Selfixhe
Selfixhe
Σέρβια | |
|---|---|
 Nga lart majtas: Liqeni Polyphytos dhe parada e shoqatës kulturore të Servisë. Bashkia e Servisë. Ura Polyphytos. Kisha bizantine e Aghios Demetrios (Saranta Portes). Gryka e Servisë. Brendësia e kishës së Agioi Anargyroi, shpellë-kishë e Agioi Theodoroi dhe mali Kamvounia. | |
 | |
| Koordinatat: 40°11′N 22°00′E / 40.183°N 22.000°E | |
| Vendi | Greqia |
| Rajoni gjeografik | Maqedonia Perëndimore |
| Rajoni administrativ | Maqedonia Qendrore |
| Njësi rajonale | Kozhani |
| Sipërfaqja | |
| • Komuna | 600,1 km2 (23,1 sq mi) |
| Lartësia mbidetare | 350 m (1.150 ft) |
| Popullsia (2011) | |
| • Komuna | 11.382 |
| • Dendësia | 19/km2 (49/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+2 (EET) |
| • Verës (DST) | UTC+3 (EEST) |
| Kodet postare | 505 00 |
| Prefiksi | 24640 |
| Targat e automjeteve | KZ |
| Faqja zyrtare | www |
Selfixhe ose Serfixhe (greqisht: Σέρβια Sérvia, romanizuar: Servia) është një nga qytezat kryesore në njësinë rajonale të Kozhanit, Maqedonia Perëndimore, Greqi. Është një nga vendet më historike në rajon, me një kështjellë bizantine të shekullit të 6-të dhe malin Kamvounia që dominojnë peizazhin. Aty ndodhen gjithashtu një sërë eremitacionesh shpellore bizantine të shekullit të 10-të dhe kisha të vogla, të cilat i shtojnë atmosferës bizantine të zonës.
Që nga reforma e qeverisjes vendore të vitit 2019, ajo është selia e bashkisë së zgjeruar të Servisë.[1] Nga viti 2011 deri në vitin 2019, qyteti ishte selia e Komunës Servia-Velventos.[2] Vetë qyteti ka një popullsi prej 3,540 banorësh (regjistrimi i vitit 2011). Njësia bashkiake Servia ka një sipërfaqe prej 400.116 km2, komuniteti (qyteti në vetvete) ka një sipërfaqe prej 51.603 kmkm2.[3]
Etimologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Emri i saj rrjedh nga folja latine servo, që do të thotë "të vëzhgosh"[4] ose nga etnonimi "serb",[5] duke zëvendësuar atë që mendohet të jetë emri i lashtë i qytetit Phylacae (greqisht: Φυλακαί, romanizuar: Phylakaí) nga folja greke φυλάσσω (phylásso) "të vëzhgosh" Emri i lashtë i qytetit Servia përmendet gjithashtu nga shkrimtari romak Plini Plaku si dhe në një mbishkrim të Greqisë së lashtë të gjetur në qytetin e Verias, i cili thotë: λίχω" (Parmeníon Glafkia Phylakísios nikitis në Dolícho), d.m.th. "Parmenion djali i Glauceas nga Phylacae fitues në Doliche".
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Periudha bizantine[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Servia arriti kulmin e saj si pjesë e Perandorisë Romake Lindore kur u zhvillua si një qytet-kështjellë e fortë (greqisht: καστροπολιτεία) që ruante kalimin e lashtë nga Maqedonia në Thesali. Në tetor 1256, Theodoros II Laskaris, perandori i Nikesë, e martoi vajzën e tij Maria me Nicephorus Angelos, djalin e despotit të Epirit, Michael II Komnenos. Si dhuratë për martesë, Theodoros iu dhanë qytetet Servia dhe Dyrrachium.[6] Duke qenë se Servia ishte një qytet i begatë bizantin për shkak të tregtisë, ajo përmendet në një numër të madh tekstesh mesjetare, nga shkrimtarë si perandori Kostandini VII në mesin e shekullit të 10-të dhe nga perandori Xhon VI në shekullin e 14-të. Servia përmendet edhe në Kronikën e Moresë.
Periudha osmane[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Turqit osmanë pushtuan Servinë në vitin 1393. Në vitin 1519 qyteti kishte 49 familje myslimane dhe 646 familje të krishtera; ishte një zeamet i Mevlana Ahmet Çelebi.[7] Në vitin 1745 selia e Ipeshkvit të Servisë u zhvendos në qytetin e afërt të Kozhanit duke u riemërtuar si Dioqeza e Shenjtë e Servisë dhe Kozhanit. Në fillim të revolucionit grek më 1821, osmanët urdhëruan ushtrinë e parregullt turke dhe shqiptare të plaçkitnin rajonin dhe të parandalonin formimin e lidhjeve me revolucionarët grekë të rajoneve të Olimpit dhe Vermio.[8] Pas rënies së revolucionit grek në Maqedoni, revolucionarët e rajonit u zhvendosën në jug, ku bashkuan forcat me grekët në Peloponez.[9] Një revolucionar i shquar nga qyteti ishte Zisis Sotiriu. Në vitin 1864, qyteti u bë selia e Sanxhakut Selfixhes në Vilajetin e Manastirit dhe qyteti njihej si Serfiçe në turqishten osmane.
Administrata[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Komuna e Servisë përbëhet nga tre njësi komunale:[1]
Njësia bashkiake e Servisë ndahet në bashkësitë e mëposhtme:[10]
Njerëz të shquar[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Shën Theodora (shekulli i 13-të), Mbretëresha e Epirit.
- Georgios Kontaris (shekulli i 17-të), scholar.
- Eugenios Pateras (shekulli i 19-të), ipeshkvi i Servisë dhe Kozhanit.
- Zisis Sotiriou (shekulli i 19-të), revolucionar i Luftës Greke për Pavarësi.
- Georgios Zorbas, (1867–1941), heroi kryesor i romanit nga Nikos Kazantzakis, "Zorba Greku".
- John Zizioulas (lindur më 1931), teolog dhe kryetar i Akademisë së Athinës.
- Apostolos Gkountoulas (lindur më 1985), kanotazh olimpik
- Nikolaos Gkountoulas (lindur më 1985), kanotazh olimpik
Kultura dhe sporti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Banda Filarmonike e qytetit, e themeluar në vitin 1928,[11] drejtohet nga "Morphotikos Omilos Servion", e cila është shoqëria kryesore kulturore e qytetit. Organizon një gamë të gjerë ngjarjesh kulturore dhe mbështet klasa mësimore për fëmijë dhe të rritur në pikturë, vallëzim, kor dhe shah. Hang gliding është e spikatur në zonë pasi kampionatet kombëtare mbahen në shkëmbinjtë pranë Kastanias. Gara e çiklizmit në Servia mbahet çdo vit, me çiklistë nga i gjithë vendi që kryejnë një raund të liqenit Polyphytos; turi me çiklizëm është rreth 60 km i gjatë në 1000 m lartësi. Në liqen janë krijuar edhe kanotazh dhe sporte të tjera ujore, nëpërmjet klubit detar të Kozhanit. Ekipi i futbollit i qytetit është "Titan" (Τιτάν), i themeluar në vitin 1927, dhe ekipi i basketbollit është "Anagennisi" (Αναγέννηση).
Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ a b "Τροποποίηση του άρθρου 1 του ν. 3852/2010" [Amendment of Article 1 of l. 3852/2010] (në greqisht). Government Gazette. fq. 1164.
- ^ "ΦΕΚ A 87/2010, Kallikratis reform law text" (në greqisht). Government Gazette.
- ^ "Population & housing census 2001 (incl. area and average elevation)" (PDF) (në greqisht). National Statistical Service of Greece.
- ^ "Servia" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 31 gusht 2009.
- ^ M. Vasmer, 1941: Die Slaven in Griechenland, Berlin: Akademie der Wissenschaften in Kommission bei W. de Gruyter, σελ. 187.
- ^ "Theodore II Lascaris", Encyclopedia Britannica
- ^ GÖKBİLGİN, M. TAYYİB (1956). "KANUNÎ SULTAN SÜLEYMAN DEVRİ BAŞLARINDA RUMELİ EYALETİ, LİVALARI, ŞEHİR VE KASABALARI". BELLETEN (në turqisht). 20 (78): 264. eISSN 2791-6472. ISSN 0041-4255 – nëpërmjet BELLETEN.
- ^ Ασημένιος, Αστέριος (2021). "Η συμβολή της ευρύτερης περιοχής Σερβίων στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821" [Kontributi i rajonit të Servisë në luftën greke për pavarësi] (në greqisht). Vëll. 268. Τα Σερβιώτικα Νέα. fq. 4.
- ^ Καρανάσιος, Xαρίτων (2021). "Γιατί δεν επαναστάτησε η Δυτική Μακεδονία;" (në greqisht). Vëll. 268. Τα Σερβιώτικα Νέα. fq. 5.
- ^ "ΦΕΚ B 1292/2010, Kallikratis reform municipalities" (në greqisht). Government Gazette.
- ^ "Τα Σέρβια ξαναποκτούν μουσική μπάντα" (në greqisht). Vëll. 34. Τα Σερβιώτικα Νέα. 1982.