Shteti Federal i Austrisë
Shteti Federal i Austrisë Bundesstaat Österreich (Gjermanisht)
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1934–1938 | |||||||||
| Himni: Sei gesegnet ohne Ende ({Shqip: "Bëhu i Bekuar Pa Fund") | |||||||||
.svg) Shteti Federal i Austrisë më 1938 | |||||||||
| Kryeqyteti | Vjena | ||||||||
| Gjuhët e zakonshme | Gjermanisht (Gjermanishtja austriake) | ||||||||
| Besimi | |||||||||
| Nofka | Austriak | ||||||||
| Qeveria | |||||||||
| Lloji i qeverisjes | Republika parlamentare austrofashiste federale njëpartiake nën një diktaturë autoritare | ||||||||
| Presidenti | |||||||||
• 1934–1938 | Wilhelm Miklas | ||||||||
| Kancelari | |||||||||
• 1934 | Engelbert Dollfuss | ||||||||
• 1934–1938 | Kurt Schuschnigg | ||||||||
• 1938 | Arthur Seyss-Inquart | ||||||||
| Kuvendi | Nationalrat[1] | ||||||||
| Epoka historike | Periudha mes dy luftërave botërore | ||||||||
| 1 maj 1934 | |||||||||
| 25 korrik 1934 | |||||||||
| 12 shkurt 1938 | |||||||||
| 13 mars 1938 | |||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Monedha | Austrian schilling | ||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||
| Kodi ISO 3166 | AT | ||||||||
| |||||||||
| Sot pjesë e | Austria | ||||||||
.svg)
.svg)
Shteti Federal i Austrisë (Gjermanisht: Bundesstaat Österreich, i njohur në gjuhën e folur si "Ständestaat") ishte një vazhdim i Republikës së Parë Austriake midis 1934 dhe 1938 kur ishte një shtet njëpartiak i udhëhequr nga Fronti Atdhetar konservator, nacionalist dhe korporatist. Koncepti Ständestaat, që rrjedh nga nocioni i Stände ("pasuri" ose "korporata"), u përkrah nga politikanët kryesorë të regjimit si Engelbert Dollfuss dhe Kurt Schuschnigg. Rezultati ishte një qeveri autoritare e bazuar në një përzierje të ndikimeve fashiste italiane dhe katolike konservatore.
Ajo përfundoi në mars 1938 me Anschluss (aneksimi gjerman i Austrisë). Austria nuk do të bëhej më një vend i pavarur deri në vitin 1955, kur Traktati i Shtetit Austriak i dha fund pushtimit aleat të Austrisë.
Ideologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Shteti Federal i Austrisë lavdëroi historinë e Austrisë. Monarkia e Habsburgëve u ngrit si një kohë madhështie në historinë austriake. Kisha Katolike luajti një rol të madh në përcaktimin e kombit të historisë dhe identitetit austriak, duke tjetërsuar kulturën gjermane. Ndryshe nga regjimi relativisht laik i Hitlerit, Kishës Katolike iu dha një zë i spikatur në një sërë çështjesh. Shteti de-sekularizoi shkollat në arsim, duke kërkuar arsimin fetar për të përfunduar provimet e diplomimit Matura. Sipas kësaj ideologjie, austriakët ishin "gjermanë më të mirë".[2] Në përputhje me katolicizmin e regjimit, regjimi ngriti mësimet jokomuniste dhe jo-kapitaliste të Enciklikave Papale, më së shumti Quadragesimo anno e Papa Piut XI.
Pavarësisht përqafimit nominal të korporatizmit dhe shmangies së kapitalizmit liberal, shteti federal ndoqi një politikë monetare konservatore fiskale. Ekonomisti i Shkollës së Vjenës, Ludwig von Mises, i cili kishte bashkëpunuar me Dollfuss para grushtit të shtetit, u bë kryetar i Dhomës Austriake të Tregtisë dhe me drejtimin e Mises dhe ekonomistëve të tjerë, shteti federal ndoqi një politikë shtrëngimi në reagim ndaj Depresionit të Madh.[3]
Shteti Federal ndoqi politika të ashpra deflacioniste për të ekuilibruar monedhën. Gjithashtu uli shpenzimet në mënyrë drastike dhe normat e larta të interesit ishin normë. Deficiti buxhetor u ul nga mbi 200 milionë shilinga në më pak se 50 milionë.[4] Deri në vitin 1936, vetëm 50% e të papunëve merrnin përfitime papunësie. Këto politika përkonin me një tkurrje katastrofike ekonomike. Sipas vlerësimeve të Angus Maddison, papunësia arriti kulmin në 26% në 1933, duke dështuar të bjerë nën 20% deri më 1937.[5] Kjo mund të krahasohet me papunësinë gjermane, e cila arriti kulmin në 30% në 1932 dhe kishte rënë në më pak se 5% deri në 1937. Për më tepër, GDP reale u shemb, duke mos u kthyer në nivelet e para 1929 deri më 1937.
Është e diskutueshme nëse shteti federal mund të konsiderohet vërtet fashist. Edhe pse ishte autoritare dhe përdorte simbole të ngjashme me fashistët, ajo kurrë nuk arriti mbështetje të gjerë në mesin e austriakëve. Politika e saj më e spikatur ishte përqafimi i katolicizmit, dhe politikat e saj ekonomike dhe sociale kanë vetëm një ngjashmëri kalimtare me ato të Italisë fashiste dhe Gjermanisë naziste dhe më shumë një ngjashmëri me Portugalinë nën Salazar.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Pelinka, Anton; Lassner, Alexander (2003). Dollfuss / Schuschnigg Era in Austria (në gjermanisht). Transaction Publishers. ISBN 978-0-7658-0970-4.
- ^ Ryschka, Birgit (1 janar 2008). Constructing and Deconstructing National Identity: Dramatic Discourse in Tom Murphy's The Patriot Game and Felix Mitterer's In Der Löwengrube (në anglisht). Peter Lang. ISBN 9783631581117 – nëpërmjet Google Books.
- ^ Hoppe, Hans-Hermann (1997). "The Meaning of the Mises Papers". mises.org (në anglisht).
- ^ Berger, Peter (2003). The League of Nations and Interwar Austria: Critical Assessment of a Partnership in Economic Reconstruction (në anglisht). New Brunswick: Transaction Publishers. fq. 90.
- ^ Maddison, Angus (1982). Phases of Capitalist Development (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. fq. 206.
- Pages using center with no arguments
- Pages using infobox country or infobox former country with the flag caption or type parameters
- Pages using infobox country or infobox former country with the symbol caption or type parameters
- Shtete dhe territore të themeluara më 1934
- Shtete dhe territore të shpërbëra më 1938
- Shtete të krishtera
- Shtetet fashiste
- Republika të shuara
- Shtete të shuara