Zognush Pasha

Tyrbja i Zognush Pashës

Zognush Pasha (ndër burime historike Zağanos Paşa ose Zagan Pasha; i përmendur mes viteve 1446 – 1462 ose 1469) ka qenë një komandant ushtarak shqiptar i Perandorisë Osmane që ka patur edhe gradat e kapudan pashës si dhe kryevezirit gjatë mbretërimit të Sulltan Mehmet Fatihut. I lindur në një mjedis të krishterë, u rekrutua nga devshirmeja ku u bë mysliman në moshën 13 vjet dhe përparoi në grada në mesin e jeniçerëve. Qe ndër komandantët ushtarakë të Fatihut dhe lala i tij - këshilltar, kujdestar, mbrojtës njëherësh.

Jetëshkrimi

Disa burime e pasqyrojnë si të krishterë me prejardhje arbërore, madje nga fisnikëria e kohës si Gjergj Kastrioti Skënderbeu dhe Hamzai; Inalçik referon se ka qenë i biri i Vrana Kontit. Burime tjera nuk ia pasqyrojnë prejardhjen, tjerat luhaten mes prejardhjes arbnore dhe sllavëve të jugut, të tjerë mes asaj arbnore ose greke. Qe një mysliman i devotshëm pasi u dorëzua në fe.

Ai ishte në gjendje për të vendosur veten në krye të makinës ushtarake dhe të politikës së Perandorisë Osmane, në sajë të aftësive të tij dhe besimit që ai gëzonte me sulltanit të ri, i cili kishte shoqëruar atë në mërgim e tij të 1446. Deri më 1432 subash i Krujës ka qenë Zognush Pasha, pas tij Hizir Beu, dhe më 1437-38 qe Skënderbeu. Ai mori titullin e vezirit të tretë 1439, i vizionit të dytë në 1451 dhe i Gran-Vezirit më 30 maj 1453, ditën e marrjes së Kostadinopojës.

Në 1456 Zognush ra në turp në Gjykatë, duke u mbajtur si një kokë turku për ekspeditën e dështuar kundër haremin vajza e Beogradit u përjashtua perandorake, dhe ai në pension në qytetin e Ballëkesirit, ku kishte shumë pasuri. Këtu ai ndërtoi një xhami, e cila mban emrin e tij, në të cilën u varros, duke pritur varrezat e disa anëtarëve të tjerë të familjes së tij. Në vitin 1459, megjithatë, ai u rehabilitua, duke u emëruar Kapudan Pasha (admiral) i flotës osmane me shpejtësi në rritje. Në vitin 1460 ai u bë guvernator i Thesalisë dhe Maqedonisë. Në Stamboll ka ende një kullë që mban emrin e tij, të cilit i është dhënë nderi nga sulltani pas kapjes së Kostadinopojës.

Referime

Bibliografia

• Nicolle, David; Haldon, John F.; Turnbull, Stephen R. (2007). The fall of Constantinople: the Ottoman conquest of Byzantium (në anglisht). Osprey Publishing. fq. 189–. ISBN 978-1-84603-200-4. Marrë më 5 tetor 2010.
• Philippides, Marios (2007). Mehmed II the Conqueror and the fall of the Franco-Byzantine Levant to the Ottoman Turks: some western views and testimonies (në anglisht). ACMRS/Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies. ISBN 978-0-86698-346-4. Marrë më 5 tetor 2010.