Shkenca bujqësore
Appearance
Shkenca bujqësore është një fushë e gjerë multidisiplinare e cila ngërthen njohuri nga fusha të tilla si biologjia, shkencave ekzakte, shkencave natyrore, ekonomike, shkencave sociale si dhe njohuri nga fusha e bujqësisë. (Nga ky përkufizim përjashtohet shkenca veterinare, por jo edhe shkenca e kafshëve.)
Shkenca bujqësore përfshinë hulumtime dhe studime kërkimore-shkencore në çështje të tilla si: [1] [2]
- Mbarështimi i bimëve dhe gjenetika
- Fitopatologjia (Patologjia e bimëve)
- Kopshtaria
- Lavërtaria
- Entomologjia
- Teknikat e prodhimit (p.sh., menaxhimi i ujitjes, inputet e rekomanduara të azotit )
- Përmirësimi i produktivitetit bujqësor në aspektin e sasisë dhe cilësisë (p.sh., zgjedhja e kulturave dhe kafshëve rezistente ndaj thatësirës, zhvillimi i pesticideve të reja, teknologjitë për rritjen e rendimenteve, modelet e simulimit të rritjes së bimëve, teknikat e kulturës qelizore in vitro)
- Minimizimi i efekteve të dëmtuesve ( barërat e këqija, insektet, patogjenët, nematodat ) në sistemet e bimëve ose kafshëve.
- Transformimi i produkteve primare në produktet e konsumit fundor (p.sh., prodhimi, ruajtja dhe paketimi i produkteve të qumështit )
- Parandalimi dhe korrigjimi i efekteve të pafavorshme mjedisore (p.sh., degradimi i tokës, administrimi i mbeturinave, bioremisionimi )
- Ekologjia teorike e prodhimit, që ka të bëjë me modelimin e prodhimit të bimëve
- Sistemet tradicionale bujqësore, ndonjëherë të quajtura bujqësi jetese, të cilat ushqejnë shumicën e njerëzve më të varfër në botë. Këto sisteme janë me interes pasi ato ndonjëherë mbajnë një nivel integrimi me sisteme ekologjike natyrore më të mëdha se ai i bujqësisë industriale, e cila mund të jetë më e qëndrueshme se disa sisteme moderne bujqësore.
- Prodhimi dhe kërkesa e ushqimit në baza globale, ku vëmendje i veçantë i kushtohet prodhuesve kryesorë, si Kina, India, Brazili, SH.B.A. dhe BE.
- Shkenca të ndryshme në lidhje me burimet bujqësore dhe mjedisin (p.sh. shkenca e tokës, agroklimatologjia); biologjia e të lashtave bujqësore dhe kafshëve (p.sh. shkenca për kulturat bujqësore, shkencat e kafshëve dhe disiplinat e përfshira të tyre, p.sh. ushqimi i përtypjes, mirëqenia e kafshëve të fermës) fusha të tilla si ekonomia bujqësore dhe sociologjia rurale; disiplina të ndryshme të përfshira në inxhinierinë bujqësore.
Shkencëtarë të shquar bujqësorë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Robert Bakewell
- Norman Borlaug
- Luther Burbank
- George Washington Carver
- Carl Henry Clerk
- George C. Clerk
- René Dumont
- Sir Albert Howard
- Kailas Nath Kaul
- Justus von Liebig
- Jay Lush
- Gregor Mendel
- Louis Pasteur
- MS Swaminathan
- Jethro Tull
- Artturi Ilmari Virtanen
- Eli Whitney
- Sewall Wright
- Wilbur Olin Atwater
Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Agricultural Research, Livelihoods, and Poverty: Studies of Economic and Social Impacts in Six Countries Edited by Michelle Adato and Ruth Meinzen-Dick (2007), Johns Hopkins University Press Food Policy Report
- Claude Bourguignon, Regenerating the Soil: From Agronomy to Agrology, Other India Press, 2005
- Pimentel David, Pimentel Marcia, Computer les kilocalories, Cérès, n. 59, sept-oct. 1977
- Russell E. Walter, Soil conditions and plant growth, Longman group, London, New York 1973
- Salamini, Francesco; Özkan, Hakan; Brandolini, Andrea; Schäfer-Pregl, Ralf; Martin, William (2002). "Genetics and geography of wild cereal domestication in the near east". Nature Reviews Genetics (në anglisht). 3 (6): 429–441. doi:10.1038/nrg817. PMID 12042770.
- Saltini Antonio, Storia delle scienze agrarie, 4 vols, Bologna 1984-89, ISBN 88-206-2412-5, ISBN 88-206-2413-3, ISBN 88-206-2414-1, ISBN 88-206-2415-X
- Vavilov Nicolai I. (Starr Chester K. editor), The Origin, Variation, Immunity and Breeding of Cultivated Plants. Selected Writings, in Chronica botanica, 13: 1-6, Waltham, Mass., 1949–50
- Vavilov Nicolai I., World Resources of Cereals, Leguminous Seed Crops and Flax, Academy of Sciences of Urss, National Science Foundation, Washington, Israel Program for Scientific Translations, Jerusalem 1960
- Winogradsky Serge, Microbiologie du sol. Problèmes et methodes. Cinquante ans de recherches, Masson & c.ie, Paris 1949
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Bosso, Thelma (2015). Agricultural Science (në anglisht). Callisto Reference. ISBN 978-1-63239-058-5.
- ^ Boucher, Jude (2018). Agricultural Science and Management (në anglisht). Callisto Reference. ISBN 978-1-63239-965-6.