Feja në Amerikën e Jugut
Feja në Amerikën e Jugut ka pasur një ndikim të madh në art, kulturë, filozofi dhe ligj dhe ka ndryshuar shumë vitet e fundit. Katolicizmi romak ka rënë me shpejtësi. Shumica e kësaj është për shkak të rritjes së protestantizmit, veçanërisht të krishterëve ungjillorë . Një numër më i vogël amerikano-jugorësh po ashtu kanë filluar të identifikohen si jofetarë . Adhurues të konsiderueshëm të feve të tjera janë gjithashtu të pranishëm, duke përfshirë fe të ndryshme indigjene .
Liria fetare[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Aktualisht, të gjitha vendet e rajonit në përgjithësi janë të ndara nga Kisha Katolike dhe shtetet e shpallura laike, gjë që garanton lirinë e besimit për banorët e saj. Sidoqoftë, në Peru, katolicizmi romak shërben si fe zyrtare . Në atë vend edukimi fetar katolik është i detyrueshëm dhe në shumicën e kombeve të rajonit katolicizmi romak ende ndikon në popullsinë.
Krishterimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas Qendrës Kërkimore Pew, 83.43% e popullsisë së Amerikës së Jugut është e krishterë, edhe pse më pak se gjysma e tyre janë të devotshëm.
Katolicizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në shumë vende të Amerikës së Jugut, katolicizmi është emërtimi më i deklaruar i krishterë. Në Paraguaj, Peru, Kolumbi dhe Argjentinë më shumë se tre të katërtat e popullsisë janë katolike.Katolicizmi ishte feja e vetme e lejuar në epokën koloniale ; indigjenët u detyruan të braktisnin besimet e tyre, megjithëse shumë nuk e braktisën fare atë, për shembull, vendet me popullsi kryesisht amerikane si Bolivia dhe Peruja, ekziston një sinkretizëm midis feve indigjene dhe fesë katolike, që ka ndodhur që nga kohërat koloniale. Në Brazil ose Kolumbi, katolicizmi ishte i përzier me disa rituale afrikane .
Protestantizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Protestantizmi ka pasur një prani që nga shekulli i nëntëmbëdhjetë, si një pakicë, por dëshmoi një rritje të fortë që nga vitet 1980. Shumica e protestantëve të Amerikës Latine në përgjithësi janë Pentekostalë . Brazili sot është vendi më protestant në Amerikën e Jugut me 22.2% të popullsisë protestante, 89% e ungjillorëve brazilianë janë pentekostalë, në Kili ata përfaqësojnë 79% të totalit të ungjillorëve në atë vend, 69% në Argjentinë dhe 59 % në Kolumbi . Nga ana tjetër, në Uruguaj 66% e ungjillorëve janë metodistë, ndërsa vetëm 20% janë pentekostalë.
Spiritizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Brazili është vendi me më shumë praktikues në botën e kodifikimit të Spiritizmit nga Allan Kardec, i ndjekur nga mbi 12 milionë njerëz, me 30 deri në 45 milionë simpatizantë. Shumica e ndjekësve të Spiritizmit janë njerëz që ishin përkatësisht katolikë, protestantë dhe ateistë.
Chico Xavier shkroi mbi 490 libra, të cilët plotësojnë doktrinën spiritualiste .
Ortodoksia Lindore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Krishterimi Ortodoks Lindor u soll në Amerikën e Jugut nga grupe emigrantësh nga disa rajone të ndryshme, kryesisht nga Evropa Lindore dhe Lindja e Mesme . Kjo degë tradicionale e krishterimit lindor është përhapur edhe përtej kufijve të komuniteteve të emigrantëve. Ekzistojnë disa juridiksione kishtare ortodokse lindore në Amerikën e Jugut, të organizuara në kuadër të Asamblesë së Ipeshkvijve Ortodoksë Kanonikë të Amerikës Latine.
Ortodoksia orientale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Disa grupe emigrantësh të krishterë, kryesisht nga Lindja e Mesme, Kaukazi, Afrika dhe India, sollën ortodoksinë orientale në Amerikën e Jugut. Kjo degë e lashtë e krishterimit lindor përfshin disa juridiksione kishtare në Amerikën e Jugut, si Kisha Ortodokse Kopte në Amerikën e Jugut dhe Kisha Ortodokse Siriane .
Të krishterë të tjerë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Praktikuesit e Kishës së Jezu Krishtit të Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme dhe feve të Dëshmitarëve të Jehovait ushtrohen gjithashtu në Amerikën Latine.
Hinduizmi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Hinduizmi është feja e dytë më e madhe si në Surinam ashtu edhe në Guajana . Sipas regjistrimit të 2015 të Surinamit, hindusët përbëjnë 23.1% të popullsisë. Ndërsa sipas regjistrimit të vitit 2020 të Guajanës, hindusët përbëjnë 31% të popullsisë. Guajana dhe Surinami gjithashtu kanë popullsinë e tretë dhe të katërt më të madhe të hinduve në hemisferën perëndimore respektivisht, pas Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë .
Indigjene[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Besimet dhe ritualet indigjene praktikohen ende në disa vende me përqindje të madhe të Amerindianëve, si Bolivia dhe Peruja .
Fetë e tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Argjentina ka komunitetet më të mëdha të hebrenjve dhe myslimanëve në Amerikën Latine. Praktikuesit e besimeve dhe feve judaiste, budiste, islamike, hinduiste, Bahá'í dhe Shinto ushtroheshin gjithashtu në Amerikën Latine .
Statistikat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Feja në Amerikën e Jugut sipas vendeve :
| Shtetet | Popullsia totale | Të krishterët % | Popullsia e të krishterëve | I palidhur % | Të pafe % | Të tjera % | Popullsia tjetër | Burimet |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Argjentina
|
47,327,407 | 85.4% | 37,420,000 | 12.1% | 5,320,000 | 2.5% | 2 000 000 | [1] [2] |
 Bolivia
|
11 830 000 | 94% | 11,120,000 | 4.1% | 480,000 | 1.9% | 230,000 | [1] |
 Brazili
|
210 450 000 | 88.1% | 185,430,000 | 8.4% | 17 620 000 | 3.5% | 7,400,000 | [1] |
 Kili
|
18 540 000 | 88.3% | 16,380,000 | 9.7% | 1 800 000 | 2% | 360,000 | [1] |
 Kolumbia
|
50 000 000 | 95.5% | 47,750,000 | 4% | 2 000 000 | 0.5% | 250,000 | [1] [3] |
 Ekuador
|
16,480,000 | 94% | 15,490,000 | 5.6% | 920,000 | 0.4% | 70,000 | [1] |
 Guajana
|
850,000 | 67.9% | 580,000 | 2% | 20,000 | 30.1% | 250,000 | [1] |
 Paraguay
|
7 630 000 | 96.9% | 7,390,000 | 1.1% | 90,000 | 2% | 150,000 | [1] |
 Peruja
|
32,920,000 | 95.4% | 31 420 000 | 3.1% | 1,010,000 | 1.5% | 490,000 | [1] |
 Suriname
|
632,638 | 52.3% | 300,000 | 6.2% | 40,000 | 41.5% | 240,000 | [1] |
 Uruguaji
|
3,407,213 | 57% | 1,990,000 | 41.5% | 1,450,000 | 1.5% | 50,000 | [1] |
 Venezuela
|
29,789,730 | 89.5% | 29 540 000 | 9.7% | 3,220,000 | 0.8% | 250,000 | [1] |
| Amerika Jugore | 422,194,269 | 83.43% | 385,210,000 | 9,18% | 35,480,000 | 7,39% | 11,080,000 |
- ^ a b c d e f g h i j k l "Religious Composition by Country, 2010-2050". Arkivuar nga origjinali më 2019-12-21. Marrë më 2020-10-18.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Primeros datos provisorios del Censo 2022: Argentina tiene 47.327.407 habitantes" (në spanjisht).
- ^ Carlos Hernando Ardila Arenas; Yolanda Bodnar Contreras; Carmen Elisa Flórez Nieto; Ciro Martínez Gómez; Álvaro Pachón Muñoz; Magda Ruiz Salguero; Beatriz Piedad Urdinola Contreras (12 korrik 2019). "Informe Comité nacional de expertos para la evaluación del censo nacional de población y vivienda de Colombia 2018" (PDF). www.dane.gov.co (në spanjisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2021-10-22. Marrë më 23 gusht 2023.