P. V. Narasimha Rao
P. V. Narasimha Rao | |
|---|---|
 Rao në 1992 | |
| i 9-ti Kryeministër i Indisë | |
| Në detyrë 21 Qershor 1991 – 16 Maj 1996 | |
| Presidenti | |
| Vice president | Shankar Dayal Sharma K. R. Narayanan |
| Paraprirë nga | Chandra Shekhar |
| Pasuar nga | Atal Bihari Vaxhpaji |
| Ministër i Mbrojtjes | |
| Në detyrë 6 Mars 1993 – 16 Maj 1996 | |
| Kryeministri | Veten |
| Paraprirë nga | Shankarrao Chavan |
| Pasuar nga | Pramod Mahajan |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | 28 qershor 1921 Laknepalli, Shteti i Hajderabadit, India Britanike (Telangana e sotshme, Indi) |
| Vdiq më | 23 dhjetor 2004 (83 vjeç) Nju Delhi, Delhi, India |
| Monumente për të | Gyan Bhumi |
| Partia politike | Kongresi Kombëtar Indian |
| Bashkëshortja/et | Satyamma
(m. 1931; died 1970) |
| Fëmijët | 8, përfshirë P. V. Rajeshwar dhe Surabhi Vani Devi |
| Shkollimi | |
| Profesioni |
|
Pamulaparthi Venkata Narasimha Rao (28 qershor 1921 - 23 dhjetor 2004), i njohur gjerësisht si P.V. Narasimha Rao, ishte një avokat, burrë shteti dhe politikan indian që shërbeu si kryeministri i 9-të i Indisë nga 1991 deri në 1996. Ai është i njohur për paraqitjen dhe zbatimin e reformave të ndryshme liberale në ekonominë e Indisë. [1] [2] [3] Ngritja e tij në postin e kryeministrit ishte politikisht e rëndësishme, sepse ai ishte mbajtësi i dytë i kësaj zyre nga një rajon jo-indi-folës ( telugu ) dhe i pari nga India e Jugut ( Andhra Pradesh e Bashkuar ) [a] . Ai drejtoi një administratë të rëndësishme, duke mbikëqyrur një shndërrim të madh ekonomik dhe disa incidente në shtëpi që prekën sigurinë kombëtare të Indisë. [4] Rao, i cili mbante portofolin e Industrive, ishte personalisht përgjegjës për çmontimin e Licencës Raxh, pasi kjo ishte nën kompetencat e Ministrisë së Tregtisë dhe Industrisë, duke përmbysur politikat ekonomike të qeverisë së Raxhiv Gandhit . [5]
Ish-kryeministri Manmohan Singh e përshkroi Raon si babain e vërtetë të reformave ekonomike në Indi . [6] Në vitin 1991, Rao punësoi Manmohan Singhun si ministër të financave për të nisur kalimin historik ekonomik. Me mandatin e Raos, Manmohan Singhu nisi këndin e globalizimit të Indisë të reformave që zbatuan politikat e Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) për të shpëtuar vendin pothuajse të falimentuar nga kolapsi ekonomik . [5] Raos i referoheshin gjithashtu si Chanakya për aftësinë e tij për të drejtuar legjislacionin ekonomik dhe politik përmes parlamentit në një kohë kur ai drejtonte një qeveri të pakicës . [7] [8] Presidenti i 11-të i Indisë, APJ Abdul Kalam e përshkroi Raon si një "burrë shteti patriot që besonte se kombi është më i madh se sistemi politik". Kalam pranoi se Rao, në fakt, i kishte kërkuar që të bëhej gati për testimin e armëve bërthamore në vitin 1996, por ato nuk u kryen, për shkak të ndryshimit të qeverisë sipas zgjedhjeve të përgjithshme indiane të vitit 1996 . Qeveria e NDA-së e udhëhequr nga Vaxhpaji më vonë kreu testet bërthamore në 1998. Më vonë doli se Rao e kishte informuar Vaxhpajin mbi gjendjen e gatishmërisë për teste bërthamore, duke i hapur rrugën këtij vendimi. [9]
Vitet e Raos si kryeministër panë gjithashtu shfaqjen e Partisë Bharatiya Janata (BJP), një parti kryesore e krahut të djathtë, si një alternativë ndaj Kongresit Kombëtar Indian, i cili kishte qeverisur Indinë për pjesën më të madhe të historisë së saj pas pavarësisë. Kryeministrat e ardhshëm Atal Bihari Vaxhpaji dhe Manmohan Singh vazhduan politikat e reformës ekonomike të nisura nga qeveria e Raos. Rao vdiq në vitin 2004 nga një atak në zemër në Nju Delhi. Ai u dogj në Hajderabad . [10]
Ai ishte një mendimtar i gjithanshëm me interesa në një sërë temash (përveç politikës) si letërsia dhe programet kompjuterike (përfshirë programimin kompjuterik ). [11] Ai fliste 17 gjuhë. [12] [13] Edhe pse ai u kritikua gjithashtu gjatë mandatit të tij dhe madje u mënjanua më vonë nga partia e tij, [14] vlerësimet retrospektive kanë qenë më të sjellshme, madje duke e pozicionuar atë si një nga kryeministrat më të mirë të Indisë në sondazhe dhe analiza të ndryshme. [15] [16] [17] [18] [19] Arritjet e tij përfshijnë drejtimin e Indisë përmes krizës ekonomike të vitit 1991, përfundimin e një mandati me një qeveri të pakicës, vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin, fillimin e politikës së Indisë, Shiko Lindjen, rindezjen e programit bërthamor të Indisë, mposhtjen e rezolutës së Kombeve të Bashkuara të vitit 1994 kundër Indisë, trajtimin efektiv dhe shtypjen e kryengritjes në Punxhab, politikën e ashpër kundër terrorizmit në Kashmir, [20] dhe hapjen e marrëdhënieve të pjesshme diplomatike me Tajvanin . [21]
- ^ Dean, Adam (2022), "India's Middle Path: Preventive Arrests and General Strikes", Opening Up by Cracking Down: Labor Repression and Trade Liberalization in Democratic Developing Countries, Political Economy of Institutions and Decisions, Cambridge University Press, fq. 86–112, doi:10.1017/9781108777964.006, ISBN 978-1-108-47851-9
{{citation}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "PV Narasimha Rao Remembered as Father of Indian Economic Reforms". voanews.com. VOA News. 23 dhjetor 2004. Arkivuar nga origjinali më 2 korrik 2012.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Narasimha Rao led India at crucial juncture, was father of economic reform: Pranab". The Times of India. 31 dhjetor 2012. Arkivuar nga origjinali më 20 maj 2013. Marrë më 25 janar 2013.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Narasimha Rao – a Reforming PM". news.bbc.co.uk. BBC News. 23 dhjetor 2004. Marrë më 2 mars 2007.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Arvind Kumar, Arun Narendhranath (3 October 2001). India must embrace unfettered free enterprise. Daily News and Analysis.
- ^ "Narasimha Rao can truly be called father of economic reforms in India: Manmohan Singh". The Hindu. 24 korrik 2020.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ V. Venkatesan (14 janar 2005). "Obituary: A scholar and a politician". Frontline. 22 (1). Arkivuar nga origjinali më 30 janar 2010. Marrë më 30 mars 2010.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "PV Narasimha Rao Passes Away". tlca.com. Arkivuar nga origjinali më 1 nëntor 2007. Marrë më 7 tetor 2007.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ How PV became PM, The Hindu, 2 July 2012.
- ^ "Narasimha Rao cremated". thehindubusinessline.com. 26 dhjetor 2004. Marrë më 18 prill 2007.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The meek inheritor". India Today. 15 korrik 1991. Arkivuar nga origjinali më 17 nëntor 2013. Marrë më 17 nëntor 2013.
Rao was one of the first converts to the new technology. Today, he is so adept with the machines that along with the 10 Indian and four foreign languages, Rao has also taught himself some computer languages and is now able to programme them.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "PVN – Obituary". 23 dhjetor 2004. Arkivuar nga origjinali më 28 gusht 2013. Marrë më 17 nëntor 2013.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "'PV': A scholar, a statesman". 23 dhjetor 2004. Arkivuar nga origjinali më 7 prill 2010. Marrë më 17 nëntor 2013.
A Sahitya Ratan in Hindi, Rao was fluent in several languages, including Spanish.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "PV Narasimha Rao, a forgotten prime minister". Livemint (në anglisht). 21 qershor 2016.
- ^ "Half Lion: Resurrecting Narasimha Rao". Times of India Blog. 26 korrik 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Raman, B (27 dhjetor 2004). "Narasimha Rao: Our finest PM ever?". Rediff. Marrë më 1 maj 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Biswas, Soutik (25 korrik 2016). "Reassessing India's 'forgotten PM'". BBC News. Marrë më 1 maj 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Padmanabhan, Anil (7 tetor 2016). "Why Narasimha Rao is suddenly a star". Livemint. Marrë më 1 maj 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gupta, Shekhar (23 dhjetor 2018). "Why Narasimha Rao is India's most vilified, deliberately misunderstood and forgotten PM". ThePrint. Marrë më 1 maj 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gupta, Shekhar (28 qershor 2018). "P.V. Narasimha Rao's Kashmir policy was much more muscular than PM Modi's". ThePrint. Marrë më 1 maj 2022.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kumar, Sumit (22 maj 2016). "Strategic ties with Taiwan will greatly benefit India". The Sunday Guardian Live.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)