Feliformët
| Feliformët | |
|---|---|
| |
| Disa familje feliformë: Eupleridae, Felidae, Hyaenidae, Herpestidae dhe Viverridae | |
Klasifikimi shkencor 
| |
| Unrecognized taxon (fix): | Feliformët |
| Familjet | |
Feliformia (gjithashtu Feloidea) është një nën-radhitje brenda rendit Karnivora që përbëhet nga mishngrënësit që përfshijnë macet (të mëdha dhe të vogla), hienat, mongozët dhe civetët. Feliformia qëndron në kontrast me nënrradhitjen tjetër të mishngrënësve, Kaniformia.[1][2]
Ndarja e mishngënësve në grupe të gjera të feliformeve dhe kaniformëve është pranuar gjerësisht, siç është përkufizimi i Feliformia dhe Caniformia si nënrende. Klasifikimi i feliformeve si pjesë e nënrendit Feliformia ose nën grupime të veçanta vazhdon të zhvillohet.[3]
Klasifikimet sistematike që kanë të bëjnë vetëm me tatanë ekzistues përfshijnë të gjitha feliformat në nënrendin Feliformia, megjithëse ekzistojnë ndryshime në përkufizimin dhe grupimin e familjeve dhe gjinive.[1]
Evulucioni
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në Palaocenin e mesëm (60 milionë vjet më parë), u shfaq Miacoidët që ishin një grup parahistorik që besohej të ishte bazë për Karnivora.[4][5] Kishin carnassials si carnivora, por nuk kishin bulla të të kockave. Ata ishin carnivorans të vogla arboreal dhe, në bazë të madhësisë së tyre (afërsisht ajo e mongooses), ata ndoshta ushqehen me insektet, gjitarët e vegjël dhe zogjtë.[5]
Miacoidae janë të ndarë në dy grupe: miacids, me një plotësues të plotë të molars, dhe viverravines me një numër të vogël molars dhe carnassials më të specializuara. Këto dallime dentare ngjajnë dallimin midis Caniforms (me dhëmbë më shumë) dhe Feliforms (me më pak dhëmbë), por kjo nuk mund të thotë linjat evolucionare.[6] Mendohej se Viverravidae ishte bazë për feliformët. Megjithatë, studimet e fundit sugjerojnë se ky nuk është rasti (Wesley-Hunt dhe John J. Flynn 2005).
Në Eocen e Mesme (rreth 42 milion vjet më parë), miacoidae filluan të degëzojnë në dy grupe të dallueshme të rendit Carnivora: Feliforms dhe Caniforms.[6] Prekurorët mishik në Feliformët e mbetur mbetën në pyll-banorë, arboreal ose gjysmë-arboreal, ndërsa prekursorët Caniform ishin më të lëvizshëm, gjuetarët oportuniste. Ndërsa është e qartë se Feliformët e parë u shfaqën në këtë kohë, nuk ka paraardhës të qartë të përbashkët të familjeve Feliform në të dhënat fosile.[1] Si banorë pyjorë, Feliformët e hershëm ishin subjekt i dekompozimit më të shpejtë në mungesë të materialeve sedimentare, duke rezultuar në hendeqe të mëdha në të dhënat fosile.[7][8]
Pema filogjenike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| Feliformia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Karakteristikat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Të gjitha forma të mbetura kanë një atribut të përbashkët: kockat e dëgjimit (kapsulat me kocka që mbyllin veshin e mesëm dhe të brendshëm) Kjo është një diagnostifikim kyç në klasifikimin e specieve si feliformi kundrejt kaniformit.[1] Në feliformet, kockat janë dhoma të dyfishta, të përbëra nga dy eshtra të bashkuara nga një septum. Kaniformet kanë kocka audituese me një dhomë ose pjesërisht të ndarë, të përbërë nga një kockë e vetme. Kjo veçori, megjithatë, është problematike për klasifikimin e Nimravidae të zhdukur si feliformë.[9] Fosilet e Nimravidit tregojnë kockat e dëgjimit të ngurtë pa septum, ose asnjë gjurmë në të gjithë bunën e tërë. Supozohet se ata kishin një strehim kërcues të mekanizmit të veshit.[8]
Karakteristikat specifike të kockave të dëgjimit ekzistues të zbuluar sugjerojnë një paraardhës të përbashkët, megjithëse nuk është identifikuar në regjistrimet fosile.[10][11] Ekzistojnë karakteristika të tjera që dallojnë forma të ndryshme nga kaniformat dhe kanë ekzistuar ndoshta në taksonominë e tyre. Por, për shkak të speciacionit, këto nuk zbatohen në mënyrë të qartë për të gjitha llojet ekzistuese.[12]
Feliformet ne ndryshim me kaniformet kane me pak dhembe. Ata ushqehen vetem me mish ndersa kaniformet sipas mundesise. Shumë feliformë kane kthetra që i terheqin. Kane dhembe te medha per te kapur prene. Kaniformet kane kthetra qe s'mund t'i terheqin.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b c d Taxonomic references - extant species (1): Supporting descriptive information and pictures: Diversity Web (online) – Feliformia
- ^ Taxonomic references - extant species (2): Integrated Taxonomic Information System (ITIS)
- ^ Eizirik, E., W.J. Murphy, K.P. Koepfli, W.E. Johnson, J.W. Dragoo, R.K.Wayne, en S.J. O’Brien, 2010. Pattern and timing of the diversification of the mammalian order Carnivora inferred from multiple nuclear gene sequences. Molecular Phylogenetics and Evolution 56: 49-63. doi:10.1016/j.ympev.2010.01.033
- ^ Fossil record data (with taxonomic references) extant and extinct species: The Paleaobiology Database
- ^ a b Supporting taxonomic references extant and extinct species: Systema Naturae 2000 / Classification - Suborder Feliformia Arkivuar 26 shtator 2007 tek Wayback Machine
- ^ a b Wesley‐Hunt, Gina D.; Flynn, John J. (2005). "Phylogeny of the carnivora: Basal relationships among the carnivoramorphans, and assessment of the position of 'miacoidea' relative to carnivora". Journal of Systematic Palaeontology. 3 (1): 1–28. doi:10.1017/S1477201904001518. ISSN 1477-2019.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ R. F. Ewer (1973). The Carnivores. Cornell University Press. ISBN 0-8014-8493-6.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Turner, Alan (1997). The Big Cats and their Fossil Relatives: an illustrated guide. New York: Columbia University Press. fq. 234. ISBN 0-231-10228-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gaubert, P., & Veron, G. (2003). "Exhaustive sample set among Viverridae reveals the sister-group of felids: the linsangs as a case of extreme morphological convergence within Feliformia". Proceedings of the Royal Society, Series B, 270 270 (1532): 2523–30. doi:10.1098/rspb.2003.2521
- ^ Anne D. Yoder and John J. Flynn 2003: Origin of Malagasy Carnivora
- ^ Yoder, A., M. Burns, S. Zehr, T. Delefosse, G. Veron, S. Goodman, J. Flynn. 2003: Single origin of Malagasy Carnivora from an African ancestor – Letters to Nature
- ^ Philippe Gaubert, W. Chris Wozencraft, Pedro Cordeiro-Estrela and Géraldine Veron. 2005 - Mosaics of Convergences and Noise in Morphological Phylogenies: What's in a Viverrid-Like Carnivoran?