Jump to content

Fahredin Pasha

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Ömer Fahrettin Türkkan)
Ömer Fahrettin Türkkan[1]
1304 (1888)-SV. 1[1]
Pseudonimi/etMbrojtësi i Medinës (tr.Medine Müdafii/ osm. مدافع مدینە)
Luani i Shkretëtirës[2]
Tigri i Shkretëtirës[3]
Lindur më1868 (nëntor ose dhjetor)
Rusçuk, Perandoria Osmane (tani Bullgari)
Vdekur më22 nëntor 1948
Stamboll, Turqi
Varrosur në
Varreza Aşiyan
Në aleancë me Perandoria Osmane (1888–1919)
Qeveria e Ankarasë (1921–1923)
Turqia (1923–1936)
Shërbimi/dega Ushtria Osmane
Ushtria e GNA-së
Forcat Tokësore Turke
Vite shërbimi1888–1919, 1921–1936
GradaLejtnant gjeneral
Në komandëDivizioni i 31-të, Korpusi XII, Ushtria e Katërt (zëvendës), Forca Ekspeditore e Hejazit
Betejat/luftratLufta Italo-Turke
Luftërat Ballkanike
Lufta e Parë Botërore
Lufta për Pavarësi Turke
Punë të tjeraAmbasador turk në Kabul

Ömer Fahrettin Türkkan ishte një oficer turk, i cili ishte komandant i ushtrisë osmane dhe guvernator i Medinës nga viti 1916 deri më 1919. Ai është i njohur për mbrojtjen e Medinës në rrethimin e Medinës gjatë Luftës së Parë Botërore.[4]

Jeta e hershme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fahreddin Pasha në ditët e tij të hershme.

Ai lindi në Rusçuk (Ruse e sotme) nga nëna Fatma Adile Hanım dhe babai Mehmed Nahid Beu. Ai kishte një motër më të vogël Sabiha Hanım, e cila ishte e martuar me ʿAlī Ḥaydar Pāshā. Për shkak të Luftës Ruso-Turke familja e tij u shpërngul në Stamboll[5][6] në vitin 1878. Ai u bashkua me Akademinë e Luftës dhe u diplomua në vitin 1888. Postimi i tij i parë ishte në kufirin lindor me Armeninë në Ushtrinë e Katërt. Më 1908 erdhi në Stamboll dhe u bashkua me Ushtrinë e Parë të Rregullt. Në vitet 1911–12 u dërgua në Libi dhe kur shpërtheu Lufta Ballkanike, ai ishte komandant i Divizionit të 31-të të vendosur në Gallipoli. Njësia e tij rimori Adrianopojën (Edreneja e sotme) nga Bullgaria dhe ai hyri në qytet së bashku me Enver Pashën.

Familja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fahreddin me fëmijët e tij

Ai u martua me Ayşe Sıdıka Hanımefendi (1884–1959) në vitin 1900, e cila ishte e bija e Ferik Ahmet Pashës. Ata kishin pesë fëmijë:

  • Suphiye Türkkan 1904–1978 (vajzë)
  • Mehmed Selim Türkkan 1908–1991 (djalë)
  • Mehmed Orhan Türkkan 1910–1994 (djalë)
  • Ayşe Nermin Türkkan 1919–1997 (vajzë)
  • Ayhan Türkkan 1928–1959 (djalë)

Lufta e Parë Botërore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1914, para se të mobilizohej ushtria osmane, koloneli i shtabit Fahreddin Beu u emërua komandant i Korpusit XII të vendosur në Mosul. Ai u gradua në gradën Mirliva më 12 nëntor 1914 dhe u emërua zëvendëskomandant i Ushtrisë së Katërt të vendosur në Aleppo.[7]

Mbrojtësi i Medinës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë Luftës së Parë Botërore, pasi Hussein bin Ali, Sherifi i Mekës, filloi përgatitjet për një revoltë kundër Perandorisë Osmane, Fahreddin, me urdhër të Xhemal Pashës më 23 maj 1916 u zhvendos drejt Medinës në Hexhaz për ta mbrojtur atë; ai u emërua komandant i Forcës së Ekspeditës të Hexhazit më 17 korrik 1916.[7]

Medina u rrethua nga forcat arabe që u rebeluan kundër Sulltanit Osman dhe u rreshtuan në anën e britanikëve kundër Fahreddin Pashës, por ai qëndroi në këmbë dhe mbrojti qytetin. Ai gjithashtu mbrojti hekurudhën e ngushtë një binar të Hexhazit nga sabotimet nga ushtria Hejazi[8] garnizonet turke të stacioneve të vogla të trenave të izoluara i rezistuan sulmeve të vazhdueshme të natës dhe siguroi shinat kundër numrit në rritje të sulmeve (rreth 130 sulme të mëdha në 1917 dhe qindra në 1918, duke përfshirë më shumë se 300 bomba më 30 prill 1918).

Me tërheqjen e Perandorisë Osmane nga lufta me Armëpushimin e Mudros ndërmjet Perandorisë Osmane dhe Aleatëve të Luftës së Parë Botërore më 30 tetor 1918, pritej që edhe Fahredini të dorëzohej. Por ai refuzoi ta bënte këtë dhe refuzoi armëpushimin.

Gjatë rrethimit të Medinës, Fahreddin dërgoi artefaktet e shenjta dhe dorëshkrimet e Medinës në Stamboll për t'i mbrojtur ato nga kapja. Shumica e dorëshkrimeve u kthyen në Medinë nga Perandoria Osmane dhe tani gjenden në bibliotekat e qytetit,[4] ndërsa pjesa tjetër mbeten në Pallatin Topkapı në Stamboll.[9]

Sipas kujtimeve të dëshmitarëve okularë të autorit turk Feridun Kandemir, i cili ishte vullnetar i Gjysmëhënës së Kuqe të asaj kohe në Medine, një të premte në pranverë të vitit 1918, pas lutjeve në Xhaminë e Profetit, Fahreddini iu drejtua trupat:

"Ushtarë! Unë ju bëj thirrje në emër të Profetit, dëshmitarit tim. Ju urdhëroj ta mbroni atë dhe qytetin e tij deri në gëzhojën e fundit dhe frymën e fundit, pavarësisht nga forca e armikut. Allahu na ndihmoftë dhe na ndihmoftë. lutjet e Muhamedit qofshin me ne.

"Oficerët e ushtrisë heroike turke! O Muhamed të vegjël, dilni përpara dhe më premtoni, përpara Zotit tonë dhe Profetit, se do ta nderoj besimin tuaj me sakrificën supreme të jetës suaj."

Fahreddin Pasha kishte thënë se kishte një vegim në ëndërr që profeti Muhamed e kishte urdhëruar të mos nënshtrohej. Në gusht 1918, ai mori një thirrje për t'u dorëzuar nga Sharif Husain i Mekës. Fahreddin Pasha iu përgjigj me këto fjalë:[11]

"Fakhr-ud-Din, gjeneral, mbrojtës i qytetit më të shenjtë të Medinës. Shërbëtor i Profetit.

Me emrin e Allahut, të Plotfuqishmit. Atij që theu fuqinë e Islamit, shkaktoi gjakderdhje mes muslimanëve, rrezikoi Kalifatin e Komandantit të Besimtarëve dhe e ekspozoi atë ndaj dominimit të britanikëve.

Natën e së enjtes, të katërmbëdhjetë të Dhul Hixhes, po ecja, i lodhur dhe i rraskapitur, duke menduar për mbrojtjen dhe mbrojtjen e Medinës, kur u gjenda mes burrave të panjohur që punonin në një shesh të vogël. Pastaj pashë duke qëndruar para meje një burrë me një fytyrë sublime. Ai ishte Pejgamberi, paqja e Allahut qofshin mbi të! Krahu i tij i majtë ishte mbështetur në ijë nën mantelin e tij dhe më tha në mënyrë mbrojtëse: 'Më ndiq.' E ndoqa dy-tre hapa dhe u zgjova. Menjëherë shkova në xhaminë e tij të shenjtë dhe u përkula në namaz dhe falënderim [pranë varrit të tij].


Tani jam nën mbrojtjen e Profetit, Komandantit tim Suprem. Unë jam i zënë me forcimin e mbrojtjes, ndërtimin e rrugëve dhe shesheve në Medine. Mos më shqetësoni me oferta të kota”.

Ai nuk pranoi të dorëzonte shpatën e tij edhe pas marrjes së një urdhri të drejtpërdrejtë nga ministri osman i luftës. Qeveria osmane u mërzit nga sjellja e tij dhe Sulltan Mehmed VI e shkarkoi atë nga posti i tij. Ai refuzoi ta bënte këtë dhe mbajti flamurin e Sulltanit Osman në Medinë deri në 72 ditë pas përfundimit të luftës. Pas armëpushimit të Mudrosit, njësia më e afërt osmane ishte 1300 kilometra nga Medina.

Ai iu përgjigj një ultimatumi nga gjenerali britanik Reginald Wingate më 15 dhjetor 1918 me fjalët: "Unë jam një Muhamedan. Unë jam një Osmanli. Unë jam djali i Bayer Bay. Unë jam një ushtar".[10]

Fahreddini u arrestua nga njerëzit e tij dhe u soll tek Abdullahu më 9 janar 1919 në Bir Darwish. Abdullahu hyri në Medine menjëherë pas dorëzimit, i ndjekur nga Aliu i cili hyri në qytet më 2 shkurt 1919.

Jeta pas lufte

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas arrestimit të Fahrettin Pashës, ai u dërgua në kazermën ushtarake në Kajro, Egjipt. Më vonë ai u transferua në Maltë, ku jetoi si rob lufte deri në vitin 1921.[11] Pas lirimit u bashkua me forcat turke nën komandën e Mustafa Kemal Atatürk dhe luftoi kundër ushtrive greke dhe franceze që pushtuan Anadollin. Pas Luftës për Pavarësi Turke, ai ishte ambasador i Turqisë në Kabul, Afganistan nga viti 1922 deri në vitin 1926. Në vitin 1936 u gradua në gradën ferik (gjenerallejtënant) dhe doli në pension nga ushtria. Fahrettin Pasha vdiq më 22 nëntor 1948, pasi pësoi një sulm në zemër gjatë një udhëtimi me tren në afërsi të Eskishehirit. Sipas dëshirës së tij, ai u varros në varrezat Aşiyan në Stamboll.[11]

Skeda:Fahreddin Paşa.jpg
Fahreddin Pasha në vitet 1930.

Trashëgimia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në dhjetor 2017, Abdullah bin Zayed Al Nahyan, Ministri i Jashtëm i Emirateve të Bashkuara Arabe, shkaktoi një përçarje diplomatike me Turqinë duke shpërndarë një postim në llogarinë e tij personale në rrjetet sociale që synonte ekspozimin e Fahreddinit dhe forcave të tij për vjedhjen e dorëshkrimeve nga Medina, mes krimeve të tjera kundër popullsia vendase gjatë rrethimit. Në përgjigje, presidenti turk Recep Tayyip Erdoğan e quajti Ministrin e Jashtëm injorant dhe tha: "Një njeri mendjemadh zhytet poshtë dhe shkon deri aty sa të akuzojë paraardhësit tanë për vjedhje... Çfarë e prishi këtë njeri? Ai u prish nga nafta, nga paratë që ai. ka. Kur të parët e mi e mbronin Medinën, o i paturpshëm, ku ishe i yti? Së pari, duhet të japësh llogari për këtë."[12] Pak ditë më vonë, qeveria turke e ndryshoi emrin e rrugës së Ankarasë ku ndodhet Ambasada e Emirateve të Bashkuara Arabe në Fahreddin Pasha.[13]

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Harp Akademileri Komutanlığı, Harp Akademilerinin 120 Yılı, İstanbul, 1968, p. 19.
  2. ^ Defence Of Medina Arkivuar 9 shtator 2012 tek Wayback Machine, İsmail Bilgin, ISBN 975-263-496-6, Timas Publishing Group.
  3. ^ S. Tanvir Wasti
    The defence of Medina, 1916–19, Middle Eastern Studies
    Vol. 27, No. 4 (Oct., 1991), Published by: Taylor & Francis, Ltd. pp. 642-653
  4. ^ a b "Fahreddin Pasha: Ottoman officer who defended the holy lands with all he had". Daily Sabah (në anglisht). 22 dhjetor 2017. Marrë më 24 dhjetor 2017.
  5. ^ The Encyclopædia Britannica, Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; Constantinople, the capital of the Turkish Empire...
  6. ^ Britannica, Istanbul Arkivuar 18 dhjetor 2007 tek Wayback Machine:When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.
  7. ^ a b "Fahreddin Paşa (Türkkan)" Arkivuar 20 korrik 2011 tek Wayback Machine, Turkey in the First World War.
  8. ^ Mesut Uyar, Edward J. Erickson: A Military History of the Ottomans: From Osman to Atatürk, ABC-CLIO, 2009, ISBN 0275988767, page 253.
  9. ^ "Money spoiled you: Erdoğan slams UAE FM in Ottoman Pasha row". Hürriyet Daily News (në anglisht). Marrë më 24 dhjetor 2017.
  10. ^ Peters, Francis E. (1994). Mecca: A Literary History of the Muslim Holy Land (në anglisht). Princeton University Press. fq. 375. ISBN 9781400887361.
  11. ^ a b Fahreddin Paşa exhibition commemorates hidden jewel in Turkish photography Arkivuar 22 nëntor 2015 tek Wayback Machine, Today's Zaman, Ömer Faruk Șerifoğlu, 14.12.2008
  12. ^ "Turkish President calls UAE minister impertinent in Ottoman looting ro". Reuters (në anglisht). Marrë më 24 dhjetor 2017.
  13. ^ "UAE embassy street in Turkish capital to be named after Ottoman pasha amid row". Hürriyet Daily News (në anglisht). Marrë më 24 dhjetor 2017.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Fahredin_Pasha&oldid=2632855"