Jump to content

Peruanët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Peruanët (spanjisht: peruanos/peruanas) janë qytetarët e Perusë. Ajo që tani është Peruja ka qenë e banuar për disa mijëvjeçarë nga kultura të tilla si ajo karal para pushtimit spanjoll në shekullin e 16-të. Popullsia peruane u ul nga rreth 5-9 milionë në vitet 1520 në rreth 600,000 në 1620, kryesisht për shkak të sëmundjeve infektive të bartura nga spanjollët. Spanjollët dhe afrikanët mbërritën në një numër të madh në 1532 nën sundimin kolonial, duke u përzier gjerësisht me njëri-tjetrin dhe me peruanët vendas. Gjatë Republikës, ka pasur një imigrim gradual të njerëzve evropianë (veçanërisht nga Spanja dhe Italia, dhe në një masë më të vogël nga Gjermania, Franca, Kroacia dhe Ishujt Britanikë). Kinezët dhe japonezët mbërritën në një numër të madh në fund të shekullit të 19-të.

Me 31.2 milionë banorë sipas censusit të 2017 Peruja është vendi i katërt më i populluar në Amerikën e Jugut. Shkalla e rritjes demografike të saj ra nga 2.6% në 1.6% midis 1950 dhe 2000, dhe popullsia e saj pritet të arrijë afërsisht 46 - 51 milionë në 2050. Në vitin 2017, 79.3% jetonin në zonat urbane dhe 20.7% në zonat rurale. Qytetet kryesore përfshijnë Limën, shtëpia e mbi 9.5 milionë njerëzve, Arequipa, Trujillo, Chiclayo, Piura, Iquitos, Huancayo, Cusco dhe Pucallpa, të cilët raportuan të gjithë më shumë se 250,000 banorë. Komunitetet më të mëdha peruane të emigrantëve janë në Shtetet e Bashkuara, Amerikën e Jugut (Argjentinë, Kili, Venezuelë dhe Brazil), Evropë (Spanjë, Itali, Francë dhe Mbretërinë e Bashkuar), Japoni, Australi dhe Kanada.