Fox Film
 Logo from 1931 to 1935, before merger with Twentieth Century Pictures | |
| Industria | Film |
|---|---|
| Predecessors | Greater New York Film Rental Company, Box Office Attraction Company |
| Themeluar në | shkurt 1, 1915 in Fort Lee, New Jersey |
| Themeluesi | William Fox |
| Defunct | maj 31, 1935 |
| Fate | Merged with Twentieth Century Pictures |
| Pasardhësi | 20th Century Studios |
| Subsidiaries |
|
Fox Film Corporation (njohur gjithashtu si Fox Studios) ishte një studio e pavarur amerikane e prodhimit të filmit, e themeluar nga William Fox (1879–1952) në vitin 1915. Ajo u formua duke bashkuar kompaninë e tij të mëparshme Greater New York Film Rental Company dhe Box Office Attraction Company, të themeluar në vitin 1913.
Studiot e para të filmit të kompanisë u krijuan në Fort Lee, New Jersey, por në vitin 1917, William Fox dërgoi Sol M. Wurtzel në Hollywood, Kaliforni për të mbikëqyrur ndërtimin e objekteve të reja të prodhimit të studiost në Bregun Perëndimor, ku klima ishte më e favorshme për prodhimin e filmave. Më 23 korrik 1926, kompania bleu patentat e sistemit të zërit Movietone për regjistrimin e zërit në film.
Pas krizës së Wall Street të vitit 1929, William Fox humbi kontrollin e kompanisë në vitin 1930, gjatë një kontrolli armiqësor. Nën presidentin e ri Sidney Kent, pronarët e rinj filluan bisedat për një bashkim me Twentieth Century Pictures, themeluar nga Joseph M. Schenck dhe mikun e tij Darryl Zanuck. Schenck, Zanuck dhe Spyros Skouras shkrinë Fox Studios me Twentieth Century për të formuar 20th Century-Fox në vitin 1935.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sfondi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
William Fox hyri në industrinë e filmit në vitin 1904 kur bleu një të tretën e aksionit të një nikelodeon në Brooklyn për 1667 dollarë. Ai riinvestoi fitimet e tij nga ky biznes fillestar, duke zgjeruar në pesëmbëdhjetë vende të ngjashme në qytet dhe duke blerë printime nga studiot kryesore të kohës: Biograph, Essanay, Kalem, Lubin, Pathé, Selig, Phonoson-Coles, Tsereteli dhe Vitagraph. Pas arritjes së suksesit të mëtejshëm duke prezantuar rutinat live vaudeville së bashku me filmat, ai zgjerohet në ambiente më të mëdha duke filluar me blerjen e teatrit të papërdorur Gaiety, dhe vazhdon me blerjet në të gjithë New York City dhe New Jersey, duke përfshirë Akademinë e Muzika.
Fox investoi më tej në industrinë e filmit duke themeluar Greater New York Film Rental Company si një kompani distributoresh filmash. Studiot kryesore të filmit u përgjigjën duke formuar kompaninë e patentave të filmave në 1908 dhe General Film Company në 1910, në një përpjekje për të krijuar një monopol mbi krijimin dhe shpërndarjen e filmave. Fox refuzoi të shiste kompaninë dhe u përball me një paditje bazuar në Aktin e Sherman Antitrust, duke përfundimisht fituar një pagesë prej 370,000 dollarësh dhe duke i detyruar studiot të ndalojnë kufizimet në kohëzgjatjen e filmave dhe çmimet për skenarët.
Në vitin 1914, për të përshkallëzuar shtrirjen e gjerë të biznesit të tij, ai e riemëroi atë në Box Office Attraction Company. Ai nënshkroi një kontratë me studion e filmit Balboa Amusement Producing Company, duke blerë të gjithë filmat e tyre për t'u shfaqur në teatrot e tij në zonën e Nju Jorkut dhe duke dhënë me qira printime tek ekspozuesit e tjerë në mbarë vendin. Ai gjithashtu vazhdoi të shpërndante materiale nga burime të tjera, si filmi i hershëm i animuar i Winsor McCay, "Gertie the Dinosaur". Më vonë në atë vit, Fox arriti në përfundimin se nuk ishte e mençur të ishte kaq i varur nga kompanitë e tjera, kështu që ai bleu objektet e studiot Éclair në Fort Lee, New Jersey, së bashku me pronën në Staten Island, dhe organizoi për aktorë dhe ekuipazhin. Kompania u bë një studio filmi, duke përdorur emrin Box Office Attraction Company; publikimi i parë i saj ishte "Dritarja e Dyqanit të Life".
Fox Film Corporation[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjithmonë më shumë një sipërmarrës sesa një showman, Fox u përqendrua në blerjen dhe ndërtimin e teatrove, duke e lënë fotot si një aspekt dytësor. Studiot e para të filmit të kompanisë u krijuan në Fort Lee, ku ajo dhe shumë studio të tjera të hershme të filmit në industrinë e parë të filmit në Amerikë u bazuan në fillim të shekullit të 20-të.
Në vitin 1914, Fox Film filloi të prodhojë filma në Kaliforni dhe në vitin 1915 vendosi të ndërtojë studion e saj të përhershme. Kompania dha me qira studion e Los Angeles Edendale të kompanisë Selig Polyscope derisa studioja e saj, e vendosur në Western Avenue dhe Sunset Boulevard, u përfundua në vitin 1916. Në vitin 1917, William Fox dërgoi Sol M. Wurtzel në Hollywood për të mbikëqyrur objektet e prodhimit të studios në Bregun Perëndimor, ku ekzistonte një klimë më mikpritëse dhe me kosto më efektive për realizimin e filmave. Në periudhën midis vitit 1915 dhe vitit 1919, Fox Films fitoi miliona dollarë përmes filmave me Theda Bara, e njohur si "The Vamp" për shkak të aftësisë së saj unike për të shfaqur ekzotizëm.[1]
Me futjen e teknologjisë së zërit, Fox u zhvendos për të fituar të drejtat për një proces tingulli në film. Në vitet 1925–26, Fox bleu të drejtat për punën e Freeman Harrison Owens, të drejtat e SHBA për sistemin Tri-Ergon të shpikur nga tre shpikës gjermanë dhe veprën e Theodore Case. Kjo rezultoi në sistemin e zërit Movietone, i njohur më vonë si "Fox Movietone", i zhvilluar në Studio Movietone. Më vonë atë vit, kompania filloi të ofronte filma me një pjesë muzikore dhe efekte, ndërsa vitin e ardhshëm, Fox filloi funksionin javor të Fox Movietone News, i cili zgjati deri në vitin 1963. Me rritjen e kompanisë, nevoja për hapësirë u bë e më e rëndësishme, kështu që në vitin 1926, Fox bleu 300 hektarë (1.2 km2) tokë në zonën e hapur në perëndim të Beverly Hills dhe ndërtoi "Movietone City", studion më të pajisur të kohës së saj.
Për shkak se William Fox zgjodhi të mbetet në New York, pjesa më e madhe e prodhimeve filmike në Fox Film Corporation drejtohej nga krijuesit e filmave të Fox. Janet Gaynor gjithashtu do të bëhej një nga yjet më të shquara të kompanisë nga fundi i viteve 1920.
Rënia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kur rivali Marcus Loew vdiq në 1927, Fox ofroi të blinte pronat e familjes Loew. Loew's Inc. kontrollonte më shumë se 200 teatro, si dhe studion e filmit Metro-Goldwyn-Mayer. Familja Loew ra dakord për shitjen dhe bashkimi i Fox dhe Loew's Inc. u njoftua në vitin 1929; Shefat e studios MGM, Louis B. Mayer dhe Irving Thalberg nuk u përfshinë në marrëveshje dhe u kundërpërgjigjën. Duke përdorur lidhje të fuqishme politike, Mayer i bëri thirrje njësisë antitrust të Departamentit të Drejtësisë që të vononte dhënien e miratimit përfundimtar për bashkimin. William Fox u plagos rëndë në një aksident me makinë në verën e vitit 1929 dhe në kohën kur u shërua, ai kishte humbur pjesën më të madhe të pasurisë së tij në përplasjen e bursës së vitit 1929, duke i dhënë fund çdo mundësie që bashkimi i Fox/Loew të miratohej, madje pa kundërshtimet e Departamentit të Drejtësisë.
I tejzgjatur dhe afër falimentimit, Fox-u u hoq nga pushteti në vitin 1930 dhe më vonë u dënua me burg për akuza për ryshfet dhe dëshmi të rreme. Fox Film, me më shumë se 500 teatro, u vendos në regjim. Një riorganizim i detyruar nga banka e mbështeti kompaninë për një kohë, por shpejt u bë e qartë se pavarësisht nga madhësia e saj, Fox nuk mund të qëndronte më vete. William Fox u zemërua me mënyrën se si u detyrua të largohej nga kompania e tij dhe e portretizoi atë si një komplot aktiv kundër tij në librin e vitit 1933, "Upton Sinclair Presents William Fox".
Bashkimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Artikulli kryesor: 20th Century Studios#History
Nën udhëheqjen e presidentit të ri Sidney Kent, pronarët e rinj filluan bisedimet me kompaninë fillestare, një entitet i fuqishëm dhe i pavarur në shekullin XX, në fillim të pranverës së vitit 1935. Të dy kompanitë u bashkuan atë pranverë dhe u formua 20th Century-Fox. Kompania u ble nga News Corporation në 1985, duke u bërë "20th Century Fox" pa vizë, dhe në vitin 2020 u blerë nga The Walt Disney Company dhe u riemërua 20th Century Studios. Për një periudhë të gjatë, 20th Century-Fox pretendonte se ishte themeluar në 1915; për shembull, ajo festoi 1945-n si 30-vjetorin e saj. Megjithatë, në vitet e fundit, ajo ka pretenduar shkrirjen e vitit 1935 si themelimin e saj, duke festuar 75-vjetorin e saj në vitin 2010, dhe jo 95-vjetorin.[2]
Produktet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Filma artistikë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Një zjarr i vitit 1937 në një depo filmash të Fox shkatërroi mbi 40,000 bobina negativësh dhe printimesh, duke përfshirë kopjet më cilësore të çdo filmi të prodhuar nga Fox para vitit 1932. Edhe pse disa kopje të vendosura diku tjetër lejuan që disa prej tyre të mbijetonin në një formë, mbi 75% e filmit artistik të prodhuar nga Fox para vitit 1930 u humbën plotësisht.
Filmat e lajmeve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Në vitin 1919, Fox filloi një seri filmash të heshtura lajmesh, duke konkurrur me seritë ekzistuese si Hearst Metrotone News, International Newsreel dhe Pathé News. Fox News u shfaq për herë të parë më 11 tetor 1919, me numra të lëshuar në mërkurë dhe të dielën e çdo jave. Fox News fitoi një avantazh ndaj konkurrentëve të tij më të njohur kur Presidenti Woodrow Wilson miratoi filmin e lajmeve në një letër, në atë që mund të ketë qenë hera e parë që një president amerikan komentoi një film. Në vitet e mëvonshme, Fox News mbeti një nga emrat kryesorë në industrinë e filmave të lajmeve duke ofruar mbulim shpesh ekskluziv të ngjarjeve të mëdha ndërkombëtare, duke përfshirë raportimin për Pancho Villa, aeroplanin Roma, Ku Klux Klan dhe një shpërthim të malit Vesuvius në 1922. Seria e filmave të heshtur vazhdoi deri në vitin 1930.
Në vitin 1926, një filial i ri u krijua, Fox Movietone Corporation, i cili ishte i përkushtuar në prodhimin e filmave të lajmeve duke përdorur teknologjinë e tingullit në film të fituar së fundmi nga Fox. Filma lajmesh të parë u shfaqën më 21 janar 1927. Katër muaj më vonë, më 25 maj, publikimi i një regjistrimi zanor të nisjes së Charles Lindbergh në fluturimin e tij transatlantik u përshkrua nga historiani i filmit Raymond Fielding si "filmi i parë i lajmeve zanore me pasoja". Movietone News u lançua si një rubrikë e rregullt e filmit lajmesh më 3 dhjetor të atij viti. Prodhimi i serialit vazhdoi pas bashkimit me Twentieth Century Pictures, deri në vitin 1963, dhe vazhdoi të shërbente 20th Century Fox pas kësaj, si një burim për pamjet e aksioneve të industrisë së filmit.
Ndryshe nga filmat artistikë të hershëm të Fox-it, bibliotekat e Fox News dhe Fox Movietone News kanë mbijetuar kryesisht. Seritë e mëparshme dhe disa pjesë të pasuesve të tyre të tingullit tani mbahen nga Universiteti i Karolinës së Jugut, ndërsa pjesa tjetër e materialeve të Fox Movietone News vazhdon të mbahet nga kompania.
Seriale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fox Film eksperimentoi shkurtimisht me filma serialë, duke nxjerrë në treg "Nusja 13" me 15 episode dhe "Fantômas" me 20 episode në vitin 1920. William Fox nuk ishte i gatshëm të bënte kompromise për cilësinë e prodhimit për t'i bërë serialet të fitimprurës, megjithatë, dhe asnjë nuk u prodhua më pas.
Filma të shkurtër[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Filma të shkurtër me një dhe dy rrotulla të llojeve të ndryshme u prodhuan gjithashtu nga Fox. Fillimisht, në vitin 1916, divizioni Sunshine Comedy krijoi filma komedi të shkurtër me dy rrotulla. Një numër i tyre, duke filluar me "Roaring Lions" dhe "Wedding Bliss" të vitit 1917, me protagonist Lloyd Hamilton, ishin të orientuara për të konkurruar me ofertat popullore të Mack Sennett dhe shpesh konsideroheshin të pakëndshëm. Lëshimet e komedisë së diellit vazhduan deri në prezantimin e zërit. Seritë e tjera të filmave të shkurtër përfshinin "Comedies Imperial", "Comedies Van Bibber" (me Earle Foxe), "O'Henry", "Married Life of Helen and Warren", dhe "Fox Varieties". Zgjerimi i Fox-it në filmat në gjuhën spanjolle në fillim të viteve 1930 përfshinte edhe filma të shkurtër.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Theda Bara (1885-1955)". Jewish Virtual Library. Marrë më 21 prill 2021.
- ^ "The Formation of Twentieth Century-Fox". Cobbles. United States. Marrë më 14 dhjetor 2023.
Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "FtLeeFilmComm" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.
Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "FtLeeFilmComm2" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.
Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "Koszarski" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.
Gabim referencash: <ref> etiketa me emrin "Pierce" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.
<ref> etiketa me emrin "Wilsbacher" e percaktuar ne <referenca> nuk është përdorur në tekst paraprak.Bibliografi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Canemaker, John (2005). Winsor McCay: His Life and Art (bot. Revised). Abrams Books. ISBN 978-0-8109-5941-5.
- Crafton, Donald (1993). Before Mickey: The Animated Film 1898–1928. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-11667-9.
- Fielding, Raymond (2011). The American Newsreel: A Complete History, 1911–1967 (bot. 2nd). McFarland. ISBN 978-0-7864-6610-8.
- Golden, Eve (1996). Vamp: The Rise and Fall of Theda Bara. Vestal Press. ISBN 978-1-879511-32-3.
- Shepherd, David J. (2013). The Bible on Silent Film: Spectacle, Story and Scripture in the Early Cinema. Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-04260-5.
- Slide, Anthony (2001). The New Historical Dictionary of the American Film Industry (bot. 2nd). Scarecrow Press. ISBN 978-1-57886-015-9.moviedee24
- Solomon, Aubrey (2014). The Fox Film Corporation, 1915–1935: A History and Filmography. McFarland & Company. ISBN 978-0-7864-6286-5.