Ndarjet administrative të Gjeorgjisë (vend)
| Republikat Autonome, Rajonet, Komunat | |
|---|---|
| Kategoria | Shteti unitar |
| Vendi | Gjeorgjia |
| Numri | 9 rajone 2 republika autonome 76 komuna |
| Popullsia | (Vetëm rajonet): 51,000 (Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti) – 487,000 (Imereti) |
| Sipërfaqja | (Regions only): 2,030 km2 (785 sq mi) (Guria) – 11,380 km2 (4,393 sq mi) (Kakheti) |
| Qeveria | Organet komunale, Qeveria Republikane Autonome, Qeveria kombëtare |
Nënndarjet e Gjeorgjisë janë republika autonome (gjeorgjisht: ავტონომიური რესპუბლიკა, avt'onomiuri resp'ublik'a ), rajone (მხარე, mkhare) dhe komuna (gjeorgjisht: მუნიციპალიტეტი}}, munitsip'alit'et'i).[1]
Gjeorgjia është një shtet unitar me kufij të përcaktuar me ligj që korrespondojnë me situatën e 21 dhjetorit 1991. Shteti përfshin dy republika autonome, Adjara dhe Abhazinë, ku Abhazia është jashtë kontrollit efektiv të Gjeorgjisë. Njësia autonome e ish-kohës sovjetike e Osetisë së Jugut gjithashtu nuk është aktualisht nën juridiksionin de facto të Gjeorgjisë dhe nuk ka një status kushtetues të përcaktuar përfundimtar në rregullimin territorial të vendit.[2]
Territori i Gjeorgjisë aktualisht ndahet në gjithsej prej 69 komunash, prej të cilave 5 janë qytete me vetëqeverisje, përfshirë kryeqytetin Tbilisi, dhe 64 komuna të tjera që përfshijnë vendbanime urbane dhe rurale të grupuara në komunitete administrative brenda tyre. Komunat jashtë dy republikave autonome dhe Tbilisit janë organizuar, provizorisht, në nëntë rajone: Guria, Imereti, Kakheti, Kvemo Kartli, Mtskheta-Mtianeti, Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti, Samegrelo-Zemo Svaneti, Samtskhe-Javakheti, dhe Shida Kartli. Vetë Tbilisi është ndarë në dhjetë rrethe.[2]
Republikat autonome
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Republikat autonome të Abhazisë dhe Adjara u formuan gjatë periudhës së sundimit sovjetik dhe njihen zyrtarisht sipas Kushtetutës së Gjeorgjisë së miratuar në vitin 1995.
Adjara
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Adjara është e ndarë në 6 komuna:
- Qyteti vetëqeverisës i Batumi, i cili është kryeqyteti i njësisë ekonomike;
- Komuna vetëqeverisëse e Kedës ;
- Komuna vetëqeverisëse e Kobuletit ;
- Komuna vetëqeverisëse e Khelvaçaurit ;
- Komuna vetëqeverisëse e Shuakhevit ;
- Komuna vetëqeverisëse e Khulo .
Abhazia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pas konflikteve ushtarake të vitit 1992-1993 dhe atyre të vitit 2008, Gjeorgjia humbi kontrollin efektiv mbi Abhazinë. Rusia dhe tre shtete të tjera anëtare të OKB-së njohën shpalljen e pavarësisë së Abhazisë. Megjithëse Gjeorgjia e konsideron Abkhasinë si një republikë autonome dhe qeveria e saj ndodhet në mërgim në Tbilisi, aktualisht ky territor konsiderohet i pushtuar. Luginën e Kodorit në Abhazinë, që dikur ishte nën kontrollin e Gjeorgjisë para Luftës Ruso-Gjeorgjiane të vitit 2008, tani është komuniteti vetëqeverisës i Azharës sipas ligjit.[2] Qeveria secesioniste e Abkhazisë ka ndarur territorin e tyre në shtatë distrikte (raion).
Osetia e Jugut
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kur Gjeorgjia shpalli pavarësinë, Osetia e Jugut ishte një oblast autonom nën sundimin sovjetik. Osetia e Jugut shtrihet mbi katër komuna që janë zyrtarisht pjesë e rajoneve të veçanta gjeorgjiane të krijuara pas vitit 1994: pjesa lindore e Racha-Lechkhumi dhe Kvemo Svaneti, pjesa veri-lindore e Imeretit, gjysma veriore e Shida Kartli dhe pjesa perëndimore e Mtskheta-Mtianeti.
Pas konflikteve ushtarake në 1991-1992 dhe 2008, Gjeorgjia e konsideron ish-Oblastin Autonom të Osetisë Jugore një territor të pushtuar. Statusi i saj nuk është përcaktuar me kushtetutë nga Gjeorgjia, por ekziston një Administratë e Osetisë së Jugut e ulur në mërgim në Tbilisi. Territori ishte nën kontrollin e Gjeorgjisë para Luftës Ruso-Gjeorgjiane të vitit 2008 dhe u organizua në katër komuna, të cilat ruajnë statusin e tyre juridik.[2] Qeveria secesioniste e Osetisë së Jugut e ndan territorin në katër distrikte sipas formulimeve të tyre.
Ligjet e Gjeorgjisë përfshijnë edhe një parim të rëndësishëm, që është vendosja e një sistemi të qëndrueshëm të vetëqeverisjes lokale për territoret e okupuara pas rivendosjes së sovranitetit të shtetit. Kjo çon në një përfundim se nënndarja dhe sistemi i vetëqeverisjes lokale duhet të thellohen dhe të forcohen për të siguruar një strukturë të qëndrueshme dhe efektive të qeverisjes në territorin e tyre.[2]
Rajonet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Rajonet (mkhare) u krijuan me dekrete presidenciale nga viti 1994 deri në vitin 1996 si një masë e përkohshme për të menaxhuar komunikimin e bashkive nën gjendjen e konflikteve secesioniste në Abhazi dhe Osetinën e Jugut. Këto rajone përafërsisht korrespondojnë me zonat tradicionale historike dhe gjeografike të Gjeorgjisë. Megjithatë, një rajon nuk është një njësi vetëqeverisëse; kryesisht funksioni i tyre është të koordinojnë komunikimin e disa bashkive me qeverinë qendrore të Gjeorgjisë. Përfaqësimi i qeverisë qendrore në secilën rajon bëhet nga një zyrtar i emëruar nga Kryeministri, i cili njihet zyrtarisht si "guvernator".
| Rajoni | Popullsia | Popullsia Dendësia (/km2) |
Sipërfaqja e rajonit (km2) |
Zona | Shënime shtesë |
|---|---|---|---|---|---|
| Tbilisi | 1,241,700 | 3,194.38 | 504.2 | Lindje | |
| Imereti | 463,100 | 83 | 6,475 | Perëndim | Një pjesë e vogël de facto e Osetisë së Jugut, e konsideruar e pushtuar nga Rusia nga Gjeorgjia. |
| Ajaria | 361,400 | 166.72 | 2,880 | Perëndim | |
| Kvemo Kartli | 442,800 | 70 | 6,072 | Lindje | |
| Samegrelo dhe Zemo Svaneti | 299,300 | 45 | 7,440 | Perëndim | |
| Kakheti | 306,200 | 28 | 11,311 | Lindje | |
| Shida Kartli | 249,800 | 46.2 | 5,729 | Lindje | Pjesërisht de facto pjesë e Osetisë së Jugut, e konsideruar e pushtuar nga Rusia nga Gjeorgjia. |
| Abhazia | 240,705 | 28 | 8,660 | Perëndim | De facto e pavarur. Konsiderohet e pushtuar nga Rusia nga Gjeorgjia. |
| Samtskhe-Javakheti | 147,400 | 25 | 6,413 | Lindje | |
| Guria | 104,300 | 56 | 2,033 | Perëndim | |
| Mtskheta-Mtianeti | 93,300 | 14 | 6,786 | Lindje | Një pjesë e vogël de facto e Osetisë së Jugut, e konsideruar e pushtuar nga Rusia nga Gjeorgjia. |
| Racha-Lechkhumi dhe Kvemo Svaneti | 27,100 | 6.4 | 4,990 | Perëndim | Një pjesë e vogël de facto e Osetisë së Jugut, e konsideruar e pushtuar nga Rusia nga Gjeorgjia. |
Komunat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Artikulli kryesor: Lista e komunave të Gjeorgjisë
.svg)
Sipas legjislacionit gjeorgjian, një komunë është një territor me kufij të përcaktuar që ka vetëqeverisje dhe përfshin një vendbanim ose një grup vendbanimesh. Në Gjeorgji, ka dy lloje komunash - qytete me vetëqeverisje, gjithsej pesë, dhe komunitete me vetëqeverisje, 64 gjithsej që nga janari 2019. Komunat e tanishme janë të themeluara ndërmjet vitit 2006 dhe 2017. Shumica e tyre përmbajnë kufijtë dhe emrat e rajoneve të mëparshme, të njohura si raioni (rrethe).[2][3]
Shiko gjithashtu
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Lista e qyteteve dhe qytezave në Gjeorgji
- Lista e komunave në Gjeorgji
- Lista e rajoneve të Gjeorgjisë sipas Indeksit të Zhvillimit Njerëzor
- Kodet ISO 3166-2 për rajonet dhe republikat autonome të Gjeorgjisë
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Nana Bolashvili, Andreas Dittmann, Lorenz King, Vazha Neidze (eds.): National Atlas of Georgia, 138 pages, Steiner Verlag, 2018, ISBN 978-3-515-12057-9
- ^ a b c d e f "ტერიტორიული მოწყობა და მმართველობა [Territorial Structure and Government]" (në gjeorgjisht). Administration of the President of Georgia. Arkivuar nga origjinali më 10 korrik 2015. Marrë më 9 korrik 2015.
- ^ "Registry of Municipalities" (në anglisht). National Agency of Public Registry. Marrë më 9 korrik 2015.