Vulnetari

Vulnetari ("vullnetarët") ishin një milici vullnetare e shqiptarëve nga Kosova e krijuar në vitin 1941 nga forcat italiane pas pushtimit të suksesshëm të Jugosllavisë. Ata shërbyen si forcë ndihmëse për kontrollin civil^[1] dhe mbrojtjen e fshatrave.^[2]

Një pjesë e milicisë shërbeu si roje kufitare nën sundimin italian dhe gjerman.^[2] Vulnetari luftuan vetëm në zonat e tyre lokale, prandaj luftuan edhe kundër partizanëve edhe kundër çetnikëve, “kundër të cilëve u treguan luftëtarë të zotë dhe të vendosur”.^[2] Vulnetari i rajonit të Gjakovës shkoi në Plavë dhe Gusinje për të mbështetur kundërofensivën italiane gjatë Kryengritjes në Mal të Zi.^[3]

Në mënyrë të pavarur, njësitë Vulnetari shpesh sulmuan serbët etnikë dhe kryen bastisje kundër objektivave civile.^[4]^[5] Sipas studiuesve serbë, Vulnetari dogjën qindra fshatra serbe dhe malazeze, vranë shumë njerëz dhe kryen fushata plaçkitëse në Kosovë dhe në rajonet fqinje.^[6]

Në fund të Luftës së Dytë Botërore, milicia u përdor për të mbrojtur forcat gjermane që tërhiqeshin. Pasi forcat gjermane u tërhoqën nëpër Kosovë, pjesëtarët e milicisë Vulnetari u fshehën në fshatrat e tyre.^[7]

Njerëz të shquar

Rizë Umeri, komandant në Rugovë
Shaban Polluzha, komandant në Drenicë
Sali Barjaktari, komandant
Zhukë Axhija, komandant
Sali Rama, komandant
Ramë Alija, komandant nga Istogu
Idriz Rexha, komandant në rajonin e Mitrovicës
Avdyl Dura, komandant nga Kaçaniku
Xhevad Begolli
Xhemë Hasa, komandant në Maqedoninë perëndimore

Shiko gjithashtu

Referime

^ Dérens, Jean-Arnault (2006). Kosovo, année zéro (në frëngjisht). Paris-Méditerranée. fq. 66. ISBN 9782842722487. Marrë më 21 gusht 2012. Une administration albano-italienne fasciste s'installa au Kosovo, tandis que la milice albanaise des Vulnetari, servait d'auxiliaire aux forces italiennes pour maintenir l'ordre.
^ ^a ^b ^c Tomasevich 2001, f. 152.
^ Božović, Branislav; Vavić, Milorad (1991). Surova vremena na Kosovu i Metohiji: kvislinzi i kolaboracija u drugom svetskom ratu (në serbisht). Institut za savremenu istoriju. fq. 193. ISBN 9788674030400. Када је, 13. јула 1941. године, у Црној Гори избио општенародни устанак, са Косова и Метохије су у Плав и Гусиње упућивани вулнетари...Највише их је било из околине Ђаковице...
^ T. Bataković, Dušan (2007). Kosovo and Metohija: living in the enclave (në anglisht). Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies. fq. 55. ISBN 9788671790529. Marrë më 21 gusht 2012. In this new satellite Fascist-type state, the Italian Government set up an Albanian voluntary militia numbering 5,000 men — Vulnetari — to help the Italian forces maintain order as well as to independently conduct surprise attacks on the Serb population.
^ Vickers, Miranda (1998). Between Serb and Albanian: a history of Kosovo (në anglisht). Hurst & Co. fq. 134. ISBN 9781850652786. Marrë më 21 gusht 2012. the activities of numerous Albanian nationalist movements, and life consequently became increasingly difficult for Kosovo's Serb population whose homesteads were routinely sacked by the Vulnetari.
^ Božović 1991, p. 85
Вулнетари су на Косову и Метохији, али и у суседним крајевима, спалили стотине српских и црногорских села, убили мноштво људи и извршили безброј пљачки.
^ Borozan, Đorđe. "Albanci u Jugoslaviji u Drugome svjetskom ratu" (PDF) (në serbisht). Zagreb: Centar za politološka istraživanja. fq. 367. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 dhjetor 2013. Marrë më 3 shtator 2012. Prvaci Druge prizrenske lige, predvođeni Daferom Devom, povukli su se sa njemačkim snagama, a vulnetarske formacije pritajeno su se sklonile u svoja matična sela.

Referime

Antonijević, Nenad (2003). "Stradanje srpskog i crnogorskog civilnog stanovništva na Kosovu i Metohiji 1941. godine". Dijalog Povjesničara-istoričara (në serbisht). Zadar: Friedrich Nauman Stiftung. 8: 355–369.
Antonijević, Nenad (2009). Mirković, Jovan (red.). Албански злочини над Србима на Косову и Метохији у Другом светском рату, документа, друго измењено и допуњено издање (PDF) (në serbisht). Belgrade: Музеј жртава геноцида.
Božović, Branislav (1991). Surova vremena na Kosovu i Metohiji: kvislinzi i kolaboracija u drugom svetskom ratu (në serbisht). Institut za savremenu istoriju. ISBN 9788674030400.
Milković, Milutin (1991a). "Први косовско-метохијски партизански одред" (PDF). PRVA KOSOVSKO-METOHIJSKA PROLETERSKA BRIGADA (në serbisht). Belgrade. fq. 15–62.{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
Milković, Milutin (1991b). "Борбе за ослобађање Метохије" (PDF). PRVA KOSOVSKO-METOHIJSKA PROLETERSKA BRIGADA (në serbisht). Војна штампарија. fq. 228–264.
Mitrovski, Bora (1983). Petnaesti (makedonski) udarni korpus NOVJ (në serbisht). Belgrade: Vojnoizdavački zavod. OCLC 11754364.
Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration (në serbisht). Vëll. 2. San Francisco: Stanford University Press. ISBN 0-8047-3615-4.
Vidačić, Rajko (2000). O korenima separatizma i terorizma na Kosovu [Për rrënjët e separatizmit dhe terrorizmit në Kosovë] (në serbisht). Belgrade: Službeni list SRJ. ISBN 9788635504643. OCLC 48602543.

[1] Dérens, Jean-Arnault (2006). Kosovo, année zéro (në frëngjisht). Paris-Méditerranée. fq. 66. ISBN 9782842722487. Marrë më 21 gusht 2012. Une administration albano-italienne fasciste s'installa au Kosovo, tandis que la milice albanaise des Vulnetari, servait d'auxiliaire aux forces italiennes pour maintenir l'ordre.

[FOOTNOTETomasevich2001152-2] Tomasevich 2001, f. 152.

[BožovićVavić1991-3] Božović, Branislav; Vavić, Milorad (1991). Surova vremena na Kosovu i Metohiji: kvislinzi i kolaboracija u drugom svetskom ratu (në serbisht). Institut za savremenu istoriju. fq. 193. ISBN 9788674030400. Када је, 13. јула 1941. године, у Црној Гори избио општенародни устанак, са Косова и Метохије су у Плав и Гусиње упућивани вулнетари...Највише их је било из околине Ђаковице...

[Batakovic-2007-55-4] T. Bataković, Dušan (2007). Kosovo and Metohija: living in the enclave (në anglisht). Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies. fq. 55. ISBN 9788671790529. Marrë më 21 gusht 2012. In this new satellite Fascist-type state, the Italian Government set up an Albanian voluntary militia numbering 5,000 men — Vulnetari — to help the Italian forces maintain order as well as to independently conduct surprise attacks on the Serb population.

[Vickers-Vulnetari134-5] Vickers, Miranda (1998). Between Serb and Albanian: a history of Kosovo (në anglisht). Hurst & Co. fq. 134. ISBN 9781850652786. Marrë më 21 gusht 2012. the activities of numerous Albanian nationalist movements, and life consequently became increasingly difficult for Kosovo's Serb population whose homesteads were routinely sacked by the Vulnetari.

[6] Božović 1991, p. 85
Вулнетари су на Косову и Метохији, али и у суседним крајевима, спалили стотине српских и црногорских села, убили мноштво људи и извршили безброј пљачки.

[7] Borozan, Đorđe. "Albanci u Jugoslaviji u Drugome svjetskom ratu" (PDF) (në serbisht). Zagreb: Centar za politološka istraživanja. fq. 367. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 25 dhjetor 2013. Marrë më 3 shtator 2012. Prvaci Druge prizrenske lige, predvođeni Daferom Devom, povukli su se sa njemačkim snagama, a vulnetarske formacije pritajeno su se sklonile u svoja matična sela.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]