Shkenca bujqësore

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Agricultural science)

Shkenca bujqësore është një fushë e gjerë multidisiplinare e cila ngërthen njohuri nga fusha të tilla si biologjia, shkencave ekzakte, shkencave natyrore, ekonomike, shkencave sociale si dhe njohuri nga fusha e bujqësisë. (Nga ky përkufizim përjashtohet shkenca veterinare, por jo edhe shkenca e kafshëve.)

Shkenca bujqësore përfshinë hulumtime dhe studime kërkimore-shkencore në çështje të tilla si: [1] [2]

  • Mbarështimi i bimëve dhe gjenetika
  • Fitopatologjia (Patologjia e bimëve)
  • Kopshtaria
  • Lavërtaria
  • Entomologjia
  • Teknikat e prodhimit (p.sh., menaxhimi i ujitjes, inputet e rekomanduara të azotit )
  • Përmirësimi i produktivitetit bujqësor në aspektin e sasisë dhe cilësisë (p.sh., zgjedhja e kulturave dhe kafshëve rezistente ndaj thatësirës, zhvillimi i pesticideve të reja, teknologjitë për rritjen e rendimenteve, modelet e simulimit të rritjes së bimëve, teknikat e kulturës qelizore in vitro)
  • Minimizimi i efekteve të dëmtuesve ( barërat e këqija, insektet, patogjenët, nematodat ) në sistemet e bimëve ose kafshëve.
  • Transformimi i produkteve primare në produktet e konsumit fundor (p.sh., prodhimi, ruajtja dhe paketimi i produkteve të qumështit )
  • Parandalimi dhe korrigjimi i efekteve të pafavorshme mjedisore (p.sh., degradimi i tokës, administrimi i mbeturinave, bioremisionimi )
  • Ekologjia teorike e prodhimit, që ka të bëjë me modelimin e prodhimit të bimëve
  • Sistemet tradicionale bujqësore, ndonjëherë të quajtura bujqësi jetese, të cilat ushqejnë shumicën e njerëzve më të varfër në botë. Këto sisteme janë me interes pasi ato ndonjëherë mbajnë një nivel integrimi me sisteme ekologjike natyrore më të mëdha se ai i bujqësisë industriale, e cila mund të jetë më e qëndrueshme se disa sisteme moderne bujqësore.
  • Prodhimi dhe kërkesa e ushqimit në baza globale, ku vëmendje i veçantë i kushtohet prodhuesve kryesorë, si Kina, India, Brazili, SH.B.A. dhe BE.
  • Shkenca të ndryshme në lidhje me burimet bujqësore dhe mjedisin (p.sh. shkenca e tokës, agroklimatologjia); biologjia e të lashtave bujqësore dhe kafshëve (p.sh. shkenca për kulturat bujqësore, shkencat e kafshëve dhe disiplinat e përfshira të tyre, p.sh. ushqimi i përtypjes, mirëqenia e kafshëve të fermës) fusha të tilla si ekonomia bujqësore dhe sociologjia rurale; disiplina të ndryshme të përfshira në inxhinierinë bujqësore.

Shkencëtarë të shquar bujqësorë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Robert Bakewell
  • Norman Borlaug
  • Luther Burbank
  • George Washington Carver
  • Carl Henry Clerk
  • George C. Clerk
  • René Dumont
  • Sir Albert Howard
  • Kailas Nath Kaul
  • Justus von Liebig
  • Jay Lush
  • Gregor Mendel
  • Louis Pasteur
  • MS Swaminathan
  • Jethro Tull
  • Artturi Ilmari Virtanen
  • Eli Whitney
  • Sewall Wright
  • Wilbur Olin Atwater

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Agricultural Research, Livelihoods, and Poverty: Studies of Economic and Social Impacts in Six Countries Edited by Michelle Adato and Ruth Meinzen-Dick (2007), Johns Hopkins University Press Food Policy Report
  • Claude Bourguignon, Regenerating the Soil: From Agronomy to Agrology, Other India Press, 2005
  • Pimentel David, Pimentel Marcia, Computer les kilocalories, Cérès, n. 59, sept-oct. 1977
  • Russell E. Walter, Soil conditions and plant growth, Longman group, London, New York 1973
  • Salamini, Francesco; Özkan, Hakan; Brandolini, Andrea; Schäfer-Pregl, Ralf; Martin, William (2002). "Genetics and geography of wild cereal domestication in the near east". Nature Reviews Genetics (në anglisht). 3 (6): 429–441. doi:10.1038/nrg817. PMID 12042770.
  • Saltini Antonio, Storia delle scienze agrarie, 4 vols, Bologna 1984-89,  ISBN 88-206-2412-5,  ISBN 88-206-2413-3,  ISBN 88-206-2414-1,  ISBN 88-206-2415-X
  • Vavilov Nicolai I. (Starr Chester K. editor), The Origin, Variation, Immunity and Breeding of Cultivated Plants. Selected Writings, in Chronica botanica, 13: 1-6, Waltham, Mass., 1949–50
  • Vavilov Nicolai I., World Resources of Cereals, Leguminous Seed Crops and Flax, Academy of Sciences of Urss, National Science Foundation, Washington, Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem 1960
  • Winogradsky Serge, Microbiologie du sol. Problèmes et methodes. Cinquante ans de recherches, Masson & c.ie, Paris 1949

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Bosso, Thelma (2015). Agricultural Science (në anglisht). Callisto Reference. ISBN 978-1-63239-058-5.
  2. ^ Boucher, Jude (2018). Agricultural Science and Management (në anglisht). Callisto Reference. ISBN 978-1-63239-965-6.