Arupadai veedu". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "The observations made by the researchers ... Bhogar was the one who formulated this amalgamation of nava pâsanam". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ "Swamimalai is second among the six padai veedu... and Lord Siva ... heard the exposition of OM as a disciple". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ "Tiruchendur temple website". Arkivuar nga origjinali më 8 qershor 2007. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ ""...it has a holy past dating back to 2000 years, if not earlier. and "...among which Tiruchendur is number two. This was the only temple of Lord Muruga located on the seashore."". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ "Tirupparankundram". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ "So this place becomes the fourth Aru Padai Veedu.". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  22. ^ "Skanda imparted knowledge of Tamil to the Sage Agasthyar". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ "...her knowledge was put to test by Lord Muruga". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  24. ^ "...transformed her powers into Velayutham". Arkivuar nga origjinali më 26 janar 2007. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  25. ^ "...places the origin of the temple in the 12 th century A.D.". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ "Kumarakkottam Temple". Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2013. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ "...the sacred Kanda Puranam in praise of Lord Muruga was composed...". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  28. ^ "Valliyur Temple". Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2013. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  29. ^ "...the tank was created by Murugan according to the request of his consort...". Marrë më 25 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ "Vallakkottai Murugan Temple". Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2013. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ "...the idol of Murukan is the tallest in Tamil Nadu...". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ "...preserves Pallava inscriptions from as early as the 10th century...". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ "Viralimalai Murugan Temple". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ "Mayilam Murugan Temple". Arkivuar nga origjinali më 27 janar 2013. Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ "...Surapadma assumed the form of a peacock...". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ "Kanda Puraanam: ...one half becoming a cock (Seval) and the other half a peacock...". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  37. ^ "...built about 125 years back...". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "Uttukuli Murugan Temple". Marrë më 23 nëntor 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  39. ^ "Kadan Nivarthi Sthalam". Arkivuar nga origjinali më 16 korrik 2011. Marrë më 10 shtator 2019. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ "Templenet Tevara Sthalangal". Marrë më 29 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ Thirukalukundram
  42. ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2016. Marrë më 19 korrik 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  43. ^ http://temple.dinamalar.com/en/new_en.php?id=2057
  44. ^ http://temple.dinamalar.com/en/new_en.php?id=2057
  45. ^ "Official website of the Nanganallur Temple". Marrë më 28 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ "IndianTemplesPortal.com on Nanganallur Anjaneyar". Arkivuar nga origjinali më 8 qershor 2018. Marrë më 28 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ "IndianTemples.com on Sholingar Anjaneyar". Marrë më 28 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  48. ^ a b "Other Anjaneyar Temples". Marrë më 28 maj 2009. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ "Official website of the Panchamukha Anjaneya Temple". Arkivuar nga origjinali më 22 prill 2019. Marrë më 28 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ "Inscriptions from the period of Kulottunga Chola I (1075-1120) refer to this temple...". Marrë më 27 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ "Six of these eight temples ... clearly go back to the 2nd half of the 1st millennium CE.". Marrë më 26 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  52. ^ A. M. Paramacivanantam: The Historical Study of the Thevaram Hymns; Tamilkalai Pub. House; 1982, fq. 7
  53. ^ "This temple was built by Gandaraditya Chola...". Marrë më 28 maj 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ "Temples of Lord Guru". Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2007. Marrë më 3 qershor 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ Ndodhet edhe një tempull tjetër kushtuar Suryan në Gnayiru Gramam afër Kodrave të Kuqe

Bibliografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]