Riletat
 Rillettes du Mans
| |
| Tipi | Shpërndarëse |
|---|---|
| Vendi i origjinës | France |
| Përbërësit kryesorë | Mishi (derri, rosaku, rosa, pula, zogjtë e gjahut, lepuri), kripë, yndyrë |
Rillettes ( shqip: Rileta ;Frëngjisht: [ʁijɛt]) është një metodë konservimi e ngjashme me konfitin ku mishi kalohet më pas zhytet në yndyrë dhe gatuhet ngadalë për disa orë (4 deri në 10 orë). [1] Mishi grihet dhe paketohet në enë sterile të mbuluara me yndyrë. Riletat bëhen më së shpeshti me mish derri, por bëhen edhe me mishra të tjerë si patë, rosë, pulë, zogj gjahu, lepur dhe ndonjëherë me peshk si açuge, ton, pike ose salmoni. Riletat zakonisht shërbehen në temperaturën e dhomës të shpërndara trashë në bukë të thekur.
Sarthe ( Le Mans ), Tours dhe Anjou, të gjitha në Francën qendrore, janë vendet e njohura për rileta.
Termi rillette mund t'i referohet produktit përfundimtar dhe pamjes së tij kur përhapet në bukë të prerë. Riletat tradicionalisht bëheshin me barkun e yndyrshëm të derrit ose shpatullën e derrit. Mishi pritej në kubikë, kriposej dhe u thahej, gatuhej ngadalë në nxehtësi të ulët derisa të zbuteshe shumë, më pas grihej në copa të vogla dhe përziheshe me yndyrën e ngrohtë të gatimit për të formuar një pastë ndryshku. Riletat mund të ruhen në pjata për disa muaj. Në Anzhu, rillaud ishte një specialitet, i veshur në formën e një piramide dhe i mbuluar me bishtin e derrit; rillettes shfaqeshin me krenari për mysafirin e nderit. Me kalimin e kohës, stili i gatimit të riletës u aplikua për zogjtë e gjahut, lepurin e egër dhe peshqit. Përfundimisht u zhvilluan disa përgatitje për rileta me bazë ushqimet e detit duke përfshirë një version açuge, ton dhe salmon. Megjithëse peshku nuk është gatuar në yndyrë, ai përzihet me yndyrë për të formuar masën karakteristike të pastës. Tekstura e butë dhe e lëmuar është një faktor vendimtar në përcaktimin e një pjate të mirë riletë.
Ashtu si cassoulet ose fondue, kjo pjatë franceze ka përkufizimet e saj të shumta rajonale. Në përgjithësi, shumica e riletave shërbehen në temperaturën e dhomës, si një lyerje me pika buke, njësoj si një patë. Riletat e derrit nga rajonet veriperëndimore të Tours dhe Anjou janë të famshme për teksturën e pasur dhe ngjyrën e bronzit të arritur gjatë procesit të gatimit. Rabelais i quajti rillettes "reçeli bjond i derrit" ( brune confiture de cochon ). [2] Rillettes nga departamenti ngjitur i Sartës dallohen nga një teksturë më e ndryshkur, e kompletuar me copa më të mëdha mishi derri dhe më pak ngjyra.
- ^ "Les rillettes". leporc.com (në frëngjisht). Marrë më 2020-04-08.
- ^ Honoré de Balzac also called rillettes "brown jam": Honoré de Balzac, Le Lys dans la Vallée [The lily of the valley] (Paris, France: Charpentier, 1839), p. 7. From pages 6 & 7:
Les célèbres rillettes et rillons de Tours formaient l'élément principal du repas que nous faisions au milieu de la journée, entre le déjeuner du matin et le diner de la maison dont l'heure coïncidait avec notre rentrée. Cette préparation, si prisée par quelques gourmands, parait rarement à Tours sur les tables aristocratiques ; si j'en entendis parler avant d'être mis en pension, je n'avais jamais eu le bonheur de voir étendre pour moi cette brune confiture sur un tartine de pain The celebrated rillettes and rillons of Tours formed the main part of the meal that we had in the middle of the day, between breakfast and dinner at home, the hour of which coincided with our return. This preparation, so prized by some gourmets, appears rarely in Tours on aristocratic tables; if I heard of it before being sent to boarding school, I'd never had the good fortune to see this brown jam spread for me on a slice of bread
— Honoré de Balzac