Gjedhët

Gjedhët; Vargu kohor: Mioceni deri sot
	Bualli afrikan; (Syncerus caffer)
Klasifikimi shkencor
Unrecognized taxon (fix):	Gjedhët
Fiset
	Boselaphini (Knottnerus-Meyer, 1907); Tragelaphini (Blyth, 1863 sensu Sokolov, 1953); Bovini (Gray, 1821);

Gjedhët (latinisht: Bovinae) përfshin një grup bagëtish prej 10 gjinive të kafshëve barngrënëse të mesëm dhe të mëdhenj, duke përfshirë në këtë grup lopët, bizonët, buallin afrikan, buallicat, si dhe antilopat brirë-spirale.

Prejardhja e emrit

Emri Gjedh rrjedh nga shqipja e parë *sada ose *seda, e cila rrjedh nga indo-evropianishtja e parë *sed-, që do të thotë "të ulesh".
Emri Bovinae rrjedh nga fjala latine bos, që do të thotë "dem". Bos vjen nga rrënja indo-evropiane *g^wous, që do të thotë kau.

Përmbledhje

Marrëdhëniet e zhvillueshme midis anëtarëve të grupit janë debatuar gjërësisht në rrethet përkatëse profesionale dhe shkencore. Karakteristikat e përgjithshme të grupit të gjedhëve përfshijnë thundrat dhe brirët. Gjedhi më i madh i gjallë është garui.

Rritja dhe mbarështimi i gjedheve njihet me emrin e përbashkët gjedhëtaria dhe paraqet njē degë të rëndësishme të blegtorisë. Në shumë vende, qumështi dhe mishi i gjedheve përdoren si ushqim nga njerëzit. Gjedhët mbahen si bagëti pothuajse kudo, përveç në disa pjesë të Indisë dhe Nepalit, ku ato konsiderohen të shenjta nga shumica e hindusëve. Lopët mund të përdoren edhe si kafshë transporti. Racat e vogla të gjedhit shtëpiak, siç është p.sh. Mini Zebu, mbahen dhe mbarështohen si kafshë shtëpiake.

Shih edhe

Burimet

Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
Helmut Lingen Großes Lexikon der Tiere. Lingen Verlag, 1989, Köln.
K K Gurung & Raj Singh: Field Guide to the Mammals of the Indian Subcontinent, Academic Press, San Diego, ISBN 0-12-309350-3
International Commission on Zoological Nomenclature. 2003. Opinion 2027 (Case 3010). Usage of 17ΔбГ specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved. Bull.Zool.Nomencl., 60:81-84.
International Commission on Zoological Nomenclature (2003) Opinion 2027 (Case 3010). Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia): conserved. Bull. Zool. Nomencl., 60:81–84.