Sarthe

Château de Boisclaireau, rezidenca e familjes Gueroust, Counts of Boisclaireau, në Sartë.

Sarthe ( shqiptimi frëngjisht: [saʁt]  ( dëgjoni); Shqip: Sarta) është një departament i rajonit francez të Pays de la Loire, dhe provincës së Maine. Ai është emërtuar sipas lumit Sarthe, i cili rrjedh nga lindja e Le Mans në veri të Angers . Kishte një popullsi prej 566,412 banorësh në 2019.

Historia

Në fund të shekullit të 18-të, përpara se të ishte zyrtarisht Sarta, fisnikëria ndërtoi pallatet e tyre dhe kështjellat në këtë territor, si një arratisje nga Parisi.

Departamenti u krijua gjatë Revolucionit Francez më 4 mars 1790, në përputhje me ligjin e 22 dhjetorit 1789, duke filluar nga një pjesë e provincës së Maine . Ky i fundit u nda në dy departamente, Sarta në lindje dhe Majena në perëndim.

Në kohën romake, kjo provincë përmbante qytetin e Mans, dhe shumë nga rrënojat e tij janë ende në këmbë. Banja termale romake tërheq shumë turistë, siç bën edhe Teatri i Aubigné-Racan, të dyja të vendosura në periferi të Anjou, Maine dhe Touraine .

Marin Mersenne, ndoshta figura më e rëndësishme shkencore në fillim të shekullit të 17-të, lindi në afërsi të Sartës.

Gjeografia

Departamenti i Sartës është në skajin verior të rajonit administrativ të Pays de la Loire . Është në jug të Normandisë dhe në skajin jugor të Masivit Armorican . Kufizohet nga departamentet : Orne, Eure-et-Loir, Loir-et-Cher, Indre-et-Loire, Maine-et-Loire dhe Mayenne .

Ardhja e hekurudhave në 1854 nxiti tregtinë për ekonominë vendore. Një lidhje TGV u ndërtua në vitin 1989, duke lidhur komunitetin me transportin me shpejtësi të lartë. Për sa i përket lidhjeve rrugore, autooute A11, e cila u ndërtua në Le Mans nga lindja në 1978, rrit pozicionin strategjik të Sartës si portë për në perëndim francez.

Qytetet kryesore

Komuna më e populluar është Le Mans, prefektura. Përafërsisht 370,000 njerëz, që përbëjnë 65% të popullsisë së departamentit, jetojnë në zonën urbane Le Mans. Pjesa tjetër e departamentit ruan karakterin rural, me bujqësinë si pjesën kryesore të ekonomisë. Që nga viti 2019, ka 4 komuna me më shumë se 10,000 banorë:

Komuna	Emri në shqip	Popullsia (2019)
Le Mans	Mansi	143,847
La Flèche	Flesha	14,858
Sable-sur-Sarthe	Rërësi	12,125
Allonnes	Alona	11,167

Demografia

Zhvillimi i popullsisë që nga viti 1801:

Popullsia në vite Viti Pop. ±% 1801 388,143 —     1806 410,38 +5.7% 1821 428,432 +4.4% 1831 457,372 +6.8% 1841 470,535 +2.9% 1851 473,071 +0.5% 1861 466,155 −1.5% 1872 446,603 −4.2% 1881 438,917 −1.7% 1891 429,737 −2.1% 1901 422,699 −1.6% 1911 419,37 −0.8% 1921 389,235 −7.2% 1931 384,619 −1.2% 1936 388,519 +1.0% 1946 412,214 +6.1% 1954 420,393 +2.0% 1962 443,019 +5.4% 1968 461,839 +4.2% 1975 490,385 +6.2% 1982 504,768 +2.9% 1990 513,654 +1.8% 1999 529,851 +3.2% 2006 553,484 +4.5% 2011 565,718 +2.2% 2016 567,561 +0.3%

Turizmi

• 
  Muret Galo-Romane dhe Katedralja në Le Mans
• 
  Xham i njollosur në katedralen e Le Mans
• 
  24 Orët e Le Mansit është gara automobilistike më e vjetër në botë.
• 
  Kisha e La Ferté-Bernard
• 
  Château du Lude
• 
  Château de Courtanvaux