Medhhebi Hanefi

Hanife, Nu’man ibn Thabit ibn Zuta el-Kufi njihet si themeluesi i Medhhebit Hanefij. Prejardhjen e ka nga Persia është themeluasi i medhhebit Hanefij. Është lindur në vitin 80 , kurse ka vdekur në vitin 150 hixhrij. Ka jetuar në fund të dinastisë Emevite dhe në fillim të asaj Abasite. Thamë se i takon gjeneratës së tabiinëve, sepse i ka takuar disa as’habë. Dihet me siguri se e ka takuar Enes ibn Malikun dhe prej tij e transmeton hadithin e Pejgamberit a.s. që ka thënë : “Kërkimi i diturisë është obliim për çdo mysliman”.

Ai është imam i shkollës racionaliste në Irak. Juristi islam më i njohur i kohës së vet. Imam Shafiu duke u impresionuar me njohjen e tij të fikhut, ka thënë: “Njerëzit janë të varfër në fikh në krahasim me Ebu Hanifen”. Ka qenë tregtar i tekstilit në Kufe. Ka mësuar hadith dhe fikh nga dijetarët më të njohur të kohës së tij, kurse i ka kaluar 18 vjet si nxënës special te dijetari Hammad ibn Sulejman, kurse Hammadi e ka pasur mësues Ibrahim Nehiin. Ka qenë i rreptë në pranimin e hadithit. Ka pasur kriteriume të ashpra, sepse ekzistonte numër i madh gënjeshtarësh, të cilët trillonin hadithe dhe ia përshkruanin të Dërguarit Muhammedit a.s.. Shumë e ka shfrytëzuar Kijasin dhe Istihsanin. Themelet mbi të cilat e ka ndërtuar medhhebin e tij janë

Nxënësit e Ebu Hanifes

Ebu Hanifeja r.a. pati shumë nxënës, përkatësisht 40 nxënës ose këshill, me të cilët studionte çështje të vështira, derisa arrinin në vendime përkatëse. Sa herë që ndonjë qështje i vinte Imam Ebu Hanifes, ky e diskutonte atë në xhaminë e tij ku jepte mësim. Vendimi rreth një çështje nxirrej vetëm pasi të gjithë këta binin dakord ndërmjet veti.

Prej nxënësve te tij kanë qenë tre me kryesorë e ata janë:

1.JAKUB BIN IBRAHIM BIN HABIB EL-ENSARIJU- me pseudonimin EBU JUSUF.

Lindi ne vitin 113h./731m. në Kuffe. Rrjedh nga një familje e varfër me origjin arabe. Në fillim është marrë me transmetimin e haditheve, pastaj mësoi fikhun tek Ibn Ebi Lejla nëntë vite.U transferua për të mësuar fikh tek Ebu Hanifeja r.a. dhe i vazhdoi mësimet tek ai edhe nëntë vite tjera. Ndērroi jetē mē 182 A.H. Pasi Ebu Hanifeja r.a. nuk la ndonje vepēr tē shkruar pos disa broshurave tē vogla tē cilat i pērkasin ēeshillimeve dhe apologjetikēs, nxēnēsit e tij shkruan shumē vepra qē pērmbajnë mendime tē Ebu Hanifes r.a. Ebu Jusufi r.a la kēto vepra:

a) KITABUL ATHAR - qē pērmban transmetime, senedi i tē cilave lidhet me Pejgamberin s.a.w.s., sahabet ose me tabi`inet. Kjo vepēr gjithashtu pērmban edhe disa fetva tē tabi`ineve.

b) KUNDERSHTIMI I EBU LEJLAS - pērmban temat kryesore me tē cilat patēn kundershtime Ebu Hanifeja r.a. me Ebu Lejlen. Nē çdo kundērshtim qē kishin mes veti Ebu Hanifeja r.a. ngadhēnjente.

c) KTIABUL HARAXHI - ēshtē vepēr e cila pērmban rregullat e sakta tē arkēs sē shtetit islam.

2.MUHAMMED BIN HASAN ESH-SHEJBANIU.

Lindi ne vitin 132 h./748m. nē Vasit. Njē kohē jetoi nē Kuffe, u mor me kērkimin e haditheve, pastaj dēgjoi mēsimet nga Maliku, Evza`iju, Thevriju etj. Fikhun filloi ta mēsojē nga Ebu Hanifeja r.a., por nuk zgjati shumē dhe Ebu Hanifeja r.a. vdiq, pastaj mēsimet i vazhdoi tek Ebu Jusufi r.a. dhe kēshtu ia arriti qēllimit pēr tē studiuar. Ky konsiderohet edhe si ruajtēs i fikhut tē Irakuit. Imam Muhammedi r.a. la pas veti shumē vepra mē vlerē siç jane: EL XHAMI`UL KEBIR, EL-XHAMIU SAGIR, ES-SIJERUL KEBIR, ESIJERU SAGIR, KITABU ZIJADAT etj.

3.ZUFER BIN HUDHEJLI.

Lindi nē vitin 110h./728m. Ishte me prejardhje arabe nga Temimi. Babai i tij ka qenē guvernator nē Basra, kurse nēna e tij ishte persiane. Ishte i njohur si orator dhe meditor. Edhe pse nuk la ndonje vepēr tē shkruar pas veti, mendimet e tij i gjejmē nē literaturēn hanefite, ai medh`hebin hanefij e pērhapi me oratori. Zuferi r.a. ishte nxēnēsi mē i vjetēr i Ebu Hanifes r.a. dhe vdiç tetē vjetē pas Ebu Hanifes r.a. Jeta e shkurtēr pas vdekjes sē Ebu Hanifes r.a. ndoshta ēshtē si shkak qē nuk la pas veti ndonjē vepēr tē shkruar.

Nxēnēsit tjerē tē Ebu Hanifes r.a. tē renditur sipas datēs sē vdekjes sē tyre jane keta:

1. Imam Zufar (ra) (Ndërroi jetë 158 A.H.)

2. Imam Malik bin Mughawwal (ra) (Ndërroi jetë 159 A.H.)

3. Imam Davud Ta'i (ra) (Ndërroi jetë 160 A.H.)

4. Imam Mendil ibn Ali (ra) (Ndërroi jetë 168 A.H.)

5. Imam Nedher ibn Abdulkerim (ra) (Ndërroi jetë 169 A.H.)

6. Imam Amr ibn Mejmun (ra)(Ndërroi jetë 171 A.H.)

7. Imam Hiban ibn Ali (ra) (Ndërroi jetë 173 A.H.)

8. Imam Ebu Ismeh (ra) (Ndërroi jetë 173 A.H.)

9. Imam Zuhejr ibn Mu'aviju (ra) (Ndërroi jetë 173 A.H.)

10. Imam Kasim ibn Me'n (ra) (Ndërroi jetë 175 A.H.)

11. Imam Hamad ibn Imam Ebu Hanifa (ra) (Ndërroi jetë 176 A.H.)

12. Imam Haxhaxh ibn Bistaam (ra) (Ndërroi jetë 177 A.H.)

13. Imam Sherik ibn Abdullah (ra) (Ndërroi jetë 178 A.H.)

14. Imam Afijeh ibn Jezid (ra) (Ndërroi jetë 180 A.H.)

15. Imam Abdullah ibn Mubarak (ra) (Ndërroi jetë 181 A.H.)

16. Imam Ebu Jusuf (ra) (Ndërroi jetë 182 A.H.)

17. Imam Muhamad ibn Nuh (ra) (Ndërroi jetë 182 A.H.)

18. Imam Hushejm ibn Beshir Sulami (ra) (Ndërroi jetë 183 A.H.)

19. Imam Ebu Seid Jahja ibn Zekerijah (ra) (Ndërroi jetë 184 A.H.)

20. Imam Fadhl ibn Ajaadh (ra) (Ndërroi jetë 187 A.H.)

21. Imam Asad ibn Amr (ra) (Ndërroi jetë 188 A.H.)

22. Imam Muhamed ibn Hasan esh-Shejbani (ra) (Ndërroi jetë 189 A.H.)

23. Imam Ali ibn Mis'ar (ra) (Ndërroi jetë 189 A.H.)

24. Imam Jusuf ibn Halid (ra) (Ndërroi jetë 189 A.H.)

25. Imam Abdullah ibn Idriz (ra) (Ndërroi jetë 192 A.H.)

26. Imam Fadhl ibn Musa (ra) (Ndërroi jetë 192 A.H.)

27. Imam Ali ibn Tibjan (ra) (Ndërroi jetë 192 A.H.)

28. Imam Hafs ibn Ghijath (ra) (Ndërroi jetë 194 A.H.)

29. Imam Vaki ibn Xherreh (ra) (Ndërroi jetë 197 A.H.)

30. Imam Hisham ibn Jusuf (ra) (Ndërroi jetë 197 A.H.)

31. Imam Jahja ibn Seid al Katani (ra) (Ndërroi jetë 198 A.H.)

32. Imam Shuajb ibn Is'hak (ra) (Ndërroi jetë 198 A.H.)

33. Imam Ebu Mu'ti Belhi (ra) (Ndërroi jetë 199 A.H.)

34. Imam Ebu Hafs ibn Abdurrahman (ra) (Ndërroi jetë 199 A.H.)

35. Imam Halid ibn Sulejman (ra) (Ndërroi jetë 199 A.H.)

36. Imam Abdul Hamid (ra) (Ndërroi jetë 203 A.H.)

37. Imam Hasan ibn Zijad (ra) (Ndërroi jetë 204 A.H.)

38. Imam Ebu Asim Nebil (ra) (Ndërroi jetë 212 A.H.)

39. Imam Maki ibn Ibrahim (ra) (Ndërroi jetë 215 A.H.)

40. Imam Hamad ibn Delil (ra) (Ndërroi jetë 215 A.H.)

Gjithashtu nxënësit e tij ishin njëkohësisht edhe kolegët e tij.

Në lidhje me këtë këshill, Imam Vekiu (ra), mësuesi i Imam Shafiut (ra) thotë, "Si ka mundësi që (të thuhet) të ketë mbetur gabime në veprat e Imam Ebu Hanifes (ra) kur ai me veti kishte ekspert të Hadithit, ekspert të Gjuhës Arabe etj.... Një person i cili kë kësi njerëz në shoqërim nuk mund të jetë gabim, sepse gjithmonë do të ishte dikush i cili do ta përmirsonte atë pasi të gaboj"