Pavarësia e Silesisë
Pavarësia e Silesisë (silesianisht: Samostanowjyńo Ślůnska; polonisht: Niepodległość Śląska) është lëvizja politike që Silesia e Epërme dhe Silesia Cieszyn të bëhen një shtet i pavarur.
Që nga shekulli i 9-të, Silesia e Epërme ka qenë pjesë e Moravisë së Madhe, Dukatit të Bohemisë, Mbretërisë Piast të Polonisë, përsëri e Tokave të Kurorës Bohemiane dhe Perandorisë së Shenjtë Romake, si dhe e monarkisë Habsburge nga viti 1526. Në 1742 pjesa më e madhe e Silesisë së Epërme u aneksua nga Mbretëria e Prusisë dhe në 1871 u bë pjesë e Perandorisë Gjermane. Pas Luftës së Parë Botërore, rajoni u nda midis Polonisë (Silesia e Epërme Lindore) dhe Gjermanisë (Silesia e Epërme Perëndimore).[1]
Pas Luftës së Dytë Botërore, Silesia e Epërme Perëndimore gjithashtu u bë polake si rezultat i Konferencës së Potsdamit.
Nga viti 1920 deri në 1939 Vojvodeshipi Silesian (Polonisht: Województwo Śląskie) ishte një provincë autonome (vojvodeship) e Republikës së Dytë Polake me parlamentin e vet.[2] Fuqitë autonome u shfuqizuan zyrtarisht me një ligj të 6 majit 1945.[3]
Organizatat që mbështesin pavarësinë Silesiane në shekullin e 20-të ishin Partia Popullore Silesiane, Shoqata e Mbrojtjes së Silesianëve të Epërm, Unioni i Silesianëve të Epërm. Sipas disave, partia që mbështet pavarësinë e Silesisë së Epërme është Lëvizja për Autonomi Silesiane (RAŚ), e themeluar në vitin 1990. Frika nga separatizmi, në vend të autonomisë së shpallur zyrtarisht, u ndez nga disa botime në revistën zyrtare të RAŚ-it. U botuan artikuj që bënin thirrje hapur për një shtet sovran, të pavarur silesian.[4] Gjithashtu politikanët e Silesianëve Bashkë nuk përjashtojnë mbështetjen e projektit të shtetit të pavarur silesian në rast se ky projekt mbështetet nga shumica e silesianëve.[5]
- ^ "Wha's Like Us: Thousands back movement for self-determination in the Polish region of Upper Silesia". The National (në anglisht). 21 gusht 2017. Marrë më 2022-03-05.
- ^ "Ustawa Konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego". isap.sejm.gov.pl. Marrë më 2022-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Internetowy System Aktów Prawnych". 2011-08-07. Arkivuar nga origjinali më 2011-08-07. Marrë më 2022-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Związek Polskich Korporacji Akademickich – BIULETYN KORPORACYJNY". 2008-02-24. Arkivuar nga origjinali më 2008-02-24. Marrë më 2022-02-28.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Partie regionalne na Górnym Śląsku odpowiadają na 11 pytań, a Wachtyrz komentuje". wachtyrz.eu. 21 korrik 2018. Marrë më 2022-03-02.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)