Jump to content

Maska

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Kjo maskë prej guri nga periudha neolitike para-qeramike daton rreth vitit 7000 p.e.s. dhe është ndoshta maskë më e vjetër në botë ( Musée "Bible et Terre Sainte" )

Maska është një objekt i veshur normalisht në fytyrë, zakonisht për mbrojtje, maskim, performancë ose argëtim . Maska janë përdorur që nga lashtësia për qëllime ceremoniale dhe praktike, si dhe në artet interpretuese dhe për argëtim. Zakonisht ato vishen në fytyrë, megjithëse mund të pozicionohen për efekt diku tjetër në trupin e veshësit.

Më përgjithësisht në historinë e artit, veçanërisht skulpturës, "maskë" është termi për një fytyrë pa një trup (i cili do ta bënte atë një "kokë").

Maska është një term me origjinë nga gjuha shqipe , ku pa spjegim të thellë etimollogjik shtjellohet “ çka ndodho kur maska vendoset në fëtyrë pra ska mo fëtyr” pra MASKA ska mo fëtyr prapa maskes prandaj edhe kështu shpjegohet ky term.

Etimologjia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
E ashtuquajtura ' Maskë e Agamemnonit ', një maskë e shekullit XVI p.e.s. zbuluar nga Heinrich Schliemann në vitin 1876 në Mycenae, Greqi . Muzeu Arkeologjik Kombëtar, Athinë .

Fjala "maskë" u shfaq në anglisht në vitin 1530, nga gjuha frenge masque "që mbulon për të fshehur ose për të ruajtur fytyrën", rrjedh nga ana tjetër nga gjuha italiane maschera, nga latinishtja mesjetare masca "maskë, spektër, makth". [1] Kjo fjalë është me origjinë të pasigurt, mbase nga arabishtja maskharah مَسْخَرَۃٌ "bufoon", nga folja sakhira "deri në tallje". Megjithatë, ajo mund gjithashtu të vijë nga dialekti provansal mascarar "në të zezë (fytyrë)" (ose në lidhje me katalanishten mascarar, frengjishtja e vjetër mascurer). Nga ana tjetër, kjo është me origjinë të pasigurt - mbase nga një burim gjermanik i ngjashëm me "rrjetën" angleze, por mbase nga maskë- "e zezë", një huazim nga një gjuhë para-indo-evropiane . [2] Një autor gjerman pretendon se fjala "maskë" rrjedh origjinalisht nga spanjishtja más que la cara (fjalë për fjalë, "më shumë se fytyra" ose "fytyrë e shtuar"), e cila evoluoi në "máscara", ndërsa arabishtja "maskharat" - duke iu referuar te buferia e cila është e mundur vetëm duke maskuar fytyrën - do të bazohej në këto rrënjë spanjolle. [3] Forma të tjera të lidhura janë hebraisht masecha = "maskë"; Maska arabe Arabisht مَسْخَرَ = "ai tallet, ai u tall me", masakha مَسَخَ = "ai e transferoi " ( kalimtar ).

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Etymology Online". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ See Walther von Wartburg, "Französisches Etymologisches Wörterbuch: Eine Darstellung galloromanischen sprachschatzes".
  3. ^ Markus Kupferblum, "Menschen, masken, Charaktere: the Arbeit mit Masken am Theater", in: Eva Kreissl (ed.), Die Macht der Maske. Weitra, Austria: Bibliothek der Provinz Verlag für Literatur, Kunst und Musikalien, 2007, p. 165, 193n.

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Burch, Ernest S. (junior); Forman, Werner (1988). The Eskimos. Oklahoma, USA: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2126-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Burch, Ernest S. (junior); Forman, Werner (1988). The Eskimos. Oklahoma, USA: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2126-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Burch, Ernest S. (junior); Forman, Werner (1988). The Eskimos. Oklahoma, USA: University of Oklahoma Press. ISBN 0-8061-2126-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Hessel, Ingo; Hessel, Dieter (1998). Inuit Art. An introduction. foreword by George Swinton. London: British Museum Press. ISBN 0-7141-2545-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Hessel, Ingo; Hessel, Dieter (1998). Inuit Art. An introduction. foreword by George Swinton. London: British Museum Press. ISBN 0-7141-2545-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Hessel, Ingo; Hessel, Dieter (1998). Inuit Art. An introduction. foreword by George Swinton. London: British Museum Press. ISBN 0-7141-2545-8. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Kleivan, Inge; B. Sonne (1985). Eskimos: Greenland and Canada. Iconography of religions, section VIII, "Arctic Peoples", fascicle 2. Leiden, The Netherlands: Institute of Religious Iconography • State University Groningen. E.J. Brill. ISBN 90-04-07160-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Kleivan, Inge; B. Sonne (1985). Eskimos: Greenland and Canada. Iconography of religions, section VIII, "Arctic Peoples", fascicle 2. Leiden, The Netherlands: Institute of Religious Iconography • State University Groningen. E.J. Brill. ISBN 90-04-07160-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Kleivan, Inge; B. Sonne (1985). Eskimos: Greenland and Canada. Iconography of religions, section VIII, "Arctic Peoples", fascicle 2. Leiden, The Netherlands: Institute of Religious Iconography • State University Groningen. E.J. Brill. ISBN 90-04-07160-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Mauss, Marcel (1979) [c1950]. Seasonal variations of the Eskimo: a study in social morphology. in collab. with Henri Beuchat; translated, with a foreword, by James J. Fox. London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-415-33035-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Mauss, Marcel (1979) [c1950]. Seasonal variations of the Eskimo: a study in social morphology. in collab. with Henri Beuchat; translated, with a foreword, by James J. Fox. London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-415-33035-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Mauss, Marcel (1979) [c1950]. Seasonal variations of the Eskimo: a study in social morphology. in collab. with Henri Beuchat; translated, with a foreword, by James J. Fox. London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-415-33035-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Oosten, Jarich G. (1997). "Cosmological Cycles and the Constituents of the Person". përmbledhur nga S. A. Mousalimas (red.). Arctic Ecology and Identity. ISTOR Books 8. Budapest • Los Angeles: Akadémiai Kiadó • International Society for Trans-Oceanic Research. fq. 85–101. ISBN 963-05-6629-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Oosten, Jarich G. (1997). "Cosmological Cycles and the Constituents of the Person". përmbledhur nga S. A. Mousalimas (red.). Arctic Ecology and Identity. ISTOR Books 8. Budapest • Los Angeles: Akadémiai Kiadó • International Society for Trans-Oceanic Research. fq. 85–101. ISBN 963-05-6629-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Oosten, Jarich G. (1997). "Cosmological Cycles and the Constituents of the Person". përmbledhur nga S. A. Mousalimas (red.). Arctic Ecology and Identity. ISTOR Books 8. Budapest • Los Angeles: Akadémiai Kiadó • International Society for Trans-Oceanic Research. fq. 85–101. ISBN 963-05-6629-X. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Rasmussen, Knud (1926). Thulefahrt. Frankfurt am Main: Frankurter Societăts-Druckerei. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Rasmussen, Knud (1965). Thulei utazás. Világjárók (në hungarisht). translated by Detre, Zsuzsa. Budapest: Gondolat. Përkthim hungarez i Rasmussen 1926.
  • Sivin, Carole (1986). "Maskmaking". Worcester, Massachusetts, USA: Davis Publications, Inc.
  • Smith, Susan Valeria Harris, "Maska në dramën moderne", Berkeley: University of California Press, 1984.
  • Huteson, Pamela Rae, "Maska Transformimi", Blaine 2007 www.hancockhouse.com  
  • Wilsher, Toby, "Manuali i Maskave - Një Udhëzues Praktik", Routledge 2007, www.routledge.com
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Maska&oldid=2437025"