Jump to content

Kronologjia e Historisë së Dhakës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Në vazhdim jepet një kronologji e historisë së qytetit të Dhakës, kryeqyteti i Bangladeshit.

Para shekullit të XIX

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Shekulli i VIII i e.s. – Dhaka pjesë e Perandorisë Pala.
  • 1095 – vjen në pushutet Dinastia Sena.
  • 1457 – ndërtohet Xhamia Binat Bibi.[1]
  • 1459 – ndërtohet portiku.[2]
  • 1580s – tregtarët portugezë hapin qendrën e parë tregtare evropiane në Dhaka.[3]
  • 1610 – Qyteti riemërtohet Xhahangirnagar; bëhet kryeqyteti i Bengal Subahut; guvernatori mogul Islam Khan I merr pushtetin.[2][3][4]
  • 1639 – Kryeqyteti zhvendoset nga Dhaka në Raxhmahal.[2]
  • 1640 – Ndërtohet Xhamia Mogule Idgah.[5][6]
  • 1642 – ndërtohet Xhamia Husaini Dalani.[7]
  • 1645 – ndërtohet Bara Katra (karvansarai).[6][5][4]
  • 1646 – ndërtohet Tempulli Navaratna (data e afërt).[6]
  • 1649 – ndërtohet Xhamia e Fortesës së Lalbagut.[2]
  • 1659 – kryeqyteti rivendoset prapë në Dhaka nga [[Raxhmahali.[2]
  • 1660 – në rrugën Daka-Narajangaxh ndërtohet Ura Pagla (data me afërsi).[6][8]
  • 1682 – 25 tetor: William Hedges, agjenti i parë dhe guvernatori i Kompanisë së Indisë Lindore në Gjirin e Bengalit, mbërrin në Dhaka.[9]
  • 1663 –ndërtohet Çoto Katra (karvansarai).
  • 1668 – ndërtohet qendra tregëtare angleze.[5]
  • 1676 – ndërtohet Xhamia Çouk Pazar Shai.
  • 1677 – ndërtohet nga portugezët Kisha e Ruzarit të Shenjtë në Dhaka.
  • 1678 – fillojnë punimet e ndërtimit të Pallatit të Lalbagut.[5]
  • 1679 – ndërtohen Xhamia e Shahbaz Khanit dhe Xhamia e Khan Mohamad Mridhas built.[2]
  • 1696
    • Në Ramne ndërtohet Xhamia e Haxhi Kahxheh Shahabagut (data e afërt).[6]
    • Ndërtohet Tempulli Xhajakali dhe Tempulli i Shivës në Pazarin Thatari (data e afërt).[6]
  • 1704 –rezidenca e Murshid Kuli Khanit zhvendoset nga Dhaka në Murshidabad.[10]
  • 1717 – Khan Muhamad Ali Khani bëhet përfaqësues i guvernatorit.[11]
  • 1723 – Itisam Khani bëhet përfaqësues i guvernatorit.[11]
  • 1728 – Mirza Lutfullahu bëhet përfaqësues i guvernatorit.[11]
  • 1756 – Xhasarat Khani bëhet përfaqësues i guvernatorit.[11]
  • 1765
    • Kompania Britanike e Indisë Lindore merr pushtetin pas Betejës së Plaseit.
    • Popullsia vlerësohet 450 000 banorë.[12]
  • 1781 – ndërtohet Kisha Armene në Dhaka.[6]
  • 1793 –ndërtohet Mandiri Lakshmi Narajan (tempull hindu).
  • 1800 – Popullsia: vlerësohet 200 000 banorë.[10]

Shekulli i XIX

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • 1815
    • ndërtohet Kisha Katolike.[13]
    • themelohet Azili Lunatik.[13]
  • 1819 –ndërtohet Kisha e Shën Thomait.[13]
  • 1825 – Popullsia: afërsisht 150 000 banorë.[14]
  • 1830
  • 1834 – Ghaziudin Haider bëhet përfaqësues i guvernatorit.[11]
  • 1835 –Krijohet Kolegji i Dhakës.[17]
  • 1840 – Popullsia tkurret në minimumin e 50 000 banorëve.[18]
  • 1846 – ndërtohet Shkolla Pogose (apo e quajtur edhe Shkolla e Bashkimit) për t’iu dhënë të varfërve një arsimim anglez.[19]
  • 1850 – krijohet Vikariati Apostolik Katolik i Bengal Lindor.
  • 1857 –Rrebelimi Indian i Sepojëve.[13][4]
  • 1858
    • Qyteti bëhet pjesë e Raxhit Britanik.
    • Ndërtohet Spitali Mitford.[10]
  • 1864 – 1 gusht: krijohet Bashkia e Dhakës.[13]
  • 1866 – themelohet Langar Khana (shtëpia e bamirësisë).[10]
  • 1872 – Popullsia arrin 69 212 banorë.[16]
  • 1874 – krijohet medreseja.[13]
  • 1875 – krijohet shkolla mjekësore.[13]
  • 1876 –krijohet Shkolla e Mbikëqyrjes së Dhakës për dhënë mësim mbi mbikëqyrjen dhe ndërtimin e rrugëve në gjuhën bengaleze.[20]
  • 1878
    • Punime për sistemin e ujërave në vijim.[10]
    • krijohet "Eden Girls' College".[13]
  • 1880 – ndërtohet Northbrook Hall-i.
  • 1881 – Popullsia: arrin 79 076 banorë.[10]
  • 1882 –themelohet Shkolla e Shën Gregorit.
  • 1883 – themelohet Kolegji Xhaganath.[13] (tani Universiteti Xhaganath)
  • 1885 – Shërbimi i të ardhurave fillon në pjesën Narajanganxh-Dhaka të Hekurudhave Shtetërore të Dhakës.[21]
  • 1886 –hapet hekurudha Majmensingh-Dhaka.[17]
  • 1888
  • 1892 – 16 mars: Jeanette Rummary (e quajtur Jeanette Van Tassell) bënë ngjitjen e parë me balonë dhe hidhjen e parë me parashutë në historinë e Dhakës si anëtare e një grupi udhëtues i ekzibicioneve ajrore i drejtuar nga Park Van Tassel.[23]
  • 1897 – 12 qershor: tërmeti.[4]

Shekulli i XX

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vitet 1900–1960

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • 1901 – Popullsia arrin 90 542 banorë në qytet, ndërsa në distriktin e Dhakës 2 649 522 banorë.[4]
  • 1902 – prill: Tornadoja.[13]
  • 1904 – ndërtohet Curzon Hall-i.
  • 1905 – qyteti bëhet kryeqyteti i provincës së sapoformuar të Bengalit Lindor dhe Asamit.[18]
  • 1906 – dhjetor: zhvillohet "All India Muhammadan Educational Conference.[24]
  • 1909 – krijohet Kopështi Baldha.
  • 1911 – organizohet Klubi i Dhakës.
  • 1918 – shpërthimi i gripit të ashtuquajtur spanjoll.[12]
  • 1921 – krijohet Universiteti i Dhakës.[7]
  • 1946 –krijohet Kolegji Mjekësor i Dhakës.
  • 1947 – qyteti bëhet kryeqyteti i Bengalit Lindor, rajon i shtetit të sapoformuar të Pakistanit.[25]
  • 1949 – organizohet dega e Pakistanit Lindor të "Shoqërisë së Grave të Gjithë Pakistanit".[11]
  • 1951
    • Grupi teatror Habib Productions është aktiv.[26]
    • Sipërfaqja e qytetit: 85 kilometera katrorë.[27]
    • Popullsia arrin 411 279 banorë.[28]
  • 1952 –organizohet "Asiatic Society of Bangladesh".
  • 1953 – ndërtohet Spitali i Familjes së Shenjtë.
  • 1954
    • krijohet Bursa e Dhakës.
    • ndërtohet Stadiumi i Dhakës dhe Tregu i Ri.
  • 1955
    • Qyteti bëhet kryeqyteti i Pakistanit Lindor.
    • themelohet "Bangla Academy".[29]
  • 1956
    • Drama Circle është aktive.[26]
    • Ndërtohet RAJUK Bhabani.
  • 1959 – themelohet "Alleanca Franceze e Dhakës".
  • 1960 – themelohet Spitali Islamia i Syrit dhe Spitali Kërkimor i Kolerës.[7]
  • 1961 – krijohet Kolegji i Texhgaonit.
  • 1964 – rindërtohet Bangabhabani.
  • 1965 –themelohet Instituti Pas-universitar i Mjekësisë dhe Kërkimit si dhe Kolegji Xhinah.
  • 1967 –krijohet Klubi i Oficerëve.
  • 1968

Vitet 1970–1990

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • 1970
    • Nëntor: Cikloni Bhola.
    • Galeria e Artit Xhiraz në treg.[30]
  • 1971
    • 7 mars: Sheikh Muxhibur Rahmani flet në Maidanin e Pistës së Garave me kuaj Ramna.
    • 25 mars: fillon Lufta për Lirinë e Bangladeshit; masakra e Universitetit të Dhakës.
    • 27 mars: rrafshohet Mandiri Ramna Kali (tempull hindu).
    • 16 dhjetor: firmoset marrëveshja e dorëzimit të Ushtrisë Pakistaneze.
    • qyteti bëhet kryeqyteti i Republikës Popullore të Bangladeshit.
    • publikohet gazeta The Bangladesh Observer.[31]
  • 1972
    • fillon Panairi i Librit Ekushej.
    • krijohet Spitali Dhaka Shishu.
    • formohet "Abahani Limited Sports Club".
    • Rindërtohet monumenti i Shahid Minarit.
  • 1973 – krijohet Teatri i Dhakës.[26]
  • 1974
    • Abul Hasnat bëhet kryetar bashkie.[32]
    • krijohet Kopështi Zoologjik i Dhakës.
    • Galeria e Artit Saxhu në treg.[30]
    • Popullsia e aglomeratit urban arrin 1 730 253 banorë.[33]
  • 1975
    • formohet Fondacioni Islamik i Bangladeshit.
    • 15 gusht: vritet Sheikh Muxhibur Rahman.[34]
    • 3 nëntor: vriten udhëheqësit e Lidhjes Avami në Burgun Qëndror të Dhakës.[7]
  • 1976 – krijohet departamenti i Policisë Metropolitane të Dhakës.
  • 1977 – 2 tetor: përpjekje për grusht shteti.[7]
  • 1980 – krijohet Shkolla e Shoqërisë për Arsimimin në Teatër.[26]
  • 1981
    • organizohet Federata e Grupit Teatror të Bangladeshit.[35]
    • Sipërfaqja e qytetit arrin 510 kilometera katrorë.[27]
    • Popullsia arrin 3 440 147 banorë.[27]
  • 1982
    • Mahamudul Hassan bëhet kryetar bashkie.[32]
    • Ndërtohet Xhatijo Sangshad Bhabani (ndërtesa e parlamentit).
    • Mirpuri dhe Gulshani bëhen pjesë e bashkisë së Dhakës.[36]
  • 1983 – ndërtohet "Bangladesh Shilpa Bank Bhabani".
  • 1985
    • dhjetor: zhvillohet samiti i Shoqërisë së Azisë Jugore për Bashkëpunimin Rajonal.
    • Ndërtohet Godina e Bankës së Bangladeshit dhe Bankës Xhanata Bhabani.
    • Biblioteka Kombëtare e Bangladeshit zhvendoset në një strukturë të re, të ndërtuar qëllimisht për të.[37]
  • 1986 – krijohet Kolegji Mjekësor i Bangladeshit.
  • 1989
    • Maziur Rhaman bëhet kryetar bashkie.[32]
    • formohet Grupi Pantomimik i Dhakës.
  • 1990 – Abul Hasnat bëhet kryetar bashkie.[32]
  • 1991
    • Mirza Abas bëhet kryetar bashkie.[32]
    • fillon publikimin gazeta Daily Star.
    • Sipërfaqja e qytetit arrin 1 353 kilometra katrorë.[27]
    • Popullsia arrin 6 887 459 banorë.[27][shënime 1]
  • 1993
    • krijohet "Independent University" i Bangladeshit.
  • 1994
    • Mohamad Hanifi bëhet kryetari i parë i zgjedhur i bashkisë.[32]
    • hapet Qendra Zhvillimore e Kukullave.[26]
  • 1995
  • 1996 – krijohet "East West University".
  • 1998 – fillon publikimin gazeta Prothom Alo.
  • 1999 – mars: zhvillohet samiti i 8 Vendeve në Zhvillim (D-8).
  • 2000
    • fillon Festivali Ndërkombëtar i Fotografisë Çobi Mela.[38]
    • hapet Galeria Bengaleze e Arteve të Bukura.[30]

Shekulli i XXI

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • 2001
    • Krijohet Universiteti BRAC.
    • sipërfaqja e qytetit: 1 530 kilometra katrorë.[27]
  • 2002
    • Sadeque Hossain Khoka bëhet kryetar bashkie.[32]
    • ndërtohet Qendra e Miqësisë Kinë-Bangladesh.
  • 2004 – hapet Bangabandhu Sheikh Mujibur Rahman Novo Theatre dhe Bashundhara City (qendër tregëtare).
  • 2005
    • Kolegji Xhaganath shndërrohet në Universitetin Xhaganath
    • ndërtohet Concord Grand.
  • 2008 – Popullsia arrin 7 000 940 banorë.[39]
  • 2011
    • fillon Festivali "Hay".[40]
    • Popullsia arrin 8 906 035 banorë.[41]
  • 2012
    • prill: Demonstrata.[42]
    • formohet skuadra e kriketit "Dhaka Gladiators".
    • ndërtohet godina e "City Centre Bangladesh".
    • qyteti emërohet kryeqytet i Kulturës Islamike.[43]
  • 2013
    • Protestat e 2013 në Shahbag.
    • Rrënimi i ndërtesës Savar në 2013.[44]
  • 2014 – ndotja e ajrit në Dhaka arrin masën vjetore prej 85 PM2.5 dhe 150 PM10, shumë më e lartë sesa rekomandohet.[45]
  • 2016 – 1 korrik: sulmi i Gulshanit.
  • 2019 – 20 shkurt: zjarri i Pazarit Çouk.

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shënime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Sipas Kombeve të Bashkuara, popullsia në Dhaka në 1991 ishte 3 397 187 banorë."Population of capital cities and cities of 100,000 and more inhabitants". 1995 Demographic Yearbook (në anglisht). New York: United Nations, Department for Economic and Social Information and Policy Analysis, Statistics Division. 1997. fq. 262–321.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Dhaka". ArchNet (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 tetor 2012.
  2. ^ a b c d e f Jonathan M. Bloom; Sheila S. Blair, red. (2009). "Dhaka". Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture (në anglisht). Oxford University Press. fq. 13. ISBN-1 978-0-19-537304-2, isbn-2 978-0-19-530991-1.
  3. ^ a b Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xviii. ISBN 978-0-521-67974-9.
  4. ^ a b c d e Hugh Chisholm, red. (1910). "Dacca". The Encyclopædia Britannica: A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information (në anglisht). Vëll. 7 (bot. i 11-të). Cambridge University Press & Encyclopædia Britannica Company. fq. 725–26.
  5. ^ a b c d e James Taylor (1840). "The City". A Sketch of the Topography & Statistics of Dacca (në anglisht). Kalkuta: G.H. Huttmann, Military Orphan Press.
  6. ^ a b c d e f g Government of Bengal, Public Works Department (1896). List of Ancient Monuments in the Dacca Division (në anglisht). Kalkuta: Bengal Secretariat Press.
  7. ^ a b c d e Syedur Rahman (2010). Historical Dictionary of Bangladesh (në anglisht) (bot. i 4rt). Scarecrow Press. ISBN 9780810867666.
  8. ^ S. M. Mahfuzur Rahman (2012). Sirajul Islam; Ahmed A. Jamal (red.). "Pagla Bridge, Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh" (në anglisht). Asiatic Society of Bangladesh.
  9. ^ Francis Bradley Bradley-Birt (1906). The Romance of an Eastern Capital (në anglisht). Elder Smith & Co. fq. 156. OCLC 14390376. OL 6992126M.
  10. ^ a b c d e f William Wilson Hunter (1885). "Dacca". Imperial Gazetteer of India (në anglisht) (bot. i 2-të). Londër: Trübner.
  11. ^ a b c d e f Sirajul Islam; Ahmed A. Jamal, red. (2012). "Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh" (në anglisht) (bot. i 2-të). Asiatic Society of Bangladesh.
  12. ^ a b Kamal Siddiqui; Kaniz Siddique Jamshed Ahmed (2010). Social Formation in Dhaka, 1985–2005: A Longitudinal Study of Society in a Third World Megacity (në anglisht). Ashgate. fq. 4. ISBN 978-1-4094-1103-1.
  13. ^ a b c d e f g h i j k "Dacca". Imperial Gazetteer of India (në anglisht). Oxford: Clarendon Press. 1908.
  14. ^ John B. Seely (1825). "Dacca". Road Book of India; Or, East Indian Traveller's Guide (në anglisht). Londër: Richardson.
  15. ^ "Gurdwara Nanak Shahi, Dhaka – SikhiWiki, free Sikh encyclopedia". sikhiwiki.org (në anglisht). Marrë më 20 janar 2021.
  16. ^ a b William Wilson Hunter (1875). "Dacca City". Statistical Account of Bengal (në anglisht). Londër: Trübner.
  17. ^ a b "Dacca". Chambers's Encyclopaedia (në anglisht). Londër: W. & R. Chambers. 1901.
  18. ^ a b Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xix. ISBN 978-0-521-67974-9.
  19. ^ Sharif Uddin Ahmed (1986). Dacca: A Study in Urban History and Development (në anglisht). Curzon Press. fq. 61. ISBN 0-913215-14-7. "... themeloi një shkollë të re në qytet, më 12 qershor 1846, nën emrin Shkolla e Bashkimit ... për qëllimin e shprehur tu dhënë arsimim anglez nevojtarëve. Brenda dy vjetëve megjithatë ... shkolla nuk mund të vijonte për mungesën e fondeve ... N. P. Pogose ... i erdhi në shpetim shkollës. Kështu Shkolla e famshme Pogose erdhi në jetë".
  20. ^ Sharif Uddin Ahmed (1986). Dacca: A Study in Urban History and Development (në anglisht). Curzon Press. fq. 76–7. ISBN 0-913215-14-7. "... duke themeluar një shkollë mbikëqyrjeje në gjuhën vernakulare bashkangjitur me Kolegjin e Dhakës në janar 1876, që ofronte një kurs dy-vjeçar mbikëqyrjeje ... dhe në nivelimin dhe elementet e bërjes së rrugëve ... Në 1876, 29 studentë ju bashkuan Shkollës së Mbikëqyrjes së Dhakës".
  21. ^ Sharif Uddin Ahmed (1986). Dacca: A Study in Urban History and Development (në anglisht). Curzon Press. fq. 99. ISBN 0-913215-14-7. "Hekurudha Shtetërore e Dhakës ... seksioni Narajanganxh-Dhaka u hap për pasagjerët dhe mallrat më 4 janar 1885".
  22. ^ "Dhaka Town" (në anglisht). Dhakatown.net. Marrë më 13 shkurt 2013.
  23. ^ Gary Fogel (2021). Sky Rider: Park Van Tassel and the Rise of Ballooning in the West (në anglisht). University of New Mexico Press. ISBN 978-0-8263-6282-7. Arkivuar nga origjinali më 14 gusht 2022. Marrë më 16 korrik 2024.
  24. ^ Clifford Edmund Bosworth; Ahmad Hasan Dani (2007). "Dacca (Dhaka)". përmbledhur nga Clifford Edmund Bosworth (red.). Historic Cities of the Islamic World (në anglisht). Koninklijke BRILL. ISBN-10 9004153888, isbn-13 9789004153882.
  25. ^ Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xx. ISBN 978-0-521-67974-9.
  26. ^ a b c d e Kabir Chowdhury (2001). "Bangladesh". përmbledhur nga Don Rubin (red.). World Encyclopedia of Contemporary Theatre: Asia/Pacific (në anglisht). Routledge. ISBN 9780415260879.
  27. ^ a b c d e f Kamal Siddiqui; Kaniz Siddique Jamshed Ahmed (2010). Social Formation in Dhaka, 1985–2005: A Longitudinal Study of Society in a Third World Megacity (në anglisht). Ashgate. fq. 6. ISBN 978-1-4094-1103-1.
  28. ^ "Population of Capital City and Cities of 100,000 or More Inhabitants". Demographic Yearbook 1955 (në anglisht). New York: Statistical Office of the United Nations.
  29. ^ Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xxi. ISBN 978-0-521-67974-9.
  30. ^ a b c "The Thriving Art Scene in Dhaka". Daily Star (në anglisht). 16 janar 2009.
  31. ^ "Dhaka (Bangladesh) Newspapers". WorldCat (në anglisht). Online Computer Library Center. Marrë më 13 shkurt 2013.
  32. ^ a b c d e f g "Mayor's Corner" (në anglisht). Dhaka South City Corporation. Arkivuar nga origjinali më 23 mars 2013. Marrë më 13 shkurt 2013.
  33. ^ United Nations Department of Economic and Social Affairs, Statistical Office (1976). "Population of Capital City and Cities of 100,000 and More Inhabitants". Demographic Yearbook 1975 (në anglisht). New York: United Nations. fq. 253–79.
  34. ^ Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xxii. ISBN 978-0-521-67974-9.
  35. ^ "Bangladesh Group Theatre Federation" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 10 shkurt 2013. Marrë më 13 shkurt 2013.
  36. ^ "About Us" (në anglisht). Dhaka South City Corporation. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2013. Marrë më 13 shkurt 2013.
  37. ^ Willem van Schendel (2009). A History of Bangladesh (në anglisht). Cambridge University Press. fq. xxiii. ISBN 978-0-521-67974-9.
  38. ^ "Chobi Mela" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 18 shkurt 2013. Marrë më 13 shkurt 2013.
  39. ^ "Statistical Pocket Book, 2008" (PDF) (në anglisht). Bangladesh Bureau of Statistics. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 28 shkurt 2013.
  40. ^ "Hay Festival Dhaka Is Back Again" (në anglisht). Global Voices Online. 7 nëntor 2012.
  41. ^ "Table 8 – Population of Capital Cities and Cities of 100,000 or More Inhabitants". Demographic Yearbook – 2018 (në anglisht). United Nations.
  42. ^ Encyclopædia Britannica Book of the Year (në anglisht). Encyclopaedia Britannica. 2013. ISBN 978-1-62513-103-4.
  43. ^ "Capitals of Islamic Culture" (në anglisht). Islamic Educational, Scientific and Cultural Organization. Marrë më 13 shkurt 2013.
  44. ^ "A History of Cities in 50 buildings". The Guardian (në anglisht). 2015.
  45. ^ "Ambient Air Quality Database". World Health Organization (në anglisht).

Bibliografia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Wikimedia Commons has media related to Historia e Dhakës.
  • "Dhaka". Islamic Cultural Heritage Database (në anglisht). Stamboll: Organisation of Islamic Cooperation, Research Centre for Islamic History, Art and Culture. Arkivuar nga origjinali më 15 prill 2013.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kronologjia_e_Historisë_së_Dhakës&oldid=2683841"